Ijtimoiy fanlar ” kafedrasi falsafa


uchun ham u o’z navbatida alohidalik (S) ning ham belgisi bo’lib hisoblanadi



Yüklə 3,62 Mb.
səhifə217/433
tarix24.10.2023
ölçüsü3,62 Mb.
#160352
1   ...   213   214   215   216   217   218   219   220   ...   433
Ijtimoiy soha, iqtisod va huquq-www.hozir.org

uchun ham u o’z navbatida alohidalik (S) ning ham belgisi bo’lib hisoblanadi. 
Sillogizm aksiomasini quyidagi sxemada ifodalash mumkin:

Sxemaning o’qilish tartibi:


S M ning belgisi, M R ning belgisi.
Sillogizm aksiomasining 2 xil ifodasi mavjud:
1.

Belgining belgisi narsaning o’z belgisidir. Boshqacha qilib aytganda, jinsga mansub belgi


turga ham xosdir.
2.

Belgining belgisi bo’lmagan narsa narsaning o’z belgisi emasdir. Ma’nosi: agar belgi 


turkumga xos bo’lmasa, narsaga ham xos emasdir. Bunday holatda sillogizm terminlari (R, M, S,)


ni quyidagicha ifodalash mumkin:
R — jins
M- tur
S — alohida predmet
Sillogizm vositasida chiqarilgan xulosalarning chinligini ta’minlash sillogizm qoidalariga rioya 
etishni talab qiladi.
Sillogizm figuralari. 
Sillogizm xulosasidagi o’rta terminning joylashuviga qarab o’zaro, 
birbiridan farqlanadigan shakllari sillogizm figuralari deb yuritiladi.
Mantiq ilmida sillogizmning 4 figurasi asoslab berilgan.
Bular: a) Sillogizmning birinchi figurasi b)
Sillogizmning ikkinchi figurasi
s) Sillogizmning uchinChi figurasi
d) Sillogizmning to’rtinChi figurasi
a)

Sillogizmning birinchi figurasida o’rta termin M katta asosning sub’ekti va kichik asosning 


predikati vazifasida keladi, hamda asoslarni bir-biriga bog’laydi.


b)

Sillogizmning ikkinchi figurasida o’rta termin M katta va kichik asosda predikati vazifasida


keladi va ularni bir-biriga bog’laydi.
c)

Sillogizmning uchinchi figurasida o’rta termin M har ikkala asosning sub’ekti hisoblanadi 


va asoslarni bir-biriga bog’laydi. d) Sillogizmning to’rtinchi figurasida o’rta termin M katta


asosning predikati va kichik asosning sub’ekti bo’lib keladi hamda ularni o’zaro bog’laydi.



Yüklə 3,62 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   213   214   215   216   217   218   219   220   ...   433




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin