8.1-rasm. CTK1 hisobiagich klemmalarining joylashishi
8.2-jadval
CTK1 hisobiagich klemmalarining vazifasi
Kontakt
Vazifasi
Kontakt
Vazifasi
1
Kirish kuchlanishi fazasi
6
Tashqi yuklamani
boshqarish kanali
2
Kirish kuchlanishi fazasi
7
->
J)
Yuklama
kuchlanishi
fazasi
8
4
Kirish kuchlanishi noli
9
5
Yuklama kuchlanishi noli
10
Tekshirish (telemetrik)
chiqish
11
12
Tashqi aloqa porti
13
122
8.2-rasm. CTK1 hisoblagichlarining ulanish sxemasi
£------------------------------------------------------------
------------ о
8.3-rasm. «Energiya - 9» CTK3-10A1HXR.VU hisoblagichi
klemmalarining joylashishi
123
CTK3 hisobiagich klemmalarining vazifasi
8.3-jadval
Kontakt
Vazifasi
Kontakt
Vazifasi
1
1 - faza tok zanjirining
kirishi
2,5, 8,11
Ishlatilmaydi
Kuchlanish zanjirining 1
fazasi
9
3-faza tok zanjiri
chiqishi
•->
1 - faza tok zanjirining
chiqishi
10
Neytral (4- simli)
tarmoq uchun
4
2 - faza tok zanjiri kirishi
12
Neytral (4-simli)
tarmoq uchun
Kuchlanish zanjirining 2
fazasi
1314
Tekshiruv chiqishi
5
2 - faza tok zanjirining
chiqishi
15(+R,+T)
Tashqi aloqa porti
6
3 - faza tok zanjirining
kirishi
16(-R,-T)
Tashqi aloqa porti
Kuchlanish zanjiri 3 fazasi
17,18
Ishlatilmaydi
220V 1A
rp
c-
Kontaktor
§
*o
(chulg'am)
8.4-rasm. Tashqi yuklamali boshqarish zanjirini ulash
Ф1
Ф2
9 6
97
ФЗ
9 ?
104
12
Ф1
Ф2
_ФЗ_
8.5-rasm. «Energiya -9 » CTK3-10A1HXR.VU hisoblagichini
to ‘g‘ridan-to‘g‘ri ulash sxemasi
124
8.3. Elektr energiyasini hisobga olish asboblarini
o‘rnatish va ularni ekspluatatsiya qilish
Elektr energiyasi uchun hududiy elektr tarmoqlari korxonasi
bilan hisob-kitob qilish uchun iste ’m olchilar m ajburiy tartibda
EHNATga mos keladigan elektron hisobga olish asboblari bilan,
750 kVA va undan yuqori quvvatga ulangan iste’m olchilar esa
- EHNATga mos keladigan ko ‘p funksiyali (ko‘p tarifli) elektron
hisobga olish asboblari bilan ta’minlangan bo‘lishlari kerak. EHNAT
k o ‘rsatkichlar buzilishidan va inson om ilining ta ’sirini mumkin
qadar kamaytirgan holda axborotlardan ruxsatsiz foydalanishdan
kompleks himoya bilan ta ’m inlangan b o ‘lishi lozim. EHNATga
mos keladigan hisobga olish asboblari boTmaganda, hududiy elektr
tarmoqlari korxonalarini elektr tarmoqlariga hamda iste’molchilar
va subiste’molchilarni elektr tarm oqlariga ulash taqiqlanadi. Turli
xil ta rif guruhlariga m ansub iste’m olchi bitta elektr ta ’m inoti
manbaidan elektr bilan ta ’minlanganda, hisobga olish asboblari har
bir tarif guruhi uchun alohida o ‘rnatiladi.
Elektr energiyasini hisobga olish asboblari (shu jumladan, aktiv
va reaktiv energiyani oTchash vositalari, shuningdek, EHNAT)
m azkur qoidalarga muvofiq o ‘rnatiladi va elektr qurilm alarning
tuzilishi qoidalari talablariga javob berishi kerak. Hududiy elektr
tarmoqlari korxonalari va iste’molchilar tomonidan ishga tushirilgan
EHNAT belgilangan tartibda metrologik attestatsiyadan o ‘tkazilishi
kerak. Elektr energiyasini texnik hisobga olish (elektr energiyasi
sarfining belgilangan m e’yorlari bajarilishini nazorat qilish) uchun
hisobga olish asboblari alohida sexlarda, ko‘p energiya sarflaydigan
agregatlarda, texnologik liniyalarida, binolarda, alohida obyektlarda
va boshqalarda o ‘matiladi.
K o ‘p xonadonli uy-joylarda elektr energiyasi uchun hisob-
kitob qilish maqsadida elektr energiyasini hisobga olish asboblari
har bir xonadon uchun maxsus ajratilgan joylarda o ‘rnatiladi. Har
bir xonadonga o ‘matishdan tashqari, uy-joylarda uyning umumiy
125
ehtiyojlari (zinapoyalarni yoritish, liftlar, nasoslarning ishlashi va
hokazolar) uchun sarflanadigan elektr energiyasi b o ‘yicha hisob-
kitob qilish uchun ham umumiy hisobga olish asboblari o ‘matiladi.
lste’molchilarning (maishiy iste’molchilardan tashqari) elektr
energiyasini hisobga olish asboblari, shuningdek, elektr energiyasini
hisobga olishning boshqa vositalari iste’molchilarning m ablag‘lari
hisobiga sotib olinadi, davlat qiyoslovidan o ‘tkaziladi, hududiy
elektr tarm oqlari korxonalari tomonidan Boro bilan ham korlikda
bepul o ‘matiladi, plombalanadi va ro‘yxatdan o ‘tkaziladi. Maishiy
iste ’m o lchilard ag i EH N ATga ulanadigan elek tr energiyasini
hisobga olishning zam onaviy elektron asboblarini, shu jum ladan,
mavjud (shuningdek, induksion) asboblami almashtirish, o ‘rnatish,
ro ‘yxatdan o ‘tkazish va plom balash hududiy elektr tarm oqlari
korxonasi m ablag‘lari hisobidan amalga oshirilmoqda.
E lek tr ta rm o q la rig a y ang id an ulan ad ig an u y -jo y lar va
xonadonlarda EHNATga ulanadigan elektr energiyasini hisobga
olish asboblari ham hududiy elektr tarmoqlari korxonasi hisobidan
sotib olinadi, o‘matiladi, ro ‘yxatga olinadi va plombalanadi. Elektr
tarm oqlariga yangidan ulanadigan uylar va xonadonlarda maishiy
iste’molchilar tomonidan hududiy elektr tarmoqlari korxonasi bilan
birgalikda elektr energiyasini hisobga olish asboblari o ‘rnatiladigan
joy va ularni o ‘matish uchun zarur materiallar oldindan aniqlanadi.
Bunda hisobga olish priborini montaj qilish uchun m ateriallar
iste’m olchi tom onidan sotib olinadi. H isobga olish pribori uy-
jo y yoki xonadon egasining buyurtm anomasiga binoan bir hafta
muddatda, uning ishtirokida hududiy elektr tarmoqlari korxonasining
vakili tomonidan o ‘rnatiladi.
Hisobga olish iste’molchining aybi bilan buzilgan taqdirda (tok
va kuchlanishni o ‘lchash transform atorlarining ishdan chiqishi,
shuningdek, ikkilamchi kommutatsiya, hisobga olish asboblarining
shikastlanishi va ularning yo‘qolishi) hisobga olish, nazorat qilish
asboblarini va ularga tegishli asbob-uskunalarni alm ashtirish,
ta ’mirlash, davlat qiyoslovidan o ‘tkazish va o ‘rnatish iste’molchi
126
tom onidan ular qiym ati va k o ‘rsatilgan xizm atlar uchun haq
toMangan holda, hududiy elektr tarm oqlari korxonasi tom onidan
amalga oshiriladi.
E le k tr e n e rg iy a s in i h iso b g a o lish a sb o b la ri, o ‘ lchov
transform atorlari, ikkilam chi zanjirlar, aloqa liniyalarining, shu
jumladan, ularga o ‘rnatilgan plombalaming saqlanishi va butunligi
uchun javobgarlik binosida ko‘rsatib o ‘tilgan hisobga olish asboblari
o'rnatilgan tashkilotga yuklanadi. Elektr energiyasini hisobga olish
asboblari, o ‘lchov transformatorlari, EHNAT ikkilamchi zanjirlari
va aloqa liniyalarining saqlanishi va texnik holati uchun elektr
qurilmasi egasi boMgan tashkilot javob beradi.
Elektr energiyasini hisobga olish asboblarida:
- mahkamlanadigan joyda kojuxlarga, hisobga olish asboblari
bilan birga foydalaniladigan o ‘lchov transform atorlarida esa -
alohida ajratilgan joylarda « 0 ‘zstandart» agentligining yoki uning
hududiy bo‘linmasining belgilangan namunadagi plombasi b o iish i
kerak;
- elektr energiyasini hisobga olish priborining klem m niki
qopqoqlarida, tok transform atorlarning klem m niklarida, xotira
blokida va sinov bloklarining hisobga olish asboblarini dasturlashdan
foydalanish tugm asida (b o ‘lm asida), o ‘tuvchi klem m niklarda,
kuchlanish transform atorlari ajratgichlari yuritm alari va himoya
avtom atlarida - hududiy elektr tarm oqlari korx o n asining va
Byuroning belgilangan namunadagi plombalari bo‘lishi kerak.
E lektr e n erg iy asin i h isobga o lish asb ob lari va o ‘lchov
transformatorlari birlamchi qiyoslovdan ishlab chiqaruvchi zavodda
belgilangan tartibda o ‘tkaziladi. A gar elektr energiyasini hisobga
olish priborini ishlab chiqarish kunidan boshlab, uni o ‘rnatishgacha
uch fazali asbob uchun 12 oydan k o ‘p muddat va bir fazali asbob
uchun 2 yildan k o ‘p m uddat o ‘tgan b o ‘lsa, unda hisobga olish
pribori o ‘rnatilishidan oldin egasining hisobidan davlat qiyoslovidan
o ‘tkaziladi.
127
E lektr energiyasini hisobga olish asboblarini va o ‘lchov
transform atorlarini davriy qiyoslovdan o ‘tkazish « 0 ‘zstandart»
agentligi tomonidan belgilangan tartibda va muddatlarda am alga
osh irilad i. A gar m aishiy is te ’m olchining elektr energiyasini
hisobga olish priborining qiyoslovdan o ‘tkazish oralig‘i tugashi
bilan elektr ta ’minoti korxonasi tom onidan belgilangan tartibda
qiyoslov tadbirlari o ‘tkazilm agan b o ‘lsa, unda ushbu iste’molchi
qiyoslovdan o ‘tkazish muddati tugagan hisobga olish priborining
ko‘rsatkichlariga ko‘ra elektr energiyasi haqini to ‘laydi.
Bunda elektr ta’minoti korxonasi maishiy iste’molchi tomonidan
qiyoslovdan o ‘tkazish muddati tugagan hisobga olish priboridan
foydalangan elektr energiyasi uchun qaytadan hisob-kitob qilish
huquqiga ega emas. M aishiy iste’molchi o ‘z hisoblash asbobini
« 0 ‘zstandart» agentligida mustaqil qiyoslovdan o ‘tkazish huquqiga
ega. Bunda elektr ta ’m inoti korxonasi m aishiy iste’m olchining
birinchi talabiga ko‘ra elektr energiyasini hisobga olish priborini
bepul yechish, o ‘rnatish, plom balash va ro ‘yxatdan o ‘tkazishga
majbur.
H ududiy elektr tarm oqlari korxonasining vakillari shaxsiy
guvohnomalari bo‘lgan taqdirda, sutkaning istalgan vaqtida hisobga
olish priborining ko‘rsatkichlarini yozib olish va ko‘rikdan o ‘tkazish
uchun iste’m olchilarning (m aishiy iste ’m olchilardan tashqari)
elektr energiyasini hisobga olish asboblarini va ularning ulanish
sxemalarini to'sqinliksiz borib ko‘rish huquqiga egadir.
H ududiy e lek tr tarm oq lari korxonasi x o dim ining elek tr
energiyasini hisobga olish asboblarini tekshirishiga yo‘l qo‘ymaslik
dalolatnom a bilan rasm iylashtiriladi. Iste’molchi hududiy elektr
tarmoqlari korxonasi tomonidan tuzilgan dalolatnoma bilan tanishib,
uni imzolashi zarur. Iste’molchi dalolatnomani imzolashni rad etgan
taqdirda, bu haqda tegishli belgi qo‘yiladi. Rad etish ikki nafar guvoh
yoki fuqarolaming o ‘zini-o‘zi boshqarish organi vakili tomonidan
tasdiqlangan b o ‘lishi kerak. Dalolatnomani imzolashni rad etgan
iste’molchi buning sababini tushuntirishga haqli va u dalolatnomaga
128
kiritilgan bo‘lishi lozim. Iste’molchining dalolatnomani imzolashni
rad qilgani uni elektr tarmoqlardan uzishga asos bo‘ladi va bu haqda
u xabardor qilingan bo‘linishi lozim.
Elektr energiyasini hisobga olish asboblari va elektr energiyasini
hisobga olish asboblari bilan birgalikda foydalaniladigan o ‘lchov
transformatorlarini boshqa joyga o ‘rnatish va almashtirish hududiy
elektr tarmoqlari korxonasi bilan kelishilgan holda amalga oshiriladi
va ko^rsatilgan xizmatlar haqi iste’molchi tomonidan to ‘lanadi.
E lek tr en erg iy asin i hiso b g a o lish asb o b larin i, o ‘lchov
transform atorlarini o ‘zboshim chalik bilan boshqa joyga o ‘rnatish
va (yoki) almashtirish holatlari aniqiangan taqdirda, hududiy elektr
tarmoqlari korxonasi istc’molchini elektr tarm og‘idan uzib qo‘yadi.
Qaytadan hisob-kitob qilish hududiy elektr ta ’minoti korxonasi bilan
birgalikda mazkur qoidalarga muvofiq amalga oshiriladi.
Elektr energiyasini hisobga olish sxemasini o ‘zgartirish bilan
bog‘liq bo‘lgan har qanday ishlar faqat hududiy elektr tarmoqlari
korxonasi tomonidan va iste’molchi ishtirokida, bu haqida ular yozma
ravishda xabardor qilingandan so‘ng am alga oshiriladi. Ishlarni
bajarish davrida foydalanilgan elektr energiyasini hisobga olish va
hisob-kitob qilish hududiy elektr tarmoqlari korxonasi tomonidan
belgilangan vaqtinchalik sxemalar bo‘yicha amalga oshiriladi.
Dostları ilə paylaş: |