I bob maktabgacha tarbiya yoshidagi bolalarning xususiyatlari

I Bob bo`yicha xulosa
Idrokdan tafakkurgacha bo‘lgan yo‘l ko‘rgazmali-obrazli va mantiqiy tafakkurning rivojlanishiga ta’sir etadi. Tafakkurning barcha turlarini shakllantirishga doir ishning to‘g‘ri va o‘z vaqtida tashkil etilishi muhim ahamiyatga ega, chunki intellektning buzilishi mazkur bolalar rivojlanishidagi asosiy nuqson hisoblanadi. Maktabgacha tarbiya yoshidagi bolaning tafakkuri ham, asosan aniq­amaliy va aniq-yaqqol tafakkur bo'ladi.mLekin tarbiya ta'siri bilan tajriba va bilimlar to'planishi sababli hamda umuman aql-idrokning birmuncha o'sganligi sababli, maktabgacha tarbi­ya yoshidagi bolaning tafakkuri yasli yoshidagi bolaning tafakkuriga nis­batan ancha mazmunli bo'lib qoladi. Uning fikrlash jarayonlari ham ancha takomillashadi: uning taqqoslashi ancha aniqroq bo'ladi, analizi ancha mufassalroq, umumiylashtirishlari ancha aniq va kengroq bo'ladi. Maktabgacha tarbiya yoshidagi bola biror ishni qitayotganida shu ishning maqsadini oldindan belgilab qo'yadi. Maktabgacha tarbiya yoshidagi bola­ning mana shunday fikrlash jarayoni ancha murakkabroq bo'lgan o'yin faoli­yatida va uning uyidagi o'zi uddalaydigan mehnat faoliyatida namoyon bo’ladi hamda o'sib boradi. Maktabgacha tarbiya yoshidagi bola oyinda va mehnatda boshqalarning harakatlariga ko'pincha taqlid qilib qolmasdan, balki, shu bilan birga, ba'zi vazifalarni o'zi ham mustaqil qiladigan bo'lib qoladi.

II BOB MAKTABGACHA TARBIYA YOSHIDAGI BOLALARDA KO`RGAZMALI- OBRAZLI TAFAKKUR RIVOJLANISHI
2.1 Maktabgacha tarbiya yoshidagi bolalarda ko`rgazmali obrazli tafakkurining rivojlanish jarayoni diagnostikasi usullari
Ayrim kishilarning tafakkuri o`zining mazmundorligi, chuqurligi va kengligi jihatdan, mustaqilligi, samaraliligi va tezligi jihatdan turli davrlarda turlicha namoyon bo`ladi. Bular tafakkurning sifatini tashqil qiluvchi belgilardir. Tafakkurning mazmundorligi avvalo u yoki bu narsalar, hodisalar to`g`risidagi voqelikning u yoki bu, muhokamalar va tushunchalarda odamlarning ongida qanchalik o`rin olganligidan kelib chiqadi. Fikrning chuqurligi uning mazmundorligini ta`minlaydi. Tafakkurning mazmundorligi va chuqurligi uning kengligi bilan chambarchas bog`langan. Voqelikning eng ko`p sohalarini o`z ichiga olgan, hozirgi vaqtni, uzoq utmishni va uzoq kelajakni o`z ichiga olgan tafakkurni biz keng tafakkur deymiz. Odam o`z oldiga yangi vazifalarni qo`yishda o`zi tashabbus ko`rsatib, shu vazifalarni boshqa odamlarning yordamisiz, o`zining alohida yo`llari bilan hal qilaversa, bu odamlarning tafakkuri mustaqil tafakkur bo`ladi. Tafakkurning tanqidiyligi o`zgalarning yoki o`zlarining fikrlarini haqiqatga mos bo`lishi - bo`lmasligi jihatini tekshira bilishda va shu fikrlarga baho bera olishda ifodalanadi. Tafakkurning tezligi qo`yilgan savollarga juda tezlik bilan javob topa olishida namoyon bo`ladi. Fikrning tezligi maktab o`quvchilari uchun muhim ahamiyatga ega. Masalan: ayrim yaxshi o`quvchilarni doskaga chiqarib, ulardan yangi masalani echish talab qilinganda hayajonlanib, butun sinf oldida o`zlarini yo`qotib qo`yadilar. Bu salbiy emotsiyalar go`yo ularning tafakkurini tormozlab qo`yadi. Fikr juda sekin va tez - tez muvaffaqiyatsiz ishlay boshlaydi. Maktab o`quvchilarning tafakkuri hali juda katta va yetarli foydalanilmayotgan zaxira hamda imkoniyatlarga egadir. Psixologiya va pedagogikaning asosiy vazifalaridan biri ana shu imkoniyatlarni to`la ochish va ular asosida ta`limni yanada samarali, hamda ijodiy qilishdan iboratdir.
``Kimligini toping" usuli
Ushbu texnikani qo'llashdan oldin, bolaga unga ba'zi bir chizmaning qismlari, parchalari ko'rsatilishi tushuntiriladi, unga ko'ra ushbu qismlarga tegishli bo'lgan butunlikni aniqlash kerak bo'ladi, ya'ni. butun chizmani qism yoki parcha bilan tiklash.Ushbu texnikadan foydalangan holda psixodiagnostik tekshiruv quyidagicha amalga oshiriladi: bolaga rasm ko'rsatiladi, unda "a" fragmenti bundan mustasno, barcha bo'laklar qog'oz parchasi bilan qoplangan. Ushbu parchaga asoslanib, bolaga tasvirlangan qism qaysi umumiy rasmga tegishli ekanligini aytish taklif etiladi. Bu muammoni hal qilish uchun 10 soniya vaqtingiz bor. Agar bu vaqt ichida bola savolga to'g'ri javob bera olmasa, u holda bir vaqtning o'zida - 10 soniya. - unga keyingi, biroz to'liqroq "b" rasmi ko'rsatiladi va bola nihoyat ushbu rasmda nima ko'rsatilganligini taxmin qilmaguncha.
Umuman olganda, bolaning muammoni hal qilish uchun sarflagan vaqti va yakuniy qaror qabul qilishdan oldin qarash kerak bo'lgan rasmning bo'laklari soni hisobga olinadi.
Natijalarni baholash:
10 ball - bola 10 soniyadan kamroq vaqt ichida "a" tasvirining bo'lagidan butun rasmda it tasvirlanganligini to'g'ri aniqlay oldi;
7-9 ball - bola bu rasmda itni ko'rsatishini aniqladi, faqat "b" tasvirining bir qismi bo'lib,
bunga 11 dan 20 soniyagacha vaqt sarfladi;
4-6 ball - bola it ekanligini faqat "c" bo'lagi bilan aniqladi, muammoni hal qilish uchun 21 dan 30 soniyagacha vaqt sarfladi;
2-3 ball - bola it ekanligini faqat "d" bo'lagi bo'yicha taxmin qildi, 31 dan 40 soniyagacha vaqt sarfladi;
0-1 ball - bola 50 soniyadan ko'proq vaqt davomida "a", "b" va "c" uchta bo'laklarini ko'rib chiqib, qanday hayvon ekanligini aniqlay olmadi.
Rivojlanish darajasi bo'yicha xulosalar:
10 ball - juda yuqori daraja;
8-9 ball - yuqori daraja;
· 4-7 ball - o'rtacha daraja;
2-3 ball - past daraja;
· 0-1 ball - juda past.
"Juft toping" usuli.
Bolaga tasodifiy tartibda sochilgan 7 juft qo'lqoplar tasvirlangan varaq beriladi va har bir qo'lqop uchun 3 ta belgi - naqsh elementlarining joylashishi va o'lchami, joylashuvi bo'yicha bir juft tanlash taklif etiladi. bosh barmog'i.
Ko'rsatmalar: Qarang, bolalar qo'lqoplarini aralashtirib yuborishdi. Ularga buni aniqlashga yordam bering va qo'lqoplarning barcha juftlarini toping.
Natijalarni baholash:
10 ball - bola 4-7 juftni to'g'ri oldi;
7-9 ball - 3 juftni to'g'ri tanladi;
4-6 ball - 2 juftni to'g'ri oldi;
2-3 ball - 1 juftni to'g'ri oldi;
0-1 ball - bola bitta juftlikni ololmadi.
Rivojlanish darajasi bo'yicha xulosalar:
10 ball - juda yuqori daraja;
8-9 ball - yuqori daraja;
· 4-7 ball - o'rtacha daraja;
2-3 ball - past daraja;
· 0-1 ball - juda past