İnformasiya təHLÜKƏSİZLİYİ (DƏrsliK)

SSL protokolu
(Secure Socket Layer) şəbəkə ilə 
şifrələnmiş verilənlərin təhlükəsiz ötürülməsi üçün populyar 
şəbəkə protokoludur. Protokol verilənlərin tamlığına nəzarət 
edir, birləşmələrin müdafiə edilməsinə imkan verir və müxtəlif 
məsələlərin 
həll 
edilməsində 
yardımçıdır. 
Protokol 
kriptoqrafiyadan istifadə etməklə servislər arası verilənlərin 
ötürülməsinin müdafiəsini təmin edir. 
AÇIQLAMA
: 
SSL (ingiliscə Secure Sockets Layer – 
Müdafiə Edilən Soketlər) protokolu ilk olaraq Netscape 
Communications şirkəti tərəfindən yaradılmışdır. Şirkət SSL-
in birinci versiyası haqqında heç vaxt informasiya 
verməmişdir, bunu sirr kimi saxlayır. İkinci versiya 1995-ci 
ilin fevral ayında istehsala buraxılır. İkinci versiyada çoxlu 
sayda təhlükəsizlik baxımından çatışmazlıqlar mövcud idi. Bu 
səbəbdən şirkət protokolun üçüncü versiyasının hazırlanması 
ilə məşğul olur və 1966-cı ildə yeni versiyanı istehsal edir. 

---

 
İNFORMASİYA TƏHLÜKƏSİZLİYİ 
________________________ 320 ____________________________ 
Üçüncü versiya TLS 1.0 protokolunun yaradılmasına səbəb 
oldu. TLS 1.0 protokolu İnternet Engineering Task Force 
(IETF) üçün standarta çevrilmişdir və digər təşkilatlar 
İnternet şəbəkəsində kommersiya məqsədi ilə SSL 
protokolundan istifadə etməyə lisenziyalıdırlar. 
Soket (ingiliscə socket – dərinləşmə, yuva, sökmə 
anlamlarını verir) prosessorlar arasında verilənlərin 
mübadiləsini təmin edən proqram interfeysinin adıdır. 
Prosessorlar belə mübadiləni ya bir Elektron Hesablama 
Maşınında, ya da ki, bir-birilə şəbəkə ilə əlaqə yaratmış 
müxtəlif EHM-lərdə yerinə yetirə bilirlər. Soket – sonuncu 
nöqtəni birləşdirən abstrakt obyektdir. Müştəri və server 
soketləri mövcuddur. Müştəri soketini kobud şəkildə telefon 
şəbəkəsindəki telefon aparatı ilə, server soketlərini isə 
kommutatorlarla müqayisə etmək olar. Müştəri qoşulmalarını 
(məsələn, brauzer) ancaq müştəri soketləri, server 
qoşmalarını isə (məsələn, brauzerin sorğu göndərdiyi Veb-
server) həm müştəri soketləri, həm də ki, server soketləri 
həyata keçirirlər. 
Sistem administratorundakı selenqlərdə soket IP-ünvan 
kombinasiyasını 
və 
portun 
nömrəsini 
(məsələn, 
http://10.10.10.10.80
.) göstərir. 
Soketin interfeysi ilk dəfə BSD Unix-də zahir olmuşdur. 
Soketin proqran interfeysi POSIX. 1 standartında yazılmışdır 
və bütün əməliyyat sistemləri tərəfindən dəstəklənir.