Innovasiyalar vazirligi toshkent moliya instituti
Yüklə 249,3 Kb. Pdf görüntüsü
|
1 2
G\'aznachilik yagona axborot tizimi|
Mavzu bo‘yicha xulosa
G‘aznachilik - davlatning moliyaviy resurslarini boshqarishning yangi usuli, mahalliy budjetlarning barcha daromadlarini jamlash va taqsimlashdagi yangicha tamoyil va mexanizmlarni amalda qo‘llashdir. Qolaversa, bu budjetning har bir so‘mini oqilona ishlatishni ta’minlovchi mexanizm. Mahalliy boshqaruv organlarining mahalliy budjet mablag‘laridan oqilona foydalanish, budjet intizomiga rioya qilish, dastlabki va joriy nazoratga urg‘u berish, budjet tashkilotlarining debitorlik va kreditorlik qarzdorligiga yo‘l qo‘ymaslik - g‘aznachilik tizimi faoliyatining samarasi hisoblanadi. Xulosa qilib aytganda, davlat moliyasini boshqarishning institutsional tarkibida G‘aznachilik va uning hududiy bo‘linmalari alohida o‘rin egallaydi. Ularning faoliyati budjetdan mablag‘ oluvchilar xarajatlarini to‘lab berishda mablag‘larning maqsadga muvofiq ishlatilishini ta’minlash, shartnomalarni ro‘yxatga olishda dastlabki nazoratning samarali bo‘lishiga erishish, to‘lovlarni amalga oshirishda joriy nazoratni ta’minlash, davlat xaridlarini amalga oshirishda tegishli monitoring ishlarini olib boorish orqali davlat mablag‘lari hisobiga sotib olinadigan tovarlar narxlarining asossiz oshib ketishining oldini olish, davlat qarzining hisobini yuritish kabilarga, pirovardida davlat mablag‘larini samarali boshqarishdek muhim vazifani bajarishga qaratilgan. Ma’lumki, 2015 yil 16 yanvar kuni O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasida 2014 yil yakunlari va 2015 yil istiqbollariga bag‘ishlangan yig‘ilishida O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti I.A.Karimov ma’ruza qildilar va unda bugungi kundagi iqtisodiy-ijtimoiy hayotdagi dolzarb muammolar ochib berildi hamda taraqqiyot dasturlarining eng muhim yo‘nalishlari belgilab berildi. Mazkur bitiruv malakaviy ishda asosan ana shu ustuvor vazifalarni bajarishda davlat moliyasini boshqarish organlarining o‘rni, ahamiyati, davlat moliyasini isloh qilish sharoitida O‘zbekiston Respublikasi Moliya vazirligining muhim tarkibiy bo‘linmasi bo‘lgan G‘aznachilik organlarining davlat mablag‘larini boshqarishdagi faoliyatini takomillashtirish masalalari o‘rganildi. Izlanishlarimiz asosida shakllangan hulosalarimiz quyidagilardan iborat: Birinchidan, XX asrning oxirgi 10 yilida bozor munosabatlariga bosqichma-bosqich o‘tish davrida mamlakatning iqtisodiy qudratini oshirish maqsadida davlatning iqtisodiyotdagi roli oshib bordi va u ko‘pchilik iqtisodiy va ijtimoiy funksiyalarni o‘z zimmasiga oldi. Bu esa professional davlat xizmatini shakllantirish va barcha davlat boshqaruvi strukturalarini mustahkamlashni talab etdi. XXI asrning dastlabki 10 yillariga to‘g‘ri keladigan iqtisodiy islohotlarni chuqurlashtirish, iqtisodiyotni modernizatsiyalash va yangidash sharoitidagi vazifalarni bajarishga qaratilgan islohotlar davlat moliyasini boshqarish tizimini ham qamrab oldi. Bu boradagi islohotlar bir qancha yo‘nalishda, ya’ni budjet- soliq qonunchiligini takomillashtirish, budjet hisobi va hisobotini mustahkamlash, yangi budjet tasnifini takomillashtirish, budjet ijrosining g‘aznachilik tizimini shakllantirish va uning tashkiliy, huquqiy, metodologik, texnik va texnologik asoslarini mustahkamlash kabi yo‘nalishlarda amalga oshirilmoqda va bu jarayonning 2020 yillargacha davom etishi ko‘zda tutilmoqda. Ikkinchidan, bu sohadagi islohotlar davlat moliyasi, davlat budjeti va budjet jarayonini boshqarish va tartibga solish organlari faoliyatining samaradorligini oshirishni ko‘zda tutadi. Shu sababli ular faoliyatini barcha sohalarda, xususan budjet tizimini boshqarishda so‘nggi ijobiy natijalarni ko‘zlagan holda muvofiqlashtirish, shaklan va mazmunan yangi sifat pog‘onasiga ko‘tarish talab etilmoqda. Buning uchun budjet tizimini boshqarish tizimida qator ishlar amalga oshirildi, ularning asosiy mazmuni, amalga oshirish boqichlari va har bir bosqichda amalga oshirilgan tadbirlar tahlili ishimizning I bobi, 1- paragrafida keltirilgan. Uchinchidan, davlat budjetining g‘azna ijrosini joriy etish, budjet mablag‘larini boshqarish va ularning shakllanishi va ishlatilishini nazorat qilish jarayonlari mukammallashib, takomillashib borayotgan bugungi davrda davlat budjetining g‘azna ijrosini tatbiq etish hisobiga budjet tizimini yanada isloh qilish, zamonaviy axborot texnologiyalaridan foydalangan holda budjet mablag‘larining maqsadli sarflanishi ustidan nazoratni kuchaytirish, barcha darajalardagi budjet daromadlari va xarajatlarini boshqarish samaradorligini oshirishga qaratilgan samarali mexanizmlarni ishlab chiqish va ularning ta’sirchan ishlashini ta’minlash zarur. Buning uchun ishimizning 2 bobi 3- paragrafida bayon etilgan G‘aznachilik organlarining nazorat funksiyalarining mukammal bajarilishiga erishish, bu sohaga tajribali, bilimli, zamonaviy axborot- kommunikatsion texnologiyalarni puxta egallagan, qonunchilikni va undagi o‘zgarishlarni yaxshi biladilan va ularni amaliyotda qo‘llay oladigan kadrlar tayyorlash tizimini jiddiy yaxshilash lozim. To‘rtinchidan, davlat budjeti g‘azna ijrosi jarayonining qonuniy-huquqiy asoslarini doimo takomillashtirib borish lozim. Ma’lumki, bu borada qabul qilingan yangi Budjet Kodeksi 2004-2013 yillar davomida amal qilib kelgan “Davlat budjetining g‘azna ijrosi to‘g‘risida”gi Qonunida nazarda tutilgan normalarni ham mujassamlashtirgan, lekin amalga kiritilgan Budjet Kodeksida “davlat budjeti g‘azna ijrosi” tushunchasi o‘zining aniq ifodasini topmagan, vaholanki, davlat budjeti g‘azna ijrosining mazmun-mohiyatini bilish – ham nazariy, ham amaliy nuqtai-nazardan muhimdir, deb hisoblaymiz. Shuningdek, Kodeksda budjet jarayonining ishtirokchilari bo‘lgan Moliya vazirligi 65 G‘aznachiligi va uning hududiy bo‘linmalari vakolatlari alohida ko‘rsatilishi va belgilab qo‘yilishi lozim. Demak, davlat moliyasini boshqarish jarayoni doimo o‘zgarib va takomillashib boradigan jarayon, uning samarasini oshirish uchun unga asos bo‘luvchi qonuniy-huquqiy bazani doimo takomillashtirib borish lozim; Beshinchidan, davlat budjeti g‘azna ijrosining joriy qilinishi munosabati bilan bu tizimning mukammal ishlashini ta’minlovchi barcha tashkiliy elementlarni: qonuniy-huquqiy bazani; axborot-kommunikatsion texnologiyalarni; bu tizimga kadrlar tayyorlashni; budjet tashkilotlari buxgalteriya hisobi va hisobotini yuritishni, ularni moliyalash mexanizmlarini doimo takomillashtirib borish maqsadga muvofiq; Oltinchidan, Moliya vazirligi G‘aznachiligi faoliyatini takomillashtirishda xorijiy hamkorlar bilan hamkorlik alohida muhim ahamiyatga ega, bu borada davlat moliyasini boshqarish sohasini yaxshilash, o‘rta muddatli budjet prognozlarini tuzish, natijaga yo‘naltirilgan budjetlashtirish tamoyillarini joriy qilish masalalarida xorijiy tashkilotlar, fondlar va rasmiy hukumat organlari bilan ilmiy va amaliy hamkorlik yaxshi natijalarni berayotganligini e’tirof etish lozim. Yüklə 249,3 Kb. Dostları ilə paylaş:
|
1 2