İnformatika (MÖvzular və testləR) yeniDƏN İŞLƏNMİŞ NƏŞR

İ N F O R M A T İ K A 
____________________________________________________________ 
100 
salınır. Kompüter texnikasında belə çevrilmə, yəni hərflər və rəqəmlər yığımı 
arasındakı uyğunluq 
simvolların kodlaşdırılması
adlanır. 
Kompüter texnikasında informasiyanın ən kiçik ölçü vahidi bit adlanır. Bir bit 
ikilik dərəcə olub, informasiyanın “0” və ya “1” ədədləri ilə təsviridir. Qaydaya 
əsasən kompüter əmrləri vahid bitlə yox, bitlər yığımı (8 bit = 1 bayt) olan 
baytlarla ifadə edilir. Bu yanaşmadan da kompüterə daxil olan informasiyanın 
miqdarı baytlarla ölçülür. Bayt ən kiçik informasiya vahidi olub, fərdi kompüterin 
yaddaşının tutumunu ölçmək üçün istifadə olunur. Bir bayt 8 ikilik mərtəbədən 
ibarətdir. Bayt vasitəsilə ixtiyari bir hərfin ikilik say sistemində kodu və ya onluq 
say sistemindəki ədədlərin iki rəqəmi yazılır. Bütün fərdi kompüterlərin yaddaşları 
ünvanlara bölünür, yəni nömrələnir. Belə ünvanlaşdırma baytların köməyi ilə 
həyata keçirilir. Müqayisə edilən iki fərdi kompüterdən hansının yaddaşında ünvan 
çoxdursa, həmin kompüterin yaddaşının həcmi böyük hesab edilir. Kompüterlərdə 
4 baytdan ibarət olan yaddaş hissəsinə 1 söz və ya maşın sözü deyilir. 
1 söz = 4x8 bit = 32 bit = 4 bayt 
Bundan əlavə kompüter texnikasında yarım sözdən (2 baytdan) və ikiqat 
sözdən (8 baytdan) istifadə edilir. Yaddaşın 1 söz saxlayan hissəsinə 1 xana 
deyilir, yəni 1 xanada 4 bayt və ya 32 bit informasiya saxlanılır. Daha böyük 
yaddaşları ölçmək üçün Kilobayt (Kbayt), Meqabayt (Mbayt), və s. istifadə olunur. 
Beləliklə: 
1 bayt = 8 bit
= 
2
3
bit 
1 Kbayt = 1024 bayt
= 
2
10
bayt 
1 Mbayt = 1024 Kilobayt
= 
2
10
Kbayt 
1 Qbayt = 1024 Meqabayt = 
2
10
Mbayt 
1 Tbayt = 1024 Qiqabayt = 
2