I bölmə t t t

program Redaktor; 

uses Crt; 

var Yazda, qulaq, bulaq: string; 

    i,k:integer; 

begin 

    clrscr; 

    write(‘Yazda verilsin:’); 

    readln(Yazda); 

    write(‘pozulacaq fraza verilsin:’); 

    readln(qulaq); 

    write(‘yazIlacaq fraza verilsin:’); 

    readln(bulaq); 

    k:=length(qulaq); 

    for i := 1 to length(Yazda)-k do 

       if copy(Yazda,i,k)=qulaq then 

---

              begin 

              delete(Yazda,i,k); 

              insert(bulaq,Yazda,i) 

              end; 

    writeln(Yazda); 

    readln; 

end.

 

Çalışma  17.  «Yazda»  adlı  bìr  mətn  tərtìb  edìb  17  –cì  məsələnì  sərbəst 

seçdìyìnìz şərtə uyõun olaraq həll edìn.  

Məsələ 18. ‘Biz Odlar yurdunu sevirik!’ sətrìnìn sìmvollar sayını və sətrìn 

ìkìncì sözünü tapıb ekrana verə bìlən proqram yazın. 

 

pr

ogram Odlar yurdu; 

uses Crt; 

const r1:string = ‘Biz Odlar yurdunu sevirik’; 

var i,k,m,n1,n2: integer; 

begin 

     clrscr; 

     m:=0; 

     k:=length(r1)   {simvol sayma} 

     writeln(`uzunluq k=`,k);  

     for i:=1 to k do {bir-bir yoxlamaqla} 

     if r1[i]=’’ then {ara simvolu aramaq} 

begin 

     m:=m+1; 

     {ilk ara simvolunu axtarmaq} 

     if m=1 then n1:=i; 

     {ikinci ara simvolunu tapmaq} 

     if m=2 then n2:=i 

end; 

{cavab ekrana verilir} 

for  i:= n1+1 to n2 –1 do write(r1[i]); 

readln; 

end. 

Çalışma  18.  Ara  sìmvolu  tapmaq  üçün  –pos  funksìyasını  və  ìkìncì  sözü 

seçìb  ekrana  çıxarmaq  üçün  -delete    prosedurasını  tətbìq  edərək  18  –cì 

məsələnì həll edìn. 

 

   

 

 

 

 

   

 

§8. Ìçproqramlar. 

Göründüyü kìmì, bu  kìtabda təqdìm olunan proqram nümunələrì  olduqca 

sadə  və  kìçìk  həcmlìdìr,  çünkì  bu  proqramlar  yalnız  tədrìs  məqsədì  daşıyır. 

Lakìn  getdìkcə  müasìr  həyatın  ən  gözlənìlməz  sahələrìnə  belə  tətbìq  olunan 

---

praktìk  proqramların  ìsə  nə  qədər  çoxşaxəlì  və  əndazəsìz  olduõunu  təsəvvür 

etmək çətìn deyìl. Bu cür proqramların mürəkkəb alqorìtm və strukturası da öz 

növbəsìndə  -struktur  proqramı  deyìlən  bìr  konsepsìyanın  tətbìq  olunmasını 

tələb edìr. 

Struktur proqramları –özündə əsasən aşaõıdakı prìnsìplərì cəmləşdìrìr: 

-  Qarşıya qoyulmuş  məsələnìn  analìzì  və  həll  alqorìtmìnìn  ayrı-ayrı  sadə 

hìssələrə bölmək. 

-  Bütün  hìssələrì  detallaşdıraraq  müvafìq  prìorìtet  əsasında  ìçproqramlar 

tərtìb etmək. 

-  Ìçproqramlarda  –sadə,  budaqlanma,  dövr,  vaxttənzìmləyìcì  və  s.  kìmì 

baza əmrlərìnì səmərəlì ìstìfadə etmək. 

-  Proqramı abonentlərə aydın olan bìr formada yazmaq. 

-  Şərtsìz keçìd əmrlərìndən mümkün qədər az ìstìfadə etmək. 

-  Proqram  fəalìyyətìnì  ìş  ərəfəsìndə  və  ìş  prosesìndə  məntìqì  baxımdan 

yoxlamaq və s. 

Burada  detallaşma,  əsasən  -alqorìtmìn  yuxarıdan  aşaõıya  mərhələ  –

mərhələ  şaxələnməsì  və  addım-addım  yoxlanması  prìnsìpì  üzrə  həyata 

keçìrìlìr.  

Proqramda bu və ya dìõər bìr sahənì əhatə edən ìçproqramlarda hansı baza 

əmrlərìnì  ìşlətməyìn  səmərəlì  olacaõı  da  müəyyən  edìlməlìdìr.  Onu  da  deyək 

kì,  ìstənìlən  dərəcədə  mürəkkəb  alqorìtmlərìn  –sadə,  budaqlanma  və  dövr 

bəndlərì əsasında qurula bìlməsì artıq sübuta yetìrìlmìşdìr. 

Struktur  proqramlarında  sìstemsìz  keçìd  əmrlərì  proqramın  oxunuşunu 

çətìnləşdìrdìyì  üçün  onların  mümkün  qədər  ìf-then-else,  case,  while  kìmì 

əmrlərlə əvəz olunması daha səmərəlì sayılır.  

Zərurì  hallarda  proqramın  ìdarəsìnì  bəzì  əmrlərdən  almaq  üçün  -exit,