Embriogenezda zigotadan murtak rivojlanadi. Murtak o‘simlikning embrioni hisoblanadi.
Postembriogenez: 1. Yuvenil davri o‘simlikning urug‘i unib chiqishi bilan boshlanadi.
Tinim davri o‘tgach, qulay sharoitda urug‘ murtagidan yangi o‘simlik rivojlanadi. Nam
tuproqqa ekilgan urug‘ suvni o‘ziga shimib olib, bo‘rta boshlaydi va urug‘ po‘sti yoriladi.
Dastlab murtak ildizchasi rivojlanadi. Ildiz tuproqdan suvni o‘zlashtira boshlaydi. Urug‘palla
(endosperm)dagi oziq moddalar ildiz o‘zlashtirgan suvda erib, murtak hujayralarining rivoj-
lanishiga sarf bo‘ladi. Ildiz tuproqqa tobora chuqurroq kirib boradi va murtakning kurtak
-
chasidan novda rivojlanadi.
Ikki urug‘pallalilarda yosh o‘simlik ikkita urug‘palla bargi bilan yer yuzasiga chiqadi.
Urug‘palla barglardagi oziq moddalar kamayib boradi va ular yupqalashib, to‘kilib ketadi.
Bir urug‘pallalilarda esa murtak rivojlana borishi bilan endospermda to‘plangan oziq mod
-
dalar tugaydi va u bo‘sh xaltachaga o‘xshab tuproq orasida qolib ketadi.
Maysa bitta urug‘palla bargi bilan yer yuzasiga chiqib, mustaqil ravishda fotosintez hisobi-
ga oziqlana boshlaydi (
10.12–10.13-rasmlar ).
2. Yetuklik davrida yosh maysa o‘sib-
rivoj
lanishi natijasida organlari shakllanadi
( 10.14-rasm) .
O‘sish – moddalar almashinuvi natijasida
organizm hujayralarining miqdor jihatdan orti-
shidir. Hujayrala rining sifat jihatdan yangila-
nishiga olib keladigan o‘zga rishlar yig‘indisi esa
rivojlanish deyiladi. O‘simliklar hayvonlardan
farq qilib, tanasining ayrim qismlaridagi hosil
qiluvchi to‘qima (meristema) hujayralarining
faoliyati tufayli o‘sadi. O‘simliklarning uchki
kurtagida, kambiysida va ildizning bo‘linuvchi qismida meristema to‘qimasi joylashgan. Bu
to‘qimaning hujayralariga oziq moddalar, suv va minerallar yetarli bo‘lsa, tinimsiz bo‘linib,
ko‘payadi. Natijada o‘simlik o‘sadi va rivojlanadi.
Demak, o‘simliklar o‘sishining asosiy sababi hosil qiluvchi to‘qima hujayralarining o‘sishi va tinimsiz bo‘linishi ekan! O‘simlikning o‘sishi va
rivojlanishi ichki va tashqi omillarga bog‘liq. Ichki omillarga
