buqdal
:
- kəsmikli buğda: tüpünlük tarıq.
buqday
ka
: buğda. - budqay.
buqlamaq:
buğlamaq
. burmaq
ka.
dağılmq. yayılmaq. çalınmaq.
buqlandırmaq:
buğlatmaq
. burutmaq
ka.
qoxutaraq yelləmək. bulatmaq
ka
.
buğda pişirmək. qazan təncərə buğuunda pişirtmək. buğu
yüksətmək. burutmaq
ka
. bürütmək. bürkütmək. qoxutmaq (
iy
).
buqmaq
ka
:
bükmək
. yığmaq. qıvırmaq.
- ayağıvı bük otur.
buqov
:
buxov
.
bukağı
. tuşaqu
ka
. tuşaq
ka
. düşəqü. döşəqu. köstək.
gişən.
buqovlamaq:
buxovlamaq
. kültürmək
ka
.
kültələmək. kütləmək. bağlamaq.
kösürmək
ka.
köstəkləmək. -
ayağı kültürülmüĢ.
buqramaq
ka
: buqrımaq. heyvan sıçramaq. camışlıq edmək.
buqrıl
: buğrıl.
bıqrıq. tıxa basa dolu olan. -
buğrıl bığrıl
ka
: tıxa basa.
buqrımaq
ka
:
buqramaq
. heyvan sıçramaq. camışlıq edmək.
- at
suçıdı buqrıdı.
buqsaq
: buxsaq. büksək. - axsaq buxsaq: topal. çolaq. qırıq qıvrıq, bükük.
DİVAN-Ü LUĞAT-İT TÜRK İNCELEMELERİ
HƏSƏN BƏY HADİ
148
http://WWW.TURUZ.COM
buqsamaq:
buqsanmaq
.
buqsunmaq
.
1.
məcbur olmaq.
- onu buxsuyub
qıldırdım. - buxsamadan əğilən, bükülmədən əzilər.
2.
inad edmək.
3.
büksəmək. bir şeydən üz çevirmək, qaçmaq. rədd edmək.
dikbaşlıq edmək. çəkinmək. ikrah edmək. buruq vermək.
- siz
nədən bu işə buxsadız.
buqsan
:
buxsan.
büksəyən. ikrahçı. irgənən.
buqsat
:
buxsat.
gərək. icbar.
- buxsatım yoxdu görəm. - buxsatsız:
istəyinə.
buqsatmaq
:
1.
qadağ, bədd, mane' törəmək.
- işlərimizi
buxsatdılar.
2
. bir işə, duruma zorlamaq. sıxıb sıxışdırmaq.
vadar, məcbur edmək
. - heç zad sizə bura buxsatmır.
3.
məcbur
edmək. - məni bu işə buxsattı. - buxsata düşmək: məcbur
qalmaq.
4.
inad editmək.
- məni buxatma bu işə.
buqsatsız
: buxsatsız
istəyinə
.
buqsum
ka
:
büküum
ka
. boza
.
bora
. (
quyuq, iti, alkollu olan içgi).
darıdan
yapılan bir içgi.
buquq
ka
:
<>
boğuq
<>
bükük
.
1.
toplu. bağ. dəsdə. -
buquq çiçək: gül dəsdəsi.
topluluğu.
2.
qunçə. tomurcuq. -
buquq
çiçək
:
qunçə çiçək.
3.
boyun xəsdəliyi. boyunun iki yanında dəri ilə ət arasında
gəlişən bez. quddə.
- buquqlu ər: bu kəsələ tutulan kişi.
buquqlanmaq
ka
:
1.
tomurcuqlanmaq.
2.
qabarmaq.
DĠVAN-Ü LUĞAT-ĠT TÜRK”DEN DERLENMĠġ ETĠMOLOJĠK SÖZLÜK
149
http://WWW.TURUZ.NET
buqulmaq
ka
:
bükülmək
. burqulanmaq. qətlənmək.
- ayağıvı bük: yığ.
buqun
: boyunlu
buxunlu
:
bodunlu
buqunlu
.
boylu
buxlu
:
soylu təməlli,
elli günlü. evli eşikli. ağsoy.
buqunmaq
ka
: bükünmək. qıvırmaq.
buqurmaq
ka
:
bükürmək
.
bükmək
. boğmaq. qısdırmaq. indirmək.
alçaltmaq.
- təqirlərin buqturun:
dəğərləri, qiymətləri yendirin. -
ucadan bükülənlər: yuxarıdan düşənlər.
bulad
: polad. bolad. dolmuş. bərkimiş. qursaq.
bulaq
:
1.
bulun. kölə. qul. əsir.
- alqa bulaq: bağışlanmış kölə.
2.
yolaq
ka.
yulaq
ka
.
kiçik kiçik birçox su pınarlar. -
yol yolaq.
3
. bulaq at
ka
:
boyu qısa. sırtı geniş at.
bulamaq
ka
:
bulqamaq
.
1.
qaynatmaq. pişirmək.
2.
yoğurmaq. yoğrutmaq.
qəlizlətmək. qavama gətirmək.
3.
suvamaq. boyamaq.
çapturmaq
ka
.
4.
batlamaq
ka.
nəyi nəyi batırmaq.
bulan
: bulanmış. qatılmış. əsir. tutsaq. tutqun
ka
.
bulanıq
: bulqın. bulın. batıq. basıq. bulğan. bulqayuq. bulqaq
ka
.
batruş
ka
. bətrüş. batqın. fasid. altaq. alaqut. tutuq
ka
. mürdar.
bulan
ka
: qıpçaq ellərində avlanan böyük bir yaban heyvan.
bulanmaq: bulanmış, tapılmış olmaq. qatınmaq. mal edinmək. əsir olmaq.
tutulmaq.
DİVAN-Ü LUĞAT-İT TÜRK İNCELEMELERİ
HƏSƏN BƏY HADİ
150
http://WWW.TURUZ.COM
bulanmaq: yoğrunmaq. tütləşmək. qatlaşmaq.
bulantı
: qusma. yanıq
ka.
qəyy.
bulaĢıq
: kir. çirk. çik. pas. qaqac
ka
. qacac
ka
( q <> c )
qaqac. çulbuş
ka.
çirkin.
- çulbuĢ iş.
bulaĢıq
: tunqra
ka.
tonqıra. kir.
bulaĢmaq:
1.
yayılmaq. yuquşmaq
ka
. yoğuşmaq
ka.
toquşmaq.
2.
sırılmaq
ka
.
yapışmaq.
3.
yuqulmaq
ka.
yoğunmaq. yoğulmaq. sıvanmaq.
sürtülmək.
bulaĢtırmaq:
1.
bələmək
ka.
beşigə bağlamaq.
2.
yuqturmaq
ka
. yoğturmaq
ka
sürdürmək.
bulatmaq
ka
:
bulutandırmaq
.
1.
buğ çıxarmaq. buğlatmaq.
2.
buğda pişirmək.
qazan təncərə buğuunda pişirtmək.
bulazmaq
ka
:
( z < > d. t)
bulatmaq
ka
.
bulutandırmaq
. buğlatmaq.
buğda pişirmək. qazan təncərə buğuunda pişirtmək.
bulda
: bolda. bol. bul. şans. bəxd. alın yazısı.
buldaçı
: boldaçı. şanslı. bəxdli.
- buldaçı bizov, öküz ara bəlgülü.
bulduqmaq
ka
: bulunmaq. tapılmaq.
bulduzmaq
ka
buldurmaq.
bulın
: bulqın. bulanıq. batıq. basıq. batqın. fasid. altaq. alaqut.
tutuq
ka
. mürdar.
bul
ka
:
bol
ka
. bulda. şans. bəxd. alın yazısı.
DĠVAN-Ü LUĞAT-ĠT TÜRK”DEN DERLENMĠġ ETĠMOLOJĠK SÖZLÜK
151
http://WWW.TURUZ.NET
bul
ka
: zaman keçərək əsqiyən hərhanki bir şey. əsgi.
- bul at.
ayaqları səkili olan. ayaqlarında ağlıq bulunan at. - bul tarıq:
üzərindən yıllar keçərək dadı pozulan taxıl.
bulqa
:
bulğa
. ürküntü. balqın. balın. qopuş. bəlva
bulqab
: bulutqa. topulqaq. dolbağ. dolbuğaq. ot. mərhəm. dərman.
bulqaq
:
bulğaq
. bulğaş
ka
. qarışıqlıq. sarmaş. ürküş. ürküntü. ürkünç.
qıyım
ka
. qırqın. tezik. dehşət.
bulqaq
ka
: bulqa. bulqayuq. qarışıq. bulanıq. fitnə.
- bulqaq öküş oldu: ağır
qırışıq düşdü.
bulqama
ka
: yağsız, tatsız bulamac.
bulqamaq
ka
: bulandırmaq. qarışdırmaq. tutundurmaq. bulanıp
qusayazdırmaq. öfgələndirmək.
bulqan
:
bulğan
. bulanıq. batruş
ka
. bətrüş.
bulqanmaq
ka
: bulanmaq. qızmaq. öfgələnmək. qarışmaq.
- bulqanmaq
talqamaq
: hirslənib qızmaq.
bulqaĢ
ka
:
bulğaĢ
ka
. bulğaq. qarışıqlıq. sarmaş. ürküş. ürküntü. ürkünç.
qıyım
ka
. qırqın. tezik. dehşət.
bulqay
:
bulğay
. ulğay. bədüq
ka
.
( d < > y < > z )
bəyük. bayuq. böyük.
( d
< > z )
bəzük.
DİVAN-Ü LUĞAT-İT TÜRK İNCELEMELERİ
HƏSƏN BƏY HADİ
152
http://WWW.TURUZ.COM
bulqaytmaq
:
bulğaytmaq
. bədütmək
ka
.
( y < > d)
bəyütmək.
bayutmaq. böyütmək. böyütmək. ulğaytmaq.
bulqayuq
ka
: bulqaq. bulanıq.
bulqın
: bulın. bulanıq. batıq. basıq. batqın. fasid. altaq. alaqut. tutuq
ka
.
mürdar.
bullur
: tənik. açıq, duru, saydamlı nərsə.
bulmaq
ka
: tapmaq.
bulmıĢ
ka
: bulunmuş. tapılmış.
bulnamaq
ka
:
1.
bulanmış, tapılmış edmək. qatmaq. mal edidmək. əsir
edmək. tutmaq.
- oğraqım kəndü ıraq, bulnadı məni qaraq: yolum
uzaqda, qaragöz əsiriyəm.
2.
əsir edmək. tutsaq edmək.
bulnatmaq
ka
: əsir ettirmək.
bulun
:
əsir
.
tutsaq
.
bulaq. kölə. qul.
- alqa bulaq: bağışlanmış kölə. -
bulun yolundu: əsir, tutsaq ötürüldü. - arvad yolundu: boşandı. -
bulunu yolturdu: köləni, əsiri boşaltırdı. - ər bulunu yoldu: əsiri
qurtardı. - bu işin bulunuyuq. - bulunluqdan qurtulmaq.
bulunğ
ka
: köşə. bucaq. burcaq. zaviyə.
bulunmaq
ka
:
bulduqmaq
ka
. tapılmaq.
buluĢ
ka
:
1.
yarış. kömək.
- buluĢ qıl: köməkləş.
2.
bölüş. uluş. oluş. əldə
edilən. qazanc. tapış. pay. kar.
buluĢmaq
ka
: ulaşmaq
ka.
əkləşmək. ulaşmaq. tapışmaq.
DĠVAN-Ü LUĞAT-ĠT TÜRK”DEN DERLENMĠġ ETĠMOLOJĠK SÖZLÜK
153
http://WWW.TURUZ.NET
bulut
ka
:
1.
bulıt. şişik. bol.
- bulut saçlı: gur saçlı. - bulut kimi töküldü:
bolluca.
2.
- ərməgiyə, bulut yük olur. - qalın bulutu tüpi sürər: ağır
yel ağır bulutu sürər.
bulutqa
: bulqab. topulqaq. dolbağ. dolbuğaq. ot. mərhəm. dərman.
bun
:
bun
ka
mun
. çorba.
bun
: munğ
ka
. sıxıntı. iztirab. mehnət.
buna
: munğar
ka
. bunda.
bunaltmaq : munğadmaq
ka.
munğqarmaq
ka
. sıxıntiya soxmaq.
buncuq
:
muncuq
. yumuc. yumquc. boğuncuq. bir yerə yığılmış nərsə.
təcmi. cəmləmə.
bunda
: munğar
ka
. buna.
bunlanmaq
ka
:
1.
munğuqmaq
ka
. sıxınmaq.
2.
türbünləmək. tək tük edmək.
nərsəni araştırmaq.
bunlu
: munğluq
ka
. sıxıntılı.
bunu
:
munı. munu
ka.
iştə, bu, anlamına söz. munı. munu
ka
. "
qanu
" "
hançı
"ya cəvap olur.
buradan:
mundın
ka
.
burax: buraq
DİVAN-Ü LUĞAT-İT TÜRK İNCELEMELERİ
HƏSƏN BƏY HADİ
154
http://WWW.TURUZ.COM
buraxılmaq:
buraxılmaq
. qotrulmaq
ka.
qutrulmaq. qoyulmaq. boşalmaq.
tökünmək.
buraqılıĢ:
buraxılıĢ. boĢuqu
ka
.
boĢuq
. boşatış. boşqu. ötürüş. açılış.
salıvermə zamanı.
buraqılmaq
:
buraxılmaq
. yolunmaq
ka
. boşanmaq. azat edinmək.
buraqılmıĢ:
buraxılmıĢ
. başlağ
ka
. başıboş. salıverilmiş. boşaltılmış.
daşlanmış
.
dışlanmış
.
qotdı. quddı. qoydı. boşanmış, ötrülmüş.
saçıl. saşıl. -
qotdı nə. - qotdı yılxı: buraxılmış heyvan.
buraqmaq : . buraxmaq. qoymaq. səhv edmək. əldən çıxmaq
(vermək.
əldən qoymaq). .
buraqmaq :
buraxmaq
ka
.
1.
açmaq. tərk edmək.
2.
yasmaq
ka.
yazmaq.
yaymaq.
3.
boş buraxmaq. töləmək
ka
. tökmək. sərbəst
buraxmaq. yumuşaqlıq. boşutmaq
ka
.
buraqtırmaq:
buraxtırmaq
. yolturmaq
ka
. boşaltırmaq. azad eddirmək.
burbaq
ka
:
burbağ
ka
. burub burcudub atılamaq. yorbağ. burbaşlama.
buruşdurma. sürüşdürmə. işi uzatma. işi yarıda buraxma.
sürüncəmədə buraxma.
burbalmaq: burulmaq. qarışmaq.
- işlərim burbaldı.
burbamaq
ka
: buybamaq. yubalmaq. yubamaq. yubanmaq. işi
sallamaq, üzərinə duşməmək. savsaqlamaq. burcutmaq.
döndərib çöndərmək.
DĠVAN-Ü LUĞAT-ĠT TÜRK”DEN DERLENMĠġ ETĠMOLOJĠK SÖZLÜK
155
http://WWW.TURUZ.NET
burbaĢ
: yörgəncü. bir şeyə burulan, dolanan burşaq.
burbaĢlama
: buruşdurma. burbağ
ka
. yorbağ. sürüşdürmə. işi
uzatma.
burbaĢmaq
ka
: qarışmaq.
burbatmaq
:
yubatmaq
ka
.
yubılamaq
ka
. yap yup qılmaq.
yuplamaq.
1
. buruşdurub qarışdırmaq, qaçışdırmaq.
2
.
savsaqlatmaq. nərsənin sırasın, nobətin, düzgünün atmaq,
buraxmaq. çaşdırmaq. bir işi başqasının üstünə atmaq,
döndərmək. başdan eləmək. çala ala qoymaq. boşa, qalqa
6
salmaq. sustatmaq. yatırmaq. ağırlamaq. geçikdirmək.
3
.
aldatmaq. kələk yapmaq. al edmək. ələsalmaq, ələ sərimək.
burcaq
: bulunq
ka.
bucaq.
burcuq
: dənə.
burcuĢmaq: qayqırışmaq. burşuşmaq. qarşı qarşıya duruşmaq.
burcutmaq: döndərib çöndərmək. burbamaq
ka.
döndərib çöndərmək.
büksəmək. bükmək. irgənmək. qaytarmaq. qaçınmaq.
büzütmək
ka.
oynatmaq. burbamaq
ka.
buybamaq. yubalmaq.
yubamaq. yubanmaq. işi sallamaq, üzərinə duşməmək.
savsaqlamaq.
burç
: murç
ka
. bibər.
DİVAN-Ü LUĞAT-İT TÜRK İNCELEMELERİ
HƏSƏN BƏY HADİ
156
http://WWW.TURUZ.COM
burçaq
ka
:
1.
dənə. tər dənələri.
- burçaq burçaq olmaq: burçaqlanmaq
ka
.
2.
lobiyə.
burçaqlanmaq
ka
: (axarlar üçün)
dənə dənə axmaq. burçaq burçaq olmaq.
burduz
ka
: baxca. bostan.
burxulmaq :
büdrülmək.
bürkülmək. dığırlanıb enmək, düşmək.
yuvarlanmaq. -
burxutmaq:
bürkütmək
.
büdrətmək
. dığırlayıb endirmək. buraxmaq.
-
dağdan burxutub öldürdülər.
burıq
:
burqu
. yoruq. gediş. xuy. axlaq.
- bacının burqu necədir. - kəndi
burquzu qorun, soyuq qanlı qalın. - çox burqulu: çox axlaqlı. -
burqusuz: axlaqsız.
burıĢ
ka
.
: burquq. qırış. büzüş.
burqı
ka
.
: boğri buqar, buqar buraq qırışıq. nərsə.
- burqi ər: əkşi üz.
burqıtmaq
ka
: üz buruşturmaq, əkşitmək.
üzüvü burqıtma.
burqu
:
burıq
. yoruq. gediş. xuy. axlaq.
- bacının burqu necədir. - kəndi
burquzu qorun, soyuq qanlı qalın. - çox burqulu: çox axlaqlı. -
burqusuz: axlaqsız. - bacının burqu necədir. - kəndi burquzu qorun,
soyuq qanlı qalın. - çox burqulu: çox axlaqlı. - burqusuz: axlaqsız.
burquq
ka
:
burğuq
ka
. burış
ka
. qırış. büzüş.
burqurmaq
: buruşmaq. büzülmək.
burqut
6
: kərkəs.
DĠVAN-Ü LUĞAT-ĠT TÜRK”DEN DERLENMĠġ ETĠMOLOJĠK SÖZLÜK
157
http://WWW.TURUZ.NET
burqutmaq:
burxutmaq
.
burmaq
ka
:
1.
buğlanmaq. qoxumaq (
iy
). buğu yüksəlmək. -
yıbar burdu. - suv
burdu: su buğladı.
2.
bükmək. əğmək. əğirmək. qətləmək.
nərsəni nəyin çevrəsinə sarmaq.
3.
rədd edmək. qadırmaq
ka
.
qayırmaq.
4.
bürmək
ka
. büzmək.
5.
dağılmq. yayılmaq. çalınmaq.
buğlamaq.
- yıpar burdu. - burmasın yavuzluğa adın sənin. -
burmamıĢ qoxu gizlətir: görünməmiş nərsəsi var. - su burdu:
buğlandı. - dəniz suyu, bursada tükünməz, bu sevgi can alsada
bitinməz.
burslan
ka
: bəbr. bəbir. bəbür.
- arslan burlan.
Dostları ilə paylaş: |