I bob. Ekotizimlarni tashkil etgan tarkibiy qismlar

MUNDARIJA:

Kirish …………………………………………………………………………
I.BOB.Ekotizimlarni tashkil etgan tarkibiy qismlar………………………….
1.1.Atrof-muhitni kuzatish, nazorat qilish, baholash va bashoratlash ishlari…
1.2.Ekologik monitoring tizimidagi yuqoridagi yondashuvlar……………….
1.3.Ekologik nuqtai-nazardan atrof-muhitning monitoringi o'rganish………..
II.BOB.«Ekologii monitoring» fanining maqsadi ekologik xavfsizlikni boshqarish…………………………………………………………………..
2.1.Turli tabiiy va antropogen ekotizimlarning o‘zgarishini kuzatish………
2.3.Atrof tabiiy muhitning davlat monitoringi………………………………
Xulosa ……………………………………………………………………….
Foydalanilgan adabiyotlar …………………………………………………..

KIRISH
Bizni o‘rab turgan tabiat yoki atrof-muhitning monitoringi biosferaning holatini kuzatish va undagi o'zgarishlami uzoq vaqt davomida o‘rganish hamda baholashni o'rganadi. Bundan tashqari antrapogen omillar ta’sirida inson sog'ligi boshqa tirik organizmlar ning rivojlanishiga ta’sir ko'rsatuvchi jiddiy vaziyatlaming oldini olishni maqsad qilib qo'ygan. Monitoring kuzatishlaring hajmidan kelib chiqib, o'rganadigan joyning katta-kiehikligiga qarab monitoring uchga bo'linadi: global, hududiy va lokalfhir-hiriga bog‘liq) monitoring. Global monitoringning bosh vazifasi-butun dunyoda bo'layotgan jarayonlarni va antrapogen omillaming biosferaga ta’sirini o'rganishdir. Hududiy monitoring-o‘z ichiga ma’lum bir hududda kechayotgan jarayonlarni, ularning boshqa hududlardan ko'ra rivojlanishidagi farqi, antrapogen omillaming shu joyda tabiat ta’sirida o'zgarib borishi kabilarni o'rganadi. Lokal monitoringning vazifasi-tabiatda boradigan tabiiy jarayonlarni kuzatib borish, ma’lum bir hududda antrapogen omillar ta’sirini o'rganishdir. Bizni o'rab tuzgan atrof-muhitning monitoringi uzoq muddatli bir qator murakkab kuzatish tizimini o 'z ichiga olib biosferadagi o'zgarishlami aniqlavdi, antrapogen omillaming ta’sirida vujudga keladigan salbiy oqibatlami o'rganadi, inson va boshqa tirik organizmlarning hayotiy omillariga ta’sir ko'rsatadigan jarayonlaming kelib chiqishini komleks holda o'rganib boradi. Monitoring termini ekologiya faniga o'tgan asming 20 yillaridan so'ng kirib keldi, «monitoring» so'zi kishilarga atrof-muhitning holatini uzluksiz kuzatish so'zini anglatadi. Ilmiy adabiyotga monitoring so'zi 1972 yil iyunda o'tkazilgan BMT ning atrof-muhitni himova qilish bo'yicha konferentsiyasida kiritildi. Bugungi kunda monitoring so'zining ma’nosi atrof-muhitni nazorat qilish deb tushuniladi va o 'z ichiga uch asosiy ish vazifani oladi;
1) kuzatish va nazorat-bizni o'rab turgan atrof-muhitni uzluksiz kuzatib borish;
2) taxmin qilish (prognoz)-tabiatda tabiiy va antrapogen omillar ta’sirida bo'ladigan o'zgarishlami oldiudan aniqlash;
3) boshqarish - atrof-muhitda bo'ladigan tadbirlami boshqarish yoki tartibga olib borish.
0‘sib borayotgan yosh avlodda amaliy ishlar orqali ckoiogik bilim va madaniyatni shakllantirish. M a’lum hududdagi ekologik ahvolni umumiy kuzatishga eriShish, ko‘pincha maxsus tashkilotlar tomonidan birdaniga hamma joylarda teksLirish yoki kuzatuvlar olib borishga imkoni bo'lmaydi, shuning uchun. ushbu kuzatuvlaming (MEM ning) ahamiyati juda katta
. 3. MEM ning xuquqiy mavqeisi yoki darajasi, aholining ekologik kompleks Maqsadli Ta’lim haqidagi Dasturga, MEMning nizomiga, Tabiatni muhofaza qilish qo'mitasi va ushbix hududda qabul qilingan boshqa xujjatlar asosida belgilanadi. Hududni o'rganish bo'yicha olib borilayotgan kuzatishlar monitoringiga m aktab ekologik m onitoringi qo'shimcha tizim bo'lib kiradi.
4. Monitoringni olib borishda butun hudud bo'yicha yagona bir dastur asosida, bir xil o'rgatiiiadigan obyekt nazorati, bir uslubdagi kuzatishlar nazorat qilinadigan hududda o'lchash va hisobot topshirish birdek bo'ladi Ammo, qishloq va shahar maktablarida joy katta kichikligidan kelib chiqib ayrim ko'rsatkichlar biroz boshqa bo'lishi mumkin.
5. Maktab ekologik monitoringi ikki yo'nalishda bo'ladi: Maktab joylashgan kichik hududdagi barcha landshaft va geografik joylashuvi monitoring qilib chiqiladi, bunda albatta aholi yashaydigan ijtimoiy va gigienik inshoatiar ham hisobga olinadi; Ushbu hududning asosiy deb hisoblangan ayrim joylarida tabiiy va antrapogen omil'arni hisobga olgan holda bioindikatsion, fenologik hamda fizikkimyoviy nazoratlar o'tkaziladi.
6. Ekologik monitoring aslida tabiiy muhit, ekotizim vaboshqa xodisalami bir muddatda o'rganilgan izianishlar asoslanmaydi, balki alohida ajratib olingan joylarda bir necha yillar.davomida olib borilgan ko'p yillik ishlami taqqoslash natijasiga amal qilgan holda olib boriladi. Ekologik monitoring izianishlari Qadimgi Rimda ma’lum bo'lgan «Nima? Q aerda ? Q achon» form ulasi asosida olib boriladi.
7. Olib boriladigan ekologik monitoringlar eng avvaio, hamma uchun qulay bo'lishi yoki uni maktab o'quvchilari bajaraolishi kerak, unda fenologik, geoindikatsion, bioindikatsion uslublar orqali atrof-muhitda yuz bergan, suvning, tuproqning, havoning ifloslanishi natijasida o'zgarishlami o'lchay olishi, aniqlayolishi kerak. Bu ishlar shunchalik oddiy bo'lishi kerakki bu erda qo'shimcha yangi asboh-uskunalar, reaktivlar yoki maxsus yangi asboblar olish zarurati tug'ilmasligi kerak.