I. Булим. Бухгалтерия хисоби

 
 
“
T
o
s
h
m
u
h
a
m
m
a
d
h
o
j
i
”
o
r
d
e
r
i
b
i
l
a
n
Debet – “Materiallar hisobga olinadigan schyotlar” – 5000000 
Kredit – . “Mol yetkazib beruvchilar va pudratchilar bilan hisob-
kitoblar” - 5000000 
 
 
-Misol. 
“Toshmuhammadhoji” xususiy
 
firmasi jamoasining qaroriga 

---

89 
‘m. Ushbu operatsiya natijasida firmaning foyda summasi kamayishi, 
ishtirok etgan. Biri “Foyda va zararlar”schyoti, ikkinchisi esa “Zahira 
fondi” schyoti. Xo‘jalik operatsiyasida ishtirok etuvchi schyotlarning 
schyotlar. Bizga ma’lumki, passiv schyotlarda ko‘payish schyotning 
schyotida mablag‘lar 1500000 so‘mga ko‘payadi. “Foyda va zararlar” 
yoziladi, “Zahira fondi” schyoti ham passiv shuning uchun fondni tashkil 
qilinishi yoki mavjud zahiralar mablag‘ining ko‘payishi bu schyotining 
D-t “ Foyda va zararlar ” schyoti - 1500000 so‘m 
K-t “ Zahira fondi ” schyoti - 1500000 so‘m 
‘ladi: oddiy va murakkab. Oddiy buxgalteriya pravodkasini tuzishda faqat 
‘lgan xo‘jalik operatsiyasini bir schyotning debetiga va ikkinchi bir 
‘lgan xo‘jalik operatsiyasini bitta schyotning debetiga hamda ikkita va 
pravodkasi deyiladi. Masalan: faraz qilaylik “Toshmuhammadhoji” 
‘
‘
‘
m
.
B
u
o
“Xom-ashyo va materiallar” - 80000 so‘m. 

---

90 
“ Ehtiyot qismlar” - 40000 so‘m. 
‘m. 
- “Mol yetkazib beruvchilar va pudratchilar bilan hisob kitoblar” - 
‘m. 
‘rinishda ham yozish mumkin: 
- “Xom-ashyo va materiallar” - 80000 so‘m,
-“Mol yetkazib beruvchi va pudratchilar bilan hisob - kitoblar”- 
‘m. 
“Ehtiyot qismlar” - 40000 so‘m,
– 6000 - “Mol yetkazib beruvchilar va pudratchilar bilan hisob - 
kitoblar” - 40000 so‘m.
tez eskiruvchi buyumlar” – 60000 so‘m,
– 6000 - “Mol yetkazib beruvchilar va pudratchilar bilan hisob 
kitoblar” - 60000 so‘m. 
‘jalik operatsiyalari ta’sirida ikki va undan ortiq schyotlarning o‘zaro 
bog‘lanishi schyotlar aloqasi (korrespondensiyasi), o‘zaro bog‘lanuvchi 
‘lgan xo‘jalik operatsiyalari ustidan nazorat olib borish maqsadida 
ni qayd qilish “Xronologik jurnali” yurgizishadi (
3-jadval
). 
‘lib uning 1-5 ustunlari sodir bo‘lgan xo‘jalik operatsiyalarini xronologik 
‘jalik operatsiyalarini iqtisodiy mazmun jihatdan guruhlash, ya’ni 
buxgalteriya pravodkalari tuzish uchun belgilangan. Xronologik jurnalda 
tuzilgan pravodkalar hisobot davri uchun ochilgan schyotlarga yozib 
chiqiladi, ya’ni “raznoska” qilinadi. Operatsiyalarni schyotlarga yozishda 
i amalga oshirilganligini tasdiqlovchi “V” belgisi qo‘yiladi. Buxgalterlar 
tilida bu belgi “galochka” yoki”ptichka” deyiladi.