İkt-baza bilikləri

Qadın cinsiyyət sistemi haqqında nəzərdə tutulmalı məqamlar
Qadın cinsiyyət sistemi haqqında nəzərdə tutulmalı məqamlar, insanların cinsiyyət və sağlamlıq mövzusundakı məlumatlarını və inanclarını şekilləndirir. Qadınlar cinsiyyət sistemi ilə bağlı düzgün məlumatlandırılmalı və qadın sağlamlığının vacibliyini anlamalıdırlar. İşte bu mövzuda nəzərdə tutulmalı bir neçə məqam:

• 
  Tibbi Müayinələr və Nəzarət: Qadınlar, düzenli tibbi nəzarət və jinekoloji müayinələr ilə qadın cinsiyyət sistemi sağlamlığını nəzərdə tutmalıdırlar. Bu tədqiqatlar, potensial problemləri tez müalicə etməyə yardım edir və rahim kanseri, meme kanseri və digər cinsi sağlamlıq problemlərinin teşhisini təmin edir. Aydın və düzgün məlumatla tibbi müayinələrin vacibliyini anlamaq əhəmiyyətlidir.
  

• 
  Cinsi Təhsil və Bilinmə: Cinsiyyət təhsili və cinsi sağlamlıq haqqında məlumat qadınların və cəmiyyətin əhəmiyyətli bir hissəsidir. Qadınlar, cinsi yolla bulaşan infeksiyaların, hamiləlik qorunmasının və aybaşı prosesinin cəhətlərini anlamalıdırlar. Cinsiyyət təhsili, qadınların özlərini qorumaq və sağlam qərarlar qəbul etmələri üçün əlaqəlidir.
  

Bu məqamlar qadınların cinsi sağlamlığını qorumaq və inkişaf etdirmək üçün əhəmiyyətlidir. Sağlam cinsiyyət təhsili, düzgün tibbi nəzarət və cinsi sağlamlığın əhəmiyyətini qadınların və cəmiyyətin dair bilərək, daha sağlam bir həyat tərzi seçmələrinə kömək edir.

Qadınların reproduktiv sisteminin idarə edilməsi

Tibb elmində qəbul olunmuş nəzəriyyələrə görə həm qadınların, həm də kişilərin reproduktiv (dölyaratma) sistemi baş beyin tərəfindən idarə olunur. Bu bir neçə mərhələdə (etapda) baş verir:
Beyin qabığı, hipotalamus və hipofizin fəaliyyətinə bilavasitə təsir edən maddə olan neyromediatorlar istehsal edir;

• 
  Hipotalamus – baş beyinin bir hissəsidir. Burada relizinq-hormonlar adlanan xüsusi maddə ifraz edilir ki, onlar da hipofiz vəzisi tərəfindən digər hormonların hazırlanmasını tənzimləyir;
  
• 
  Hipofiz – baş beyində yerləşən bir vəzidir. Bu vəzidə daxili sekresiya vəzilərinin və bütünlükdə bütün orqanizmin fəaliyyətini tənzimləyən xüsusi hormonlar hazırlanır. Məhz bu vəzidə bilavasitə yumurtalıqların fəaliyyətinə təsir edən qonadotrop hormonlar (lyüteyinləşdirici hormon – LH, follikulstimullaşdırıcı hormon – FSH və prolaktin) hazırlanır;
  

Qonadotrop hormonların təsiri altında qadın yumurtalıqlarında esterogenlər (qadın cinsi hormonları), androgenlər (kişi cinsi hormonları) və progesteron hormonlarının hazırlanması və ifraz edilməsi baş verir. Digər hormonlara nisbətən androgen hormonlar qadın orqanizmi tərəfindən daha az miqdarda hazırlanır.