Innovative development in the global science



Yüklə 0,76 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə1/4
tarix03.10.2023
ölçüsü0,76 Mb.
#151604
  1   2   3   4
182-188



INNOVATIVE DEVELOPMENT IN THE GLOBAL SCIENCE
July , 2022 Boston, USA 
182 
KO’P XONALI SONLARNI RAQAMLASH, QO’SHISH VA AYRISH 
MAVZULARINING O’QITILISH METODIKASI 
Rahmonova Nasiba 
Andijon davlat universiteti Pedagogika 
 fakulteti Boshlang’ich ta’lim yo’nalishi 
 II bosqich 201-guruh talabasi 

Annotatsiya:
Ushbu maqolada bolalarga ko’p xonali sonlar mavzusining 
o’qitish metodikasi, hisoblash malakalari sinflar kesimida masalalar va misollarning 
ishlanish metodikasi, ko’p xonali sonlar ustida qo’shish va ayrish amallarining 
bajarilish usullari yoritilgan.
Kalit so’zlar:
ko’p xonali sonlar, qo’shish, ayrish, qo’shish va ayrishning ustun 
shakli, guruhlash, bo’laklab qo’shish. 

(4-sinf. Matematika darsligi. 12-bet) 


Uch xonali 328 sonining yozuvida uchta xonani — birlar, o‘nlar, yuzlar 
xonasini tashkil etuvchi uchta raqam bor. Bu xonalar birlashtiriladi va sinf deb 
ataladi. Istalgan miqdordagi turli raqamlardan tashkil topgan sonlarni — to‘rt 
xonali, besh xonali, olti xonali, yetti xonali va h.k. sonlarni yozish mumkin. 625 
347 soni —olti xonali son. O‘ngdagi dastlabki uchta raqam birlar sinfini tashkil 
etadi. Birlar sinfidan keyin minglar sinfi keladi. Minglar sinfida uchta xona bor,
bular: bir minglar, o‘n minglar, yuz minglar. 5 raqami beshta minglikni, 2 raqami 
ikkita o‘n minglikni, 6 raqami oltita yuz minglikni anglatadi. Hammasi bo‘lib, bu 
sonda 625 ta minglik, 347 ta birlik bor. Shuning uchun 625 347 sonini bunday 


INNOVATIVE DEVELOPMENT IN THE GLOBAL SCIENCE
July , 2022 Boston, USA 
183 
o‘qish qabul qilingan: olti yuz yigirma besh ming uch yuz qirq yetti („birlik“ so‘zi 
aytilmaydi). 
So’ngra jadvalga qaraymiz. Birinchi sonda ikkinchi sinfning 45 birligi bor. Bu son 
45 ming deb o‘qiladi. Birlar sinfiga yozilgan nollar bu sinfda birinchi sinf birliklari 
yo‘qligini bildiradi. Jadvalda yozilgan keyingi sonlarning har birida ikkinchi 
sinfning nechta birligi bor? Shu sonlarni o‘qing kabi topshiriqlar o’quvchiga berib 
borilishi lozim. 
Minglar sinfidan keyin millionlar sinfi keladi. Uning xonalari bunday ataladi: bir 
millionlar,o‘n millionlar, yuz millionlar. 
Ko‘p xonali sonni o‘qish uchun, uning yozuvini o‘ngdan chapga qarab har birida 
uchtadan raqami bo‘lgan sinflarga ajratiladi. Oxirgi (chapdagi) sinfda 3 ta, 2 ta yoki 
1 ta raqam bo‘lishi mumkin. Misol, 3 000 624 sonini o‘qing. Yozuvni o‘ng-dan 
chapga 3 ta raqamli sinflarga ajratamiz. Har bir sinf birliklari sonini va unga qo‘shib 
sinf nomini aytamiz (birlar sinfining nomi aytilmaydi). Minglar sinfi nollardan 
tashkil topgan, shuning uchun uning nomi aytilmaydi. 3 000 624 soni bunday 
o‘qiladi: uch million olti yuz yigirma to‘rt. 
Ixtiyoriy sonni uning xona qo‘shiluvchilari yig‘indisi bilan almashtirish mumkin. 
Masalan: 804 = 800 + 4 
804 000 = 800 000 + 4 000 
O’quvchilar onggiga agar biror xonada nol turgan bo‘lsa, sonni o‘qishda shu xona 
nomi tushirib qoldiriladi deagn qoidani yaxshilab singdirish darkor.. Ko‘p xonali son 



Yüklə 0,76 Mb.

Dostları ilə paylaş:
  1   2   3   4




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin