Innovation in the modern education system

International scientific-online conference: 
“INNOVATION IN THE MODERN EDUCATION SYSTEM”
 
PART 18, 25.05.2022 
162
Ijodiy o’yinlar o’quvchilarni avval olgan bilimlariga asoslanib ma’lum bir 
muammoli geografik masalani ijodiy o’yin orqali yechishga mo’ljallangan 
bo’ladi.
Ishbilarmonlik yoki biznez o’yini iqtisodiy va ijtimoiy geografiya 
darslarida ko’proq qo’llaniladi. Bunday iqtisodiy ijtimoiy va geografik 
muammolar geografiu o’yinlar yordamida hal qilinadi. 
Geografiya fanida qo’llaniladigan ijodiy o’yinlarni ikkta katta guruhga 
bo’lishimiz mumkin: a) tabiiy geografik o’yinlar va ijtimoiy-iqtisodiy geografik 
o’yinlar. 
Tabiiy geografik o’yinlar: Ijodiy o’yinlar texnologiyasi tabiiy geografik 
bilimlarni o’rganishni va o’zlatirishni faollashtiradi. Mazkur ijodiy o’yinlarni 
sinflar bo’yicha ham aniq bir mavzular bo’yicha ishlab chiqish mumkin.
Yuqorida keltirilgan tabiat tarkiblarining har biri bo’yicha juda ko’p 
ijodiy o’yinlar ishlab chiqish mumkin. 
Individual ijodiy o’yinni quyidagicha to’ldrishimiz mumkin. 
1. Ekvator bo’yicha atlantika okeannining kengligi 60
0
bo’lsa, yerning 
harakat tezigida uchayotgan kosmik kema uni necha soatda bir 
qirg’og’dan ikkinchi qirg’og’iga eltib beradi. Mazkur o’yinni yechish uchun 
o’quvchi quy1idagilarni bilishi lozim. yerning burchak tezligini, ekvatorda 1
0
yoyning uzunligini. yerning burchak tezligi soatiga 15
0
ya’ni yer yer bir 
soatda 15
0
masofani bosib o’tadi. Demak kosmik kema yer tezligida 
uchayotgan bo’lsa Atlantika okeanining kengligi 60
0
:15= 4 soatda yetib 
boradi. Ekvator bshylab 1
0
yoyning uzunligi 111,0 km
2
teng unda ekvator 
bo’yicha Atlantika okeanining kengligi 60x111,1km
2
=6666 km. Yoki bshlmasa 
koordinata tshri bshyicha ыuyidagicha individual shyinni ishlab chiыish 
mumkin: Sharqiy yarimsharning 105
0
meridiani g’arbiy yarim sharning qaysi 
meridianiga to’g’ri keladi. Buning uchun o’quvchi quidagi bilimlarga ega 
bo’lishi lozim: har bir yarim sharning necha gradusga teng ekanligini yer 
sharining necha gradusga teng ekanligini. SHkndan so’ng mazkur o’yin 
quyidagicha yechiladi: 
180
0
-105
0
=75
0
demak sharqiy yarimsharning 105
0
meridiani g’arbiy yarim 
sharning 75
0
meridianiga to’g’ri ekan. 
2. “Zinama – zina” o’yinini o’tkazish uchun o’qituvchi 
o’quvchilarni rangli kartochkalar yordamida kichik sonli guruhlarga ajratadi. 
Har bir kichik guruh uchun sardorlar tayyorlanadi va sardorlar o’yin
savollarini olib o’quvchilarga birma-bir berib boradi Agar guruh 4 ta 
o’quvchidan tashkil topgan bo’lsa, har bir o’quvchi 5 tadan savolga javob 
berishi lozim. Savollar quidagicha bo’lishi mumkin: 

---