Ishlab chiqarishning omillari. Moddiy va ma'naviy ne'matlarni yaratish, xizmatlar ko`rsatish inson hayoti, uning yashashi va kamol topishi uchun asosdir. Shuning uchun ishlab chiqarishni to`xtovsiz olib borish va rivojlantirish har doim eng muhim iqtisodiy qonuniyat va zaruriyatdir. Insoniyat iste'mol qilmasdan turaolmaganidek, ishlab chiqarmasdan ham tura olmaydi. Har bir jamiyatda ishlab chiqarishning amalga oshishi uchun, eng avvalo uning ro`y berishi uchun zarur bo`lgan, unda qatnashadigan omillar mavjud bo`lmog`i lozim. Bu omillar uchta:ishchi kuchi, mehnat qurollari va mehnat predmetlaridir.
Ishchi kuchi- insonning mehnat qilishga bo`lgan aqliy va jismoniy qobiliyatlarining yig`indisidir.
Mehnat qurollari- inson uning yordamida tabiatga, mehnat predmetlariga ta'sir qiladigan vositalardir.
Mehnat predmetlari- bevosita mehnat ta'sir qiladigan, ya'ni mahsulot tayyorlanadigan narsalardir. Mehnat vositalari va mehnat predmetlari birgalikda ishlab chiqarish vositalari deb yuritiladi.
Iqtisodiyotga oid eski darsliklarda ishlab chiqarishning ikki omili: moddiy va shaxsiy omillar tan olinadi. Hozirgi bozor iqtisodiyotiga oid ko`pchilik adabiyotlarda esa ishlab chiqarishning to`rt omili mehnat, kapital, yer-suv, tadbirkorlik qobiliyati tan olinadi.
Kapital deganda o`z egalariga daromad keltiradigan ishlab chiqarish va xizmat ko`rsatishning hamma sohalarida ishlatiladigan ishlab chiqarish vositalarini, sotishga tayyor turgan tovarlarni, yangi vositalar va ishchi kuchini sotib olishga mo`ljallangan pul mablag`larini, ularning natural ashyoviy tomoni va qiymatining birligini tushunamiz.
Tadbirkor deb, iqtisodiy resurslar ishlab chiqarish vositalari va ishchi kuchi resurslarining, tabiiy resurslarning bir-biriga qo`shilishini ta'minlaydigan tashkilotchi, yangilikka intiluvchi, tashabbuskor, iqtisodiy va boshqa xavfdan, javobgarlikdan qo`rqmaydigan dovyurak kishilarga aytiladi; bu xislatlar esa tadbirkorlik qobiliyati deb yuritiladi.
