I-tema. «Buxgalteriya esabi hám saliqqa tartiw» PÁniniń predmeti reje

1.3. Buxgalteriya esabınıń maqseti, wazıypaları hám funksiyaları
Buxgalteriya esabınıń maqseti paydalanıwshılar tolıq hám isenimli finanslıq hám de buxgalteriya informaсiyaları menen óz waqtında támiyinlewden ibarat. Hár qanday basqarıw sisteması informaсiyalar menen támiyinlewdiń tiyisli sistemasına mútájlik sezedi. Informaсiyalar jıynaw, ulıwmalastırıw hám qayta islewdiń eń kerekli qurallarınan biri buxgalteriya esabı esaplanadı.
Bunnan tısqarı, kárxana jańa faktler hám hádiyselerdi óz waqtında hámde tuwrı esapqa alıwı, analiz etiwi hám sol tiykarda turaqlı rawajlanıwı ushın maǵlıwmatlar jıynaw hám qayta islewdiń nátiyjeli sistemasına iye bolıwı kerek.
Buxgalteriya esabınıń tiykarǵı wazıypaları tómendegilerden ibarat:

• 
  buxgalteriya esabı schetlarında aktivlerdiń jaǵdayı hám háreketi, múlklik huqıqları hám minnetlemeleriniń jaǵdayı tuwrısında tolıq hám isenimli maǵlıwmatlardı qáliplestiriw;
  
• 
  nátiyjeli basqarıw maqsetinde buxgalteriya esabı maǵlıwmatların ulıwmalastırıw;
  
• 
  finanslıq, salıqqa tiyisli hám basqa esabatlardı dúziwden ibarat.
  

Sonday-aq, buxgalteriya esabı kárxananıń xojalıq xızmetin ámelge asırıwda Ózbekstan Respublikası nızamshılıǵına ámel qılıwı ústinen qadaǵalaw ornatıw, xojalıq xızmetinde unamsız jaǵdaylardıń aldın alıw hám onıń finanslıq turaqlılıǵın támiyinleytuǵın ishki xojalıq imkániyatların tabıwdı támiyinlewi zárúr.
Buxgalteriya esabınıń birinshi wazıypası kárxana basshıları, dúziwshileri, qatnasıwshıları hám múlkdarları, investorlar, kreditorlar, qarıydarlar hám basqa informaсiyadan paydalanıwshılar máplerinen kelip shıǵadı
Ekinshi wazıypanıń mazmunı sonnan ibarat, buxgalteriya esabı sistemasında kárxananıń finanslıq-xojalıq xızmeti faktleriniń Ózbekstan Respublikası nızamshılıǵına sáykesligi ústinen qadaǵalaw ornatıw ushın maǵlıwmatlardı qáliplestiriw zárúr..
Úshinshi wazıypa kárxananıń xojalıq xızmetin basqarıwdıń nátiyjeliligin asırıwǵa qaratılǵan.
Sonıń menen birge, shártnamalardıń orınlanıwın, únemlilikke ámel qılıwdı hám múlktiń saqlanıwın támiyinlewdi qadaǵalaw da esaptıń wazıypasına kiredi.
Buxgalteriya esabı basqarıw sistemasında tómendegi funksiyalardı orınlaydı, (1.2-súwret).