İnformasiya təHLÜKƏSİZLİYİ (DƏrsliK)

 
İNFORMASİYA TƏHLÜKƏSİZLİYİ 
________________________ 89 ____________________________ 
geniş istifadə olunur. 
Müasir kriptoqrafiyada şifrələmənin açıq alqoritmindən 
istifadə edilir. İndiki zamanda sınaqdan çıxmış onlarla 
alqoritm istifadə edilir. Belə alqoritmlərə misal kimi 
aşağıdakıları göstərmək olar: 

Simmetrik DES, AES, DÜST 28 147-89, Camellia, 
Twofish, Blowfish, IDEA, RC4 və s.; 

Asimmetrik RSA və Elqamai (El-Qamal); 

Xeş-funksiya MD4, MD5, MD8, SHA-1, SHA-2, DÜST 
R 34.11-94 və s. 
Bir çox ölkələrdə standart milli şifrələmədən istifadə 
olunur. 2001-ci ildə ABŞ-da AES (Rindael alqoritminə 
əsaslanan, açarın uzunluğu 128, 192 və 256 bit olan) 
standart simmetrik şifrələmədən istifadə edilir. Rusiya 
Federasiyasında DÜST 28 147-89 standartına üstünlük 
verilir.

---

 
İNFORMASİYA TƏHLÜKƏSİZLİYİ 
________________________ 90 ____________________________ 
Əbu Yusif Yaqub ibn İshaq əl-Kindi (elm aləmində əl-
Kindi kimi məşhurdur) ərəb filosofu, riyaziyyatçı, musiqi 
nəzəriyyəçi, astronom kimi tanınır. İraqın Bəsrə şəhərində 
(bəzi məlumatlara görə Kufə şəhərində) anadan olmuşdur. 
Mühəmməd ibn Musa əl-Xorezmi tərəfindən Bağdadda təşkil 
olunmuş “Müdriklər evi”n-də keçirilən tədbirlərdə iştirak 
etmiş, orada elmi işlər ilə məşğul olmuşdur. Bağdada 
rəhbərlik edən əl-Mamunun (813-833-ci illər) və əl-
Mutasimin (833-842-ci illər) əziz (istəkli) adamlarından biri 
olmuşdur. Sonrakı illərdə (əl-Mütavəkkilin rəhbərliyi 
dövründə) daim şəhərdən-şəhərə qovulmuş, təqib olunmuş, 
daim axtarışda olmuşdur. əl-Kindi metafizika elmində çoxlu 
sayda traktatların müəllifidir. Bununla yanaşı məntiq, etika, 
riyaziyyat, kriptoqrafiya, astrologiya, təbabət, metrologiya, 
optika, musiqi kimi elm sahələri ilə dərindən məşğul olmuş, 
bu elm sahələrinə dəyərli tövhələrini vermişdir. Alimi Qərbi 

---