I. Булим. Бухгалтерия хисоби

 
2.
 
Moliyaviy hisobotlarni
tuzish tamoyillari 
Moliyaviy hisobotlarni tuzishda xo‘jalik yurituvchi skbyektlar 
O‘zbekiston Respublikasi Moliya vazirligi tomonidan 26.07.1998 y. n 17-
17/86 tasdiqlangan va Adliya Vazirligi tomonidan ro‘yxatga olingan 
14.08.1998 y. N 474 “Hisob siyosati va Moliyaviy hisobot” nomli 
buxgalteriya hisobi milliy standartida belgilangan tamoyillarga rioya 
qilishlari talab etiladi: hisoblab yozish tamoyili, ikkiyoqlama yozuv usuli 
bilan hisob yuritish, davomiylik, xo‘jalik operatsiyalari, aktivlar va 
passivlarga pul bilan baxo berish, ishonchlilik, ehtiyotkorlik, 
mazmunning 
shakldan 
ustunligi, 
ko‘rsatkichlarning 
qiyosiyligi, 
moliyaviy hisobotning xolisligi, aktivlar va majburiyatlarning xaqiqiy 
baxosi, hisobot davridagi daromadlar va xarajatlarning bir-biriga 
muvofiqligi, tushunarlilik, ahamiyatlilik, muhimlik, to‘g‘ri va beg‘araz 
tasavvur, tugallik, izchillik, zamonaviylik, offsetting (moddalarning 
o‘zaro hisobga olinishi), xolislik, hisob siyosati.
Hisoblab yozish tamoyili
buxgalter tegishli daromad va xarajatlarni 
qaysi hisobot davriga kiritish kerakligi to‘g‘risida qaror qabul qilishi 

---

212 
lozimligini bildiradi. Hisoblab yozish tamoyiliga ko‘ra aktivlar, passivlar, 
xususiy kapital, daromadlar, xarajatlar va boshqa xo‘jalik muomalalari 
yuzasidan haridorga yuklab jo‘natilgan mahsulot, bajarilgan ish, 
ko‘rsatilgan xizmatlar uchun olinadigan pul mablag‘lari, korxona hisob 
raqamiga qachon kelib tushishidan qat’iy nazar, hisobot davriga taalluqli 
ekanligini bildiradi. Ular mazkur hisobot davrida buxgalteriya hisobida 
aks ettiriladi. 
Ikki yoqlama qayd etish usuli bilan hisob yuritish tamoyili
,
korxona buxgalteriya muomalalarini ikkiyoqlama yozish tizimi asosida 
yoritishi kerakliligini bildiradi. Ikkiyoqlama yozish tizimida sodir bo‘lgan 
xo‘jalik muomalasiga tegishli bo‘lgan summani bir vaqtning o‘zida bitta 
schyotning debet tomoniga va aynan shu summani ikkinchi schyotning 
kredit tomoniga qayd qilishdan iborat bo‘ladi.