23-rasm. Itburun namatagi.
1-gulli novda; 2-gulining bo'yiga kesimi;
3-urug‘chi; 4-5-meva va lining bo'yiga kesimi; 6-gul diagrammasi
82
Bu oilachaga o't, chalabuta va buta o'simliklar kira-
di. Barglari patsimon, murakkab yoki o'yilgan oddiy,
yonbargchali. Poyasi ko'pincha tikanli. G ulqo'r-g'oni
m urakkab, changchilar soni ko'p, urug'chisi bitta y o
ki ko'p m eva bargchadan tashkil topgan. Gul o'rni bo-
tiq yoki qavariq. Tugunchasi ustki yoki o'rta. Mevasi -
yong'oqcha yoki murakkab danakchali meva.
v) Olm adoshchalar-Pom oideae
Bu oilachaning vakillari daraxt va buta o'simlik-
lardir. Ularning barglari, oddiy, ba'zan murakkab,
yonbargchali. Gulkosacha va gultojibargi 5 tadan jo y
lashgan. Changchilari soni ko'p. Urug'chisi bitta, b a '
zan 2-5 ta m evabargchadan iborat. Gul o'rni botiq.
Tugunchasi ostki, mevasi - sersuv soxta meva.
g) O lxo‘ridoshchalar -Prunoideae
Olxo'ridoshchalar vakillari daraxt va buta o'simlik-
lardir. Barglari oddiy, butun, poyaga ketma-ket jo y
lashgan. Gulqo'rg'oni murakkab, 5 tadan joylashgan.
Changchilari 10-20 ta. Urug'chisi bitta m evabargcha
dan hosil bo'lgan. Tugunchasi ustki. Mevasi quruq
yoki sersuv, danakcha.
Aham iyati: Atirguldoshlar oilasining ko'pchilik va
killari oziq-ovqat o'simligi hisoblanadi. Ularning m eva
si tarkibida qand moddalari, har xil organik kislotalar,
vitaminlar va efir moylari uchraydi. Shuningdek, bir
qancha turlari tibbiyotda dori tayyorlashda, manzarali
o'simlik sifatida istirohat bog'larida ekib o'stirib kelin-
moqda.
Ishni bajarish tartibi va topshiriqlar:
1. Gerbariy na'munalaridan foydalanib, Atirgul-doshlar
oilasining umumiy morfologik belgilari bilan tanishing
va oilachalaming bir-biridan farqlang.
2. Har bir oilacha vakillaridan birini alohida ajrating,
ularning bargiga (oddiy yoki murakkabligiga), to'pguli-
ga, ayniqsa gul qismiga, kosachabarg, gultojibarg,
83
changchi, m eva xillariga e'tibor bering va ularning
rasm larini chizing. Gul formulalarini tuzing;
a) Tubulg‘ic!oshchalar. *v Ca^jCosAjoo) Ggi
bj Itburundoshchalar. * Ca;;„Co.sA(,x,i Goo
v) Olmadoshchalar.
*v CaisjCosAjoo)
G (F^
5
>
g) Olxo'ridoshchalar
* •' Ca^CosA
s,ooG(i)
Dostları ilə paylaş: |