Turli oliy oquv yurtlari talabalari ortasida kelajak kasbiga qadriyat (2)
Shunday qilib, o’smirning motivatsiyasini tahlil qilishda quyidagilarni hisobga olish kerak: biologik o’zgarishlar (balog’at yoshi);
psixologik o’zgarishlar (mavhum-mantiqiy fikrlash shakllarining
murakkablashishi, o’z-o’zini anglashni rivojlantirish, irodaviy faoliyat doirasini kengaytirish);
o’smir hayotining ijtimoiy konteksti.
Ma’lumki, o’smirlik davrining davomiyligi va intensivligi ko’p jihatdan
madaniy va tarixiy sharoitlarga bog’liq: bolalikdan kattalikka o’tish qisqa va qattiq bo’lishi mumkin yoki zamonaviy sanoatda bo’lgani kabi deyarli o’n yilga cho’zilishi mumkin. jamiyat.
O’tish davri zarurati aniq. Aslida, asosiy vazifa, aytish mumkinki, inson o’smirlik davrida hal qilishi kerak bo’lgan mega-vazifa - bu ham fiziologik, ham ijtimoiy
jihatdan katta bo’lishdir. Shu o’rinda L.S.Vigotskiyning ushbu davrning eng muhim xususiyati shundaki, balog’at yoshi bir vaqtning o’zida shaxsning ijtimoiy kamolot davri hisoblanadi, degan so’zlarini esga olish o’rinlidir.
Zamonaviy psixologiyada inson rivojlanishiga bag’ishlangan juda ko’p turli xil tushunchalar allaqachon to’plangan. Ba’zilarida asosiy e’tibor jismoniy va balog’at yoshiga qaratiladi: masalan, Freydning psixoseksual rivojlanish kontseptsiyasida o’tish davrining asosiy vazifasi bolaning jinsiy hayotini kattalar uchun odatiy bo’lgan yakuniy shaklga etkazishdir. Boshqalarida, masalan, sotsiogenetik
yondashuv doirasida, asosiysi, shaxsning ijtimoiy me’yor va rollarni o’zlashtirishi, uning ijtimoiy munosabat va qadriyatlarni egallashi. Kognitiv nazariyalarda, xususan, Piaget konsepsiyalarida asosiy e’tibor shaxsning kognitiv yetuklikka erishishiga qaratiladi va rasmiy operatsiyalar bosqichiga kirishi shaxsning shaxsiy o’ziga xosligini shakllantirish imkonini beradi, deb ta’kidlanadi. E.Eriksonning fikriga ko’ra, o’smirlikning asosiy vazifasi shaxsiy o’ziga xoslik hissini shakllantirish va rol noaniqligining paydo bo’lish xavfidan qochishdir.
Identifikatsiya ko’plab tarkibiy qismlardan iborat bo’lib, ularning yig’indisi yaxlit shaxsni tashkil qiladi.