Ilmiy rahbar xulosasi

2.3. O’smirlarning shaxe sifatlari shaxslararo munosabatlar determinanti sifatida.
O’smirlarda shaxslararo munosabatlarning psixologik asoslari pi urganish maksadida bizlar Shaxslararo munosabatlar interpersonal tashxisining modifikasiyalashtirilgan varianta testidan foydalandik (T.Liri - Sobchik).
Shaxe atrofdagilar bilan uzaro ta’sirning dolzarblashgan jarayonidagi xatti-xarakatlarida namoyon bulishiga asoslanib Timoti Liri empirik kuzatishlarni shaxslararo uzaro ta’sirining 8ta umumiy, yoki 16 ta tobora konkretlashtirilgan oktantlari - variatnlari kurinishida sistemalashtirgan. Shaxslararo xulk-atvor tiplariga muvofik jami 128 ta anchagina oddiy tavsif-epitetlardan iborat surovnoma ishlab chikilgan. Sifat tavsifi u yoki bu shaxslararo munosabatlar variantini aks ettiruvchi ustuvor tiplarni aniklashni kuzda tutadi. Oktantlarning ifodalaiganlik darajasi tegishli ballar va shaxsning ma’lum tavsiflari bilan belgilanadi. Oktantlarning kutbiy tavsiflariga tuxtalib utamiz.
Shaxslararo munosabatlarning dastlabki (1, -2, -3, -4 -) turtta tipi ыokonform tendensiyalar ustunligi va dezыoktiv (konfliktli) kurinishlarga moyillik (3-4), fikrlarning kuprok mustakilligi va uz nuktai nazarini ximoyalashda kat’iylik, liderlik va ustuvorlik tendensiyalari (1 - 2) bilan xarakterlanadi. Krlgan turtta (5, -6, -7, -8 -) oktant aksincha kartinani namoyen etadi: konform tendensiyalar ustunligi, atrofdagilar bilan alokalarda kongruentlik (7-8), uziga ishnomaslik, atrofdagilar fikriga yon bosish, murosaga moyillik (5,6)ii bildiradi.
Shaxslararo munosabatlar interpersonal tashxnei metodikasining natijalari kuyidagi jadvalda uz aksiii topgan.
O’smirlarning Dolzarb-Meniga taallukli natijalarning markazii tendensiyasi kuyidagi manzarani ochib berdi:
Xukmron-liderlik shkalasi urtacha kiymati 10.09, Mustaqil ustuvorlik shkalasi urtacha kiymati- 11.41, I ugri - tajovuzkor shkalasining urtacha kiymati- 13.18, Ishoichsizlik - skeitiklik shkalasi urtacha kiymati- 6.85, Itoatkor - tortiichoklik shkalasi urtacha kiymati - 6.57, Bog’liklik - buysunuvchanlik shkalasi ur^tacha kiymati kursatkichi - 6.5, Xamkorlik - koivensiallik shkalasi buyicha urtacha kiymat - 4.53 va Mas’uliyatli - bagrikenglik shkalasi urtacha kiymati esa- 5.51 ni tashkil etganini kursatdi.
Shaxslararo munosabatlar interpersonal tashxisi metodikasining Ideal-Menga taallukli markaziy tendensiya kursatkichlari kuyidagi jadvalda keltirilgan.