‘rinishi
ko’rinishi.
Buxgalteriya hisobi schyotlari, schyotning nomi, debet yozuv, kredit
yozuv, hisobot davrining boshiga va oxiriga qoldiq, oborotlar kabi
ma’lumotlarni o‘zida aks ettiradi. Schyotlarning hisobot davrining
qoldig‘i o’tgan hisobot davr balanisidan olib yoziladi va “semiz” chiziq
‘rsatiladi. Oborotlari esa debet va kredet tomondagi yozuvlarni jamlash
‘li bilan topiladi. Bunda debet tomondagi yozuvlarning jami debet oborot,
‘l bilan topiladi (keyingi paragrfda batavsil bayon etilgan).
‘lishi mumkin. Aktiv schyotlarda korxonaning mablag‘lari, passiv
schyotlarda esa mablag‘larning manbalari hisobga olinadi. Ular bir
‘rinib turibdiki aktiv schyotning debet tomonida xo‘jalik mablag‘larining
hisobot davrining boshiga va oxiriga qoldig‘i hamda hisobot davrida
mablag‘larni ko‘payishi ko‘rsatiladi, kredet tomonida esa mablag‘larni
82
‘lgan debet qoldiq summasiga debet oborot summasini qo‘shib, kredit
∑S
2
A ═ ∑S
2
A+∑DoA−∑CoA
1.
∑S
2
A - aktiv schyotlarning hisobot davri oxiriga qoldig‘i
2.
∑S
2
A - aktiv schyotlarning hisobot davri boshiga qodig‘i
‘rib chiqamiz. Faraz qilaylik kassadagi pul mablag‘larini qoldig‘i hisobot
‘mni tashkil qilgan bo‘lsin. Hisobot davri davomida kassadagi naqd
pularning harkati bilan bog‘liq bo‘lgan quyidagi xo‘jalik muomalalari
‘m olib kelindi va kirim qilindi.
‘m bo‘nakni kassaga qaytarib topshirdi.
‘m ish haqi berildi.
‘m bo‘nak berildi.
Ma’lumki aktiv schyotlarda qoldiq va ko‘payish schyotning debet
moniga yoziladi. Shuning uchun “Kassa” schyotining hisobot davri
‘lgan qoldig‘ini va xo‘jalik muomalalari natijasida kassaga kirim qilingan
pullarni schyotining debet tomoniga, kassadan berilgan pul mablag‘larini
‘shib uning debet va kredit oborotlarini topamiz. Misolimizda kassa
‘mni, kredit oboroti esa 115000 (100000+1500) so‘mni tashkil qiladi.
Schyotining oy oxiriga qoldig‘ini yuqorida keltirilgan matematik modul
operatsiyalar “Kassa” schyotda quyidagicha yoziladi:
|