Ilmiy uslub sohaviy terminlarning yasalishi Reja

 

---


XXI ASRDA INNOVATSIYALAR 

Hozirgi vaqtda «Innovatsiya tushunchasi» juda keng qo’llanilmoqda. Innovatsiya so’zi inglizcha so’z bo’lib, «innovatsion» 
yangilik kiritish degan ma’noni bildiradi, ya’ni tizim ichki tuzilishini o’zgartirish, deb ta’riflanadi. Innovatsiya amaliyot va 
nazariyaning muhim qismi bo’lib, ijtimoiy- madaniy ob’yekt sifatlarini yaxshilashga yo’naltirilgan ijtimoiy sub’yektlarning 
harakat tizimidir. Innovatsiyalar dolzarb, muhim ahamiyatga ega bo’lib, bir tizimda shakllangan yangicha yondashuvlardir. Ular 
tashabbuslar va yangiliklar asosida tug’ilib, ta’lim mazmunini rivojlantirish uchun istiqbolli bo’ladi. Shuningdek, umuman ta’lim 
tizimi rivojiga ijobiy ta’sir ko’rsatadi.

Innovatsiya – ma’lum bir faoliyat maydonidagi yoki ishlab chiqarishdagi texnologiya, shakl va metodlar, muammoni echish 
uchun yangicha yondashuv yoki yangi texnologik jarayonni qo’llash, oldingidan ancha muvaffaqiyatga erishishiga olib kelishi 
ma’lum bo’lgan oxirgi natijadir. Bugun ta’lim tizimidagi innovatsiyalarni quyidagicha tasniflash mumkin: - faoliyat yo’nalishiga 
qarab (pedagogik jarayondagi, boshqaruvdagi); - kiritilgan o’zgarishlarning tavsifiga ko’ra (lokal, modulli, tizimli); - kelib 
chiqish manbaiga ko’ra (shu jamoa uchun ichki yoki tashqaridan olingan). 

Innovatsiyalar odatda bir necha muammo kesishgan paytda vujudga keladi va umuman yangi masalalarni hal qiladi, 
pedagogik jarayonning uzluksiz yangilanib borishga olib keladi. Ta’lim tizimidagi har qanday yangilik innovatsiya bo’la olmaydi. 
Shu sababli «novatsiya» va «innovatsiya» tushunchalari o’rtasidagi asosiy farqlarni ko’rsatib o’tish zarur. Buning uchun islohot 
faoliyatining aniq shakli, mazmuni va ko’lami asos bo’lib xizmat qiladi. Agar faoliyat qisqa muddatli bo’lsa va yaxlit tizim 
xususiyatiga ega bo’lmasa, o’z oldiga muayyan tizimdagi faqat ba’zi elementlarini o’zgartirishni vazifa qilib qo’ygan bo’lsa, u 
holda biz novatsiya bilan muloqot qilayotgan bo’lamiz. Agar faoliyat ma’lum kontseptual yondashuv asosida amalga 
oshirilayotgan bo’lsa va uning natijasi o’sha tizim rivojlanishiga yoki uning prinsipial o’zgarishiga olib kelsagina innovatsiya 
deya olamiz. Novatsiya amaldagi nazariya doirasida amalga oshiriladi, ko’lam va vaqt bo’yicha chegaralanadi, metodlar 
yangilanadi va natijasi avvalgi tizimni takomillashtiradi. Innovatsiya esa tizimli, yaxshi va davomli bo’ladi, ma’lum amaliyotda 
yangi faoliyat tizimini loyihalaydi, amaliyot sub’yektlari pozitsiyalarini to’la yangilaydi.Bunda faoliyatning yangi yo’nalishlari 
ochiladi, yangi texnologiyalar yaratiladi, faoliyatning yangi sifat natijalariga erishiladi, natijada amaliyotning o’zi ham 
yangilanadi. Ta’lim jarayonidagi innovatsion o’zgarishlar, ta’lim tizimiga har qanday yangilikning kiritilishi bevosita o’qituvchi 
faoliyatini yangilash va o’zgartirish orqali amalga oshirilishi ham atroflicha o’rganilgan.O’qituvchi innovatsion faoliyati 
xususiyatlarini o’rganib chiqqan pedagogik olimlar fikrlariga tayangan holda, quyidagilarni innovatsion faoliyatning asosiy 
belgilari deb hisoblash mumkin: - ijodiy faoliyat falsafasini egallashga intilish; - pedagogik tadqiqot metodlarini egallash; - 
mualliflik kontsepsiyalarini yaratish qobiliyati; - tajriba-sinov ishlarini rejalashtirish va amalga oshira olish;

- o’zidan boshqa tadqiqotchi-pedagoglar tajribalarini qo’llay olish; 

- hamkasblar bilan hamkorlik; - fikr almashish va metodik yordam ko’rsata olishlik; - ziddiyatlarning oldini olish va bartaraf 
etish; - yangiliklarni izlab topish va ularni o’z sharoitiga moslashtirib borish. Innovatsion faoliyat davrida yangiliklar, 
innovatsiyalar, tom ma’noda ta’lim jarayoniga kirib keladi. Shu sababli ta’lim tizimidagi innovatsiyalarni pedagogik jarayonga 
kiritish 4 bosqichda amalga oshiriladi: 1.Muammoli tahlil asosida aniqlash. 2. Mo’ljallanayotgan ta’lim tizimini loyihalash. 
3.O’zgarishlar va yangiliklarni rejalashtirish.4. O’zgarishlarni amalga oshirish. Innovatsion faoliyatga tayyorlashdan maqsad — 
o’qituvchining yangilikka intiluvchanligini, mustaqil o’z ustida ishlash ko’nikmasi va malakasini shakllantirish, yangi pedagogik 
texnologiyalar, interfaol metodlardan foydalanib, dars va darsdan tashqari mashg’ulotlarni o’tkazish malakasini 
takomillashtirishdan iborat. Xulosa qilib aytganda, innovatsion faoliyat — yangi ijtimoiy talablar bilan an’anaviy me’yorlarning 
mos kelmasligi yoxud amaliyotning yangi shakllanayotgan me’yorining yuzaga kelgan me’yor bilan to’qnashuvchi natijasida 
vujudga kelgan qator muammolarni echishga qaratiladi. Innovatsiyalar doimiy ravishda pedagogik faoliyatga yangiliklar olib 
kirish orqali ta’lim rivojiga hissa qo’shadi, pedagogik faoliyatga ijobiy ta’sir ko’rsatadi. 

---


Xulosa 

___________________________________________________
___________________________________________________
___________________________________________________
___________________________________________________
___________________________________________________
___________________________________________________
___________________________________________________
___________________________________________________
___________________________________________________
___________________________________________________
___________________________________________________
___________________________________________________
___________________________________________________
___________________________________________________ 

---

_______________________________________________________________________
_______________________________________________________________________
_______________________________________________________________________
_______________________________________________________________________
_______________________________________________________________________
_______________________________________________________________________
_______________________________________________________________________
_______________________________________________________________________
_______________________________________________________________________
_______________________________________________________________________
_______________________________________________________________________
_______________________________________________________________________
_______________________________________________________________________
_______________________________________________________________________
_______________________________________________________________________
_______________________________________________________________________
_______________________________________________________________________
_______________________________________________________________________
_______________________________________________________________________
_______________________________________________________________________