Utilitlər və ya MS-DOS – un xarici əmrləri ayrıca fayllar şəklində əməliyyat
sistemi ilə birlikdə verilmiş proqramlardır. Bu proqramlar müxtəlif xidmət
əməliyyatlarını (disketi formatlaşdırmaq, disketi yoxlamaq və s.) yerinə yetirirlər.
MS-DOS ƏMƏLİYYAT SİSTEMİNİN STRUKTURU VƏ FUNKSİYALARI MS-DOS iyerarxik kataloq strukturuna əsaslanan çevik fayl sisteminə və
əlverişli əmrlərə malik olan əməliyyat sistemidir.
MS-DOS-un əsas komponentləri aşağıdakılardır:
IO.SYS və MSDOS.SYS disk faylları. IO.SYS və MSDOS.SYS disk faylları
kompüterin əməli yadaşında daimi yerləşən MS-DOS əməliyyat sisteminin
əsas sistem faylları adlanır. Bu fayllar həm də gizli fayllardır. IO.SYS
faylında BIOS-un genişlənmə modulu yerləşir, MSDOS.SYS isə
kəsilmələrin emalı modulu üçündür. IO.SYS və MSDOS.SYS faylları MS-
DOS yerləşən diskin əsas kataloqunda yerləşməlidir. Başqa diskdə bu
faylların surətini almaq üçün xüsusi SYS əmrindən istifadə olunur.
MSDOS.SYS modulunun komponentləri fayl sisteminin, giriş-çıxış
qurğularının (klaviatura, displey, printer və portlar) işini təmin edən,
proqramların sona çatması ilə əlaqədar məcburi kəsilmələrə və səhvlərin
emalına xidmət edən proqramlardır;
giriş-çıxış baza sistemi – BIOS (Basic Input/Output System) kompüterin
daimi yaddaş qurğusunda yerləşir və əsas vəzifəsi giriş-çıxışla bağlı olan
əməliyyat sisteminin sadə və universal funksiyalarının yerinə
yetirilməsindən ibarətdir. BIOS həmçinin kompüter şəbəkəyə qoşularkən
yaddaş və digər qurğuların işini yoxlayan test proqramına və əməliyyat
sisteminin yükləyicisini çağıran proqramlara malikdir;
başlanğıc yükləyici - blokda yerləşən SB (System Bootstrap) sistem
yükləyicisi kiçik bir proqram olmaqla, BIOS-da genişlənmə modulu və
kəsilmələrin emalı modulunu əməli yaddaşa yükləmək üçün nəzərdə
tutulub;
əmrlər prosessoru (command.com - faylı) – icra olunan proqramdır.
Əmrlər prosessoru aşağıdakı funksiyaları yerinə yetirir:
