Ia9 -fesil-1: 9 qxd

"İkibaşlı yozum"

Kompüterə komandaları adi ingilis, fransız, türk dillərində, yaxud hər hansı başqa dildəvermək mümkün olsaydı, daha yaxşı olardı. Ancaq, təəssüf ki, maşınlar insanlarındanışığındakı incəlikləri başa düşə bilmir. İnsanlar danışdıqları zaman öz sözlərinəjestlər və mimikalar əlavə edir, məcazlardan, üstüörtülü ifadələrdən, istehzadan vəbəlağətin başqa üsullarından istifadə edirlər ki, bu da onlara bir şey söyləyib, əslindəbaşqa bir şeyi çatdırmağa imkan verir. İnsanlar "ikibaşlı" (çoxanlamlı) sözlər işlədir,deyilmiş sözlərin mənasını dəqiqləşdirən kontekstdən, intonasiyadan və başqa amil-lərdən istifadə edirlər. Hətta yazışmalarda da fikrin daha düzgün başa düşülməsinəyardım edən eyhamlardan istifadə olunur.

İnsan ağlı təbii dilin "tapmacalarından" baş çıxara bilir, kompüter isə yalnız tam ciddi,riyazi dəqiqliyə malik ünsiyyət sistemini anlayır. Belə sistemdə hər bir simvol, yaxudsimvollar qrupu həmişə eyni bir şeyi bildirməli, hər bir cümlə isə hərfiyyən başa dü-şülməlidir. İstehza, danışıq ifadələri, yaxud dolaşıq eyhamlar, sadəcə, yolverilməzdir.

Assembler. Maşın kodunda proqramlaşdırma "iynəylə yer qazmaq" kimibir şeydir. Çox sadə hesablama məsələləri (məsələn, ədədin yaddaşdan prosesso-ra yüklənməsi, onun başqa ədədlə toplanması, nəticənin yenidən yaddaşa yazıl-ması) maşın kodlarında uzun-uzadı elə mürəkkəb şəkil alırdı ki, kiçik kərpic-lərdən böyük bir binanın necə tikilməsini təsəvvür etmək belə çətin idi.

Assembler dilinin adı ingiliscə"assemble" - "toplamaq", "yığmaq" sözündəngötürülüb.

Bu vəziyyətdən çıxmaq üçün ilk addım komandal arın simvollarla əvəzlən-məsi oldu, daha dəqiq desək, komandalar adi sözlərin qısaltmaları ilə göstərildi.İdeya sadə olsa da, onun gerçəkləşdirilməsi yazılmış proqramların digər proq-

Yunanca "mnemonikon"

"yaddasaxlama bacarığı"deməkdir.