İnformasiya təHLÜKƏSİZLİYİ (DƏrsliK)

MƏHDUD DİAPAZONDA İZAFİLİK 
Məlumdur ki, bir çox istifadəçilər parol yaradan zaman 
müəyyən diapazonda yerləşən simvollardan istifadə edirlər. 
Məsələn, rus hərflərindən yaradılmış parolu və ya ancaq latın 
hərflərindən ibarət olan parolu və ya ədədlərdən ibarət olan 
parolu istifadəçi rahat yadda saxlaya bilir. Amma bədniyyətli 
insanın qarşısına qoyduğu məsələ, yəni yaradılmış parolu 

---

 
İNFORMASİYA TƏHLÜKƏSİZLİYİ 
________________________ 131 ____________________________ 
sındırmaq inanılmaz dərəcədə onun üçün çətinləşir, buna 
baxmayaraq o öz pis əməlindən əl çəkmir, parolu sındırır. 
Tutaq ki, n=70 –simvollar sayı, bundan istifadə etməklə 
parol yaratmaq lazımdır, amma 70 simvoldan 10-u ədəd, 30-u 
bir dilin hərfləri və 30-u isə başqa dilin hərfləridir. Nəzərə alaq 
ki, yaratdığımız parolun uzunluğu m=4 simvoldur. 
Əgər parol təsadüfi yaradılırsa, onda mümkün 
kombinasiyalar sayı 70
4
=24 010 000 olacaqdır. Hesab edək ki, 
düşmən belə düşünər ki, parol bir diapazona malik 
simvollardan ibarətdir (hətta hansı diapazon olduğu düşmənə 
məlum olmadıqda). 
Belə parolların sayı 10
4
+30
4
+30
4
= 10 000+810 000+810 
000=163 000 olacaqdır. Əgər düşmən düzgün seçim etmişsə, 
onda kombinasiyaların sayı 147 dəfə azalmış olacaqdır. Əgər 
parolun uzunluğu və simvollar diapazonu artarsa, onda bu 
rəqəm də kəskin sürətdə artacaqdır.
Parolun avtomatik yaradılması proqramı (məsələn, 
Advanced Office XP Password Recovery) parolu seçim edən 
zaman simvolların hesablanmasına imkan verir. 
Beləliklə, etibarlı 
parol müxtəlif diapazonlardan ibarət 
olmalıdır. Ümumiyyətlə, istifadəçiyə parol yaradan zaman rus 
və ya ingilis dilinin hərflərindən (böyük və kiçik hərflərindən), 
ərəb rəqəmlərindən, həmçinin digər simvollardan (durğu 
işarələri - nöqtə, vergül və i. a) istifadə etmək məsləhət bilinir.