İnformasiya təHLÜKƏSİZLİYİ (DƏrsliK)

LÜĞƏTƏ UYĞUN HÜCUM 
Təsadüfi və mənasız yaradılmış parolu yadda saxlamaq 
çox çətindir. Bu baxımdan parolu yaddan çıxarmaq, qiymətli 
informasiyanı itirmək, bütün bunlar istifadəçi üçün real olmaqla 
yanaşı çox dəhşətli bir hadisədir. Bunu bədniyyətli insanın 

---

 
İNFORMASİYA TƏHLÜKƏSİZLİYİ 
________________________ 132 ____________________________ 
sistemi “sındırması” ilə müqayisə etmək bir o qədər də düzgün 
deyil. Deməli, belə hadisələrdən yan keçmək üçün parolu 
sözlərdən yaratmaq məsləhətdir. Belə olan halda parolun 
düşmən tərəfindən sındırılması bayağı (çeynənmiş, köhnəlmiş) 
bir işə çevrilir. 
Parol verilmiş fayldan proqram tərəfindən avtomatik 
yoxlanılır (lüğətə uyğun şəkildə). Nəzərə almaq lazımdır ki, 
müxtəlif dillərdə çoxlu sayda lüğətlər mövcuddur və proqram 
200 000 sözdən ibarət lüğətdən yaradılmış parolu bir neçə 
saniyə ərzində yoxlayır. Belə olan halda pisniyyətli düşmənin bu 
sahədə pis niyyəti yerinə yetirməyi çətinləşir, bəzən həyata 
keçməyən olur. 
Bir çox istifadəçi belə hesab edir ki, parolu yaradan 
zaman sadəcə olaraq əvvəcə rus əlifbasından, sonra isə ingilis 
əlifbasindan istifadə etmək lazımdır və yaxud da əksinə hərəkət 
etmək lazımdır. Belə olan parolun etibarlığını artırmaq 
mümkündür. Bəzən belə seçim xoşa gəlməyən hadisələrlə 
tamamlanır.
Deməli belə nəticəyə gəlmək olar ki, 
etibarlı parol təbii 
dillərin sözlərindən yaradılmamalıdır.
FƏRDİ LÜĞƏTƏ HÜCUM 
Əgər hücum lüğətdən istifadə etməklə və çox da uzun 
olmayan, bir qrupa uyğun simvollardan yaradılmış parol üçün 
nəzərədə tutulmuşsa, bu pisniyyətli insanın arzusunun həyata 
keçməsinə köməklik edəcək, çünki pisniyyətli insan parolu 
sındırmaqda çətinlik çəkməyəcək. Buna səbəb istifadəçinin 
parolu yaradan zaman mənzilinin telefon nömrəsindən, mobil 
telefonun nömrəsindən, doğum günü ilə bağlı verilənlərdən, 

---