XIX asrning o’rtalariga kelib, kapitalistik munosabatlarning keskinlashuvi, turli davlatlar bilan iqtisodiy aloqalarning tobora o’sib borishi, turli xalqlarning bir mamlakatdan ikkinchisiga ko’chishi—migratsiya munosabati bilan qator ijtimoiy fanlar rivojlanishi uchun qulay shart-sharoitlar paydo bo’ldi.
Ijtimоiy psiхоlоgiyaning fan sifatida tan оlinishi 1908 - yil
Ingliz оlimi V. Makdugall o’zining "Ijtimоiy psiхоlоgiyaga kirish" kitоbini,
Bu asarlarda birinchi marta alоhida fan - ijtimоiy psiхоlоgiyaning mavjudligi tan оlindi va uning prеdmеtiga ta’rif bеrildi.
Amеrikalik sоtsiоlоg E.Rоss esa "Ijtimоiy psiхоlоgiya" dеb nоmlangan kitоbini chоp ettirgan edi.
ular haqli ravishda ijtimoiy psixologiyaning mustaqil ilmiy yo‘nalish sifatida shakllanishiga o‘zlarining munosib hissalarini qo‘shdilar.
19-asrning oxiri va 20-asr boshlarida fanda uch nazariya paydo bo‘ldi,
Xalqlar psixologiyasi nazariyasi
Nazariya ijtimoiy psixologik nazariya sifatida 19-asrning o‘rtalarida Germaniyada shakllandi.
Asosiy g‘oyasi, ayrim individlardan yuqori turadigan ruh mavjud bo‘lib, bu ruh o‘zidan ham yuqori turadigan ilohiy yaxlitlikka bo‘ysunadi. Bu ilohiy yaxlitlik esa xalq yoki millatdir.
individlar ana shu yaxlitlikning bo‘laklari bo‘lib, ular bu ruhga bo‘ysunadilar.
shaxs bilan jamiyat o‘rtasidagi qarama-qarshilik muammosi jamiyat foydasiga hal qilinadi.
Nazariyaning tarixiy-mafkuraviy asosi bo‘lib Gegel falsafasi va nemis romantizmi xizmat qilgan.
«Xalqlar psixologiyasi» iborasi birinchi marta faylasuf M.Latsarushamda tilshunos G.Shteyntallarning «Xalqlar psixologiyasi to‘g‘risida kirish so‘zi» kitobida ifodalab berilgan. (Asosiy kamchiliklari nazariy mulohazalar yuritish bilan cheklanadilar)
Vilgelm Vundtempirik ma’lumotlar to‘plash usullari, to‘plangan manbalarni sharhlash borasida bilimlar to‘pladi. ("Inson va hayvon ruhi haqida leksiyalar"i (1863 y) "Xalqlar psixologiyasi" (1900 y). ) (A.k/: jamiyat rolini absol
