İnfantil Kolikli Bebeğe Yaklaşım

Özet

 

İnfantil  kolik  yaşamın  ilk  üç  ayındaki  bebeklerde  şiddetli  ve  uzun  süren  ağlama  ile  seyreden,  nedeni  tam  olarak 

bilinmeyen,  kesin  tedavisi  olmayıp,  nörolojik  matürasyonla  düzelen  bir  sorundur.  İnfantil  kolik  her  5  bebekte  bir 

görülür ve ebeveynlerin kliniğe en sık başvuru nedenleri arasında yer alır.Aile öncelikle koliğin bebek yaklaşık 3-4 aylık 

olduğunda, en geç 6 ayını doldurduğunda bu durumun geçeceğini, endişe etmemeleri, sabırlı olmaları ve bebeği anne 

sütü ile beslemeleri konusunda bilgilendirilmelidir.

Anahtar Kelimeler

:

İnfant, Kolik, yaklaşım

Abstract

 

Most commonly seen among babies in their first three months, infantile colic is a problem the cause of which is unk-

nown. It is characterized by severe and prolonged crying;  there is no definite treatment but it improves with neurologi-

cal maturation. Infantile colic occurs in one of every five babies, thus it is among the most common presentation causes 

for parents. Families should be informed that this problem will disappear when the baby becomes 3-4 months old or 

the latest 6 months old; that there is nothing to get worried and that they should be patient and keep on breastfeeding 

the baby.

Keywords:

 

Infantile, colic, approach

İnfantil Kolikli Bebeğe Yaklaşım

Approach to Infantile Colic Baby

  

  

 

Hamide Zengin

1

, Nursan Çınar

2

, Sevin Altınkaynak

2

 

1 

Sakarya Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Hemşirelik Doktora Öğrencisi, Sakarya

2

 Sakarya Üniversitesi Sağlık Yüksek Okulu, Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Hemşireliği Anabilim Dalı, Sakarya

 

Corr. Author:  Prof. Dr. Nursan ÇINAR 

Sakarya Üniversitesi, Sağlık Yüksekokulu, 54187 Esentepe Kampüsü, Sakarya

T: 0264 295 66 21 F: 0264 295 66 02 E-mail: [e-mail]

1

derleme

1

ISSN:2149-455X 

Derleme / Review Article

Giriş

Yaşamın ilk 3 ayındaki bebeklerde görülen aşırı ağlama genel-

likle kolik olarak adlandırılır.

1,2

 En sık kabul gören aşırı ağlama 

Wessel’in  üçler  kuralı  ile  tanımlanmıştır:  Üç  haftadan  uzun 

süre, haftada en az üç gün, her gün en az üç saat süren ağla-

madır.

3

 Hyman’a göre kolikli bebekler en az bir hafta boyunca, 

özellikle akşam aynı saatte ağlama atakları geçirirler.

4

 Huzur-

suzluk ve ağlama aslında yaşamın ilk üç ayında normal gelişi-

min bir parçasıdır

5

. Bebeklerde ağlama piki 6. haftada gerçek-

leşir ve daha sonra yavaşça azalır. Kolik genellikle iki haftadan 

sonra başlar ve dört aylıktan önce düzelir ancak %30 vakada 5. 

aya doğru uzayabilir

1,2,6

. Kolik vakalarının %5’inde organik bir 

hastalık (Otitis media, idrar yolu infeksiyonu, stomatit, menen-

jit, inek sütü alerjisi, izole fruktoz intoleransı, infantil migren, 

reflü,  özefajit,  laktoz  intoleransı,  sarsılmış  bebek  sendromu, 

invajinasyon, herni, üriner enfeksiyon, anne sütünden geçen 

ilaçlar, aşı reaksiyonu, yenidoğanlarda ilaç yoksunluğu, West 

sendromu, aritmi, konjestif kalp yetersizliği)

1,7,8,26 

saptanabilir.

İnfantil kolik; sağlıklı bebeklerde ağlama ataklarının akşam sa-

atlerinde daha sık olduğu, bebeğin bacaklarını karnına doğru 

çekmesi,  yumruklarını  sıkması,  karın  sertliği,  gaz  çıkarma

2,9

, 

yüzde kızarıklık ve ağlama şeklinin değişmesi

1,2,9-11

 ile birlikte 

görülen tablodur. Bu tablo ailede endişe

12,13

 oluşturmakla be-

raber hayal kırıklığı, öfke, depresyon, yetersizlik ve umutsuz-

luk gibi duyguları yaşamalarına sebep olmaktadır

11

.

İnfantil kolik 3 aylıktan küçük bebeklerde; 5 bebekte bir gö-

rülen9,14 ve ebeveynlerin çocuk hekimine en sık başvuru ne-

denleri arasında yer alan bir durumdur

2,6,9,12,14

.

 

İnfantil koliğinin nedeni tam olarak bilinmemekle

2,6,9,12,14,15

 bir-

likte bebeğin sindirim ve sinir sisteminin immatür olması, inek 

sütü  ile  beslenen  bebeklerde  inek  sütü  proteinlerinin  alerji 

yapması

6

, değişmiş bağırsak florası (düşük laktobasilus, artmış 

E. Coli), sindirim sistemi hormonlarından motilin artışının se-

bep olduğu düşünülmektedir

14

. 

Yapılan çalışmalar; annenin yaşının küçük olması, eğitim dü-

zeyinin  düşük  olması,  annenin  gebelikte  yaşadığı  gaz  prob-

lemleri  ve  yetersiz  kilo  alımı,  evde  sigara  içilmesi

15

,  annenin 

ilk bebeği  olması, gebelikte sigara içilmesi, ailede gerginlik

14

 

gibi  faktörlerin  infaktil  kolik  için  risk  oluşturduğunu  ortaya 

koymuştur. 

Yapılan  çalışmalara  göre  infantil  kolikte  yaklaşım;  beslenme 

önerileri, farmakolojik tedavi, destekleyici-alternatif tedavi ve 

davranışsal tedavilerden oluşmaktadır

9,10,14

.

Aile öncelikle koliğin bebek yaklaşık 3-4 aylık olduğunda

2

, en 

geç 6 ayını doldurduğunda geçeceği

1

, endişe etmemelerini ve 

sabırlı olmaları hususunda bilgilendirilmelidir

2

.

Beslenme Önerileri

•  Anne sütü ile beslenme:  İlk altı ay sadece anne sütü ile 

beslenmenin infantil kolikte koruyucu faktör olduğu bilin-

mektedir.  Yapılan çalışmada anne sütü alan bebeklerin, 

almayanlara  göre  infantil  kolik  geçirme  riskinin  1.8  kat 

daha  fazla  olduğunu  göstermiştir

24

.  Ancak  anne  sütün-

deki inek sütü proteinlerinin varlığı bebekte infantil kolik 

oluşmasına neden olmaktadır. Bu nedenle anne sütü ile 

beslenen  bebeklerde  maternal  diyetin  (yumurta,  fındık, 

fıstık, bulgur, kuru baklagil, lahana, turp ve baharatlı gı-

daların bulunmadığı diyet)

2,12

 en az 2 hafta uygulanması 

ve  sürdürülebilirliği

9,14

,  annenin  sigara,  alkol  ve  çay  kul-

lanmaması kolik şikayetlerinin azalmasını sağlamaktadır

2

. 

Yapılan çalışmada anne sütünün geceleri melatonin içer-

diği,  geceleri  anne  sütü  alan  bebeklerin  uyumasında  ve 

koliği azaltmada yararlı olduğu gösterilmiştir

16

. Başka bir 

çalışmada anne sütü ile beslenen bebeklerde, formula ile 

beslenenlere göre kolik görülme sıklığı 3 kat daha az bu-

lunmuştur

6

. Ayrıca Yalçın ve arkadaşlarının

17

 yaptığı çalış-

ma kolikli bebeğe sahip annelerinin emzirme tekniklerinin 

yanlış olduğunu ortaya koymuştur. Bu nedenle annelere 

emzirirken sadece meme başının değil aerolanın da bebe-

ğin ağzına yerleştirilmesi gerektiği ve her beslenme sonra-

sında gazın çıkarılması öğretilmelidir

28

.

•  Biberonla besleme: Yatay pozisyonda biberonla besle-

mek ve beslenme sonrası bebeğin gazının çıkarılmaması 

infantil  kolik  oluşumuna  neden  olmaktadır

25

.  Maternal 

diyetten  inek  sütünün  çıkarılması  ile  kolikte  azalma  gö-

rülmesi, inek sütü alerjisi olan bebekler için üretilen soya 

bazlı  formulaların  infantil  kolik  tedavisinde  kullanılabile-

ceğini  ortaya  çıkarmıştır

2

.  Soya  bazlı  mama  ile  beslene-

meyen  bebeklerde  whey  veya  kazein  proteini  hidrolize 

formula  kullanımının  da  infantil  kolikte  yarar  sağladığı 

J hum rhythm

 - March 2016;2(1):1-5

2

Derleme / 

Review Article

görülmüştür

2, 9, 12, 14

.

Farmakolojik Tedavi

•  Simetikon:  Bağırsak  hareketlerini  arttırarak,  gaz  olu-

şumunu  azaltır.  Böylece  kolik  ataklarını  azaltır.  Sistemik 

yan  etkisi  olmayan  simetikonun  diğer  ilaçlarla  etkileşi-

mi  olabileceğinden  dikkatli  olunmalıdır

2,6,9,12,14

.  Yapılan 

bir  çalışmada  Levotiroksin  kullanan  hipotiroidili  bebekte 

TSH’ın  düşmemesinin  bebeğin  kullandığı  Simetikon’dan 

kaynaklandığıvurgulanmıştır

18

. Karabel ve arkadaşlarının6 

yaptığı çalışmada kolik tedavisinde ikinci sırada kullanılan 

farmakolojik ajandır.

•  Antikolinerjik  İlaçlar  (Dicylomine,  Dicycloverin):  Ba-

ğırsak düz kaslarının gevşemesini sağlayarak koliği azalt-

makta  ancak  solunum  güçlüğü,  konvülziyon,  senkop 

ve  koma  gibi  yan  etkilerinden  dolayı  kullanılmamakta-

dır

2,10,12

.

•  Diğer ilaçlar (Nepadutant, Cimetropium, Mebeverin, 

Fenobarbital, Hyocin-N Metil Bromür, Dimethicone): 

Bağırsak  motilitesini  ve  hassasiyeti  üzerine  etkilerinden

9

 

dolayı kolik tedavisinde kullanılmasına rağmen etkinlikleri 

hakkında yeterli bilgi olmaması ve oluşabilecek yan etkile-

rinden dolayı önerilmemektedir

2

.

Destekleyici ve Alternatif Tedavi

•  Probiyotik:  Bağırsak  florasının  düzenlenmesi  ile  aler-

jenlere  karşı  gelişen  hassasiyet  azalmaktadır

2

.  Yapılan 

çalışmada bifido bakterileri ve laktobasilusun ağlama ve 

huzursuzluğu önlediğini göstermiştir

19

. Laktobasilus reu-

teri  içeren  probiyotikler  kolik  ağlama  tedavisinde  etkin-

dir

9,11,12,14

.  Anabrees  ve  arkadaşlarının

20

  yaptığı  çalışma 

anne  sütü  ile  beslenen  209  bebekte  probiyotik  tedavisi 

verildikten sonra kolik nedeniyle oluşan ağlama atakları-

nın azaldığını ve formula ile beslenen bebeklerin de gü-

venle kullanabileceklerini göstermiştir.

•  Glukoz  (Sükroz,  şerbet):  Sükrozun  yenidoğanlarda 

analjezik etkis vardır

2

. Steril su ile hazırlanmış hipertonik 

glukoz solüsyonunun %30 oranında koliği önlediği bildi-

rilmiştir

10,12

.

•  Bitkisel Tedavi: Bağırsak düz kaslarında gevşeme sağlar

2

. 

Sarı papatya, mine çiçeği, meyan kökü, rezene ve melisa 

ile yapılan bitki çayının günde 3 kez kullanımın kolikli be-

beklerde ağlama ataklarını

10,12

 ve karın sertliğini azalttığı

14

 

gösterilmiştir. Bu tedavi yönteminde standart bir doz mik-

tarı  hesaplaması  olmadığından  anne  sütü  alan  bebekle-

rin  daha  az  emdikleri

2,14

,  kolik  ile  birlikte  konstipasyonu 

olanların  ise  diyare  ve  böbrek  yetmezliği  gibi  tablolara 

neden olmasından dolayı dikkatli olunmalıdır

 2

. Arıkan ve 

arkadaşların 2008’de 27, 175 kolikli bebeğe masaj, şeker-

li su, bitkisel çay ve mama ile beslenenlere hidrolize mama 

olmak üzere dört farklı yöntem uygulayarak bir hafta so-

nunda tüm grupların kontrol grubuna göre ağlama süre-

sinde belirgin azalma olduğunu gözlemişlerdir.

•  Spinal Masaj: Kriopraktik yöntemlerden biri olan spinal 

masaj  yöntemi  kolik  tedavisinde  kullanılabilmesine  rağ-

men araştırmalar yetersiz kalmaktadır

2,10-12

.

•  Akupunktur: Kolay, güvenilir ve yan etkileri olmayan bu 

tedavi yöntemi 3 haftalık bir sürede haftada iki kez uygu-

landığında

9,14

  kolikli  bebeklerde  ağlama  ataklarını  azalt-

makta

2,18,19

  ve bebeğin rahat uyumasını sağlamaktadır

23

.

Davranışsal Tedavi

•  Düzenli, sakin bir şekilde yapılan bir takım tekniklerin an-

ne-bebek  etkileşimi,  bebeğin  uykusu,  ağlaması  ve  stres 

hormonları  üzerinde  yarar  sağladığı  gösterilmiştir

9,12

. 

Bebeğin  başını  koruyarak,  ince  battaniye  ile,  kalçanın 

hareketine  izin  verecek  şekilde  kundağa  sarmak,  masaj 

yapmak

2,9,12

,  bebeğin  başını  ve  boynunu  destekleyerek 

karnından ya da yan tarafından tutmak ve sallamak (ayrı-

ca bebek pusette, hamakta, 1.5 aydan büyükse otomatik 

sallanan beşikte de sallanabilir

26

), bebek için sessiz ortam 

oluşturmak ve bebeğin anne memesini, temiz parmak ya 

da emzik ile emmesinin sağlanması, kolik ağrısını ve ağla-

masını azaltmakta ve uykusunu desteklemektedir

12

.

•  Bebeği araba

2,10

 ya da saatte 80-90 km hızla bebeği araba 

ile gezdirme hissi yaşatan oyuncaklar ile gezdirmek, karnı-

na ılık havlu koymak, masaj yapmak, bebeği yüzü koyun 

yatırmak, şarkı söylemek, ılık banyo yaptırmak, bebeği ku-

cağa alarak sırtına hafif masaj uygulayarak sıvazlamak

26

,  

bebeğin yanında ritmik ses çıkaran elektirik süpürgesi ya 

da saç kurutma makinası açmanın

2,26

 bebeğin ağlamasını 

azaltmaktadır.  Unutulmamalıdır  ki;  her  bebek  için  farklı 

bir yaklaşım işe yarayabilir

26

.

J hum rhythm

 - March 2016;2(1):1-5

3

Derleme / 

Review Article

Derleme / 

Review Article

J hum rhythm

 - March 2016;2(1):1-5

4

Aileye Öneriler

Ailenin Psikolojik Stresini Azaltmak İçin Öneriler

1.  İnfantil koliğin 4-6. aylarda kendiliğinden geçeceği,

2.  Altta yatan ciddi bir problemin olmadığı ve sıkıntının an-

layışla karşılanması,

3.  Ağlamanın başlama saati ve süresi ile ilgili günlük tutul-

ması,

4.  Bebeğin büyüme - gelişmesini etkilemeyeceği ancak bü-

yüme- gelişme kontrollerinin yaptırılması,

5.  Anne sütünün bebek beslenmesindeki yeri ve önemi,

6.  Ağlama  ne  kadar  dayanılmaz  olursa  olsun,  bebeği  sars-

mamak ve babadan yardım almanın yararlı olabileceği,

7.  Ailede  ciddi  sorun  olursa,  bebeğin  kısa  süre  hastaneye 

yatış yapılabileceği aileye anlatılmalı ve desteklenmelidir

5,6

Sonuç olarak; infantil kolik yaşamın ilk üç ayındaki bebeklerde 

şiddetli ve uzun süren ağlama ile seyreden, nedeni tam ola-

rak bilinmeyen, kesin tedavisi olmayıp, nörolojik matürasyonla 

düzelen bir sorundur. Ancak aile içinde ciddi stres yaratabil-

mekte,  çocuk  istismarı,  hatta  ölümünü  tetikleyebilmektedir. 

Bu  nedenle  ebeveynleri  rahatlatmak  ve  aileye  verilen  destek 

infantil kolikte en önemli yaklaşımdır.

J hum rhythm

 - March 2016;2(1):1-5

5

1.  Batchat  L.  Crying  Babies.  InnovAİT.  2010;  3(2):  95-101.  Doi:  10.1093/

innovait/inp174.

2.  Alagöz H. İnfantil Kolik: Etyoloji ve Tedavi Seçenekleri. Çağdaş Tıp Dergisi. 

2013;3(2): 148-154 Doi: 10.5455/ctd.2013-89.

3.  Wessel  MA,  Cobb  JC,  Jackson  EB,  Harris  GS,  Detwilter  BA.  Paroxysmal 

Fussing in Infancy, Sometimes Called “Colic”. Pediatrics. 1954; 14(5): 421-

33.

4.  Hyman  PE,  Milla  PJ,  Benninga  MA,  Davidson  GP,  Fleisher  DF,  Taminiau 

J.  Childhood  Functional  Gastrointestinal  Disorders:  Neonate/Toddler. 

Gastroenterology. 2006; 13: 1519-1526.

5.  Gökçay G, Garibağaoğlu M. (Ed: Neyzi O, Ertuğrul T.) Pediyatri 1. Nobel Tıp 

Kitabevleri. 2010; 1: 215.

6.  Karabel M, Karabel D, Tayman C, Tonbul A, Tatlı MM. İnfantil Kolikte Risk 

Faktörlerinin  ve  Farmakolojik  Tedavi  Yaklaşımlarının  Değerlendirilmesi. 

Türkiye Çocuk Hast. Derg. 2010; 4(1): 12-17.

7.  Alvarez M. Caregiving and Early Infant Crying in Danish Community. J Dev 

Behav Pediatr. 2004; 2: 91-98

8.  Reijeneveld SA, Van-der Wal MF, Brugman E, Sing RA, Verloove-Vanhorick 

SP. Infant Crying andA buse. Lancet. 2004; 364:1340-1342.

9.  Savino F, De Marco A,Ceratto S. Infantile Colic Treatment: New Prospects. 

Peer J PrePrints. 2013; Doi: 10.7287/peerj.preprints.64v1.

10. Cohen-Silver  J,  Ratnapalan  S.  Management  of  Infantile  Colic:  A  Review. 

Clinical Pediatrics. 2009; 48(1):14-18.

11. Bailey SD, D’Auria J, Haushalter JP. Information on Infantile Colic on the 

World Wide Web. J Pediatr Health Care. 2013; 27: 443-450.

12. Kheir EM A. Infantile Colic, Facts and Fiction. Italian Journal of Pediatrics. 

2012; 38: 34.

13. Milidou  I,  Lindhard  MS,  Sondergaard  C,  Olsen  J,  Henriksen  TB. 

Developmental Coordination Disorder in Children with a History of Infantile 

Colic. J Pediatr. 2015; 167: 725-30.

14. Savino  F,  Ceratto  S,  De  Marco  A,  di  Montezemolo  C.  Looking  for  New 

Treatments of Infantile Colic. Italian Journal of Pediatrics. 2014; 40:53

15. Alagöz  H,  Ertekin  V.  Türkiye’nin  Doğusunda  İnfantil  Kolik  İnsidansı, 

Etiyolojisindeki Risk Faktörleri ve Farklı Tedavi Seçeneklerin Tespiti. Journal 

of Contemporary Medicine. 2013; 3(1): 1-6. Doi: 10.5455/ctd.2013-90.

16. Cohen  Engler  A,  Hadash  A,  Shehadeh  N,  Pillar  G.  Breastfeeding  may 

improve nocturnal sleep and reduce infantile colic: Potential role of breast 

milk melatonin. Eur J Pediatr. 2012; 171(4):729-32.

17. Yalçın SS, Kuşkonmaz BB. Relationship of Lower Breastfeeding Score and 

Problems in Infancy. Breastfeeding Medicine. 2011; 6(4):205-208

18. Balapatabendi  M,  Harris  D,  Shenoy  SD.  Drug  Interaction  of  Lovothyroxin 

with Infantcolic Drops. Arch Dis Child. 2011; 96(9): 85-87.

19. Partty  A,  Kalliomaki  M,  Endo  A,  Salminen  S,  Isolauri  E.  Compositional 

Development  of  Bifidobacterium  and  Lactobacillus  Microbiota  is  Linked 

with Crying and Fussing in Early Infancy. PLoS One. 2012; 7(3): e32495.

20. Anabrees  J,  Indrio  F,  Paes  B,  AlFaleh  K.  Probiotics  for  Infantile  Colic:  A 

Systematic Review. BMC Pediatrics. 2013; 13: 186.

21. Landgren K, Raith W, Schmölzer GM, Skjeie H, Skonnord T. Acupuncture 

in the Treatmant of Infantile Colic. Italian Journal of Pediatrics. 2015; 41: 1. 

Doi: 10.1186/s13052-014-0105-3.

22. Landgren  K,  Kvorning  N,  Hallström  I.  Acupuncture  Reduces  Crying  in 

Infants with Infantile Colic: A Randomised, Controlled, Blind Clinical Study. 

Acupunct Med. 2010; 28: 174-179.

23. Reinthal M, Lund I, Lundeberg T. Acupuncture in Baby Colic. Acupuncture 

and Related Therapies 1. 2013; 31-34.

24. Saavedra  MA,  Dacosta  JS,  Garcias  G,  Horta  BL,  Tomasi  E,  Mendoca  R. 

Infantil colic incidence and associated risk factors: a cohort study. J Pediatr 

(Rio J) 2003; 79:115-22.

25. Gupta  SK.  Is  colic  a  gastrointestinal  disorder?  Curr  Opin  Pediatr  2002; 

14:588-92.

26. Karabayır  N, Oğuz F. İnfantil Kolik. Çocuk Dergisi 2009; 9(1):16-21.

27. Arikan D, Alp H, Gözüm S, Orbak Z, Karaca Çifçi E. Effectiveness of massage, 

sucrose  solution,  herbal  tea  or  hydrolysed  formula  in  the  treatment  of 

infantile colic. Journal of Clinical Nursing 2008; 17:1754-61.

28. Sarıkaya  Karabudak  S,  Ergün  S.  “Yenidoğan  Hastalıkları  ve  Hemşirelik 

Bakımı”, Pediatri Hemşireliği. (Ed: Conk Z, Başbakkal Z, Bal Yılmaz H, Bolışık 

B). Akademisyen Tıp Kitabevi 2013.

    Kaynaklar