Innovatsion iqtisodiyotning taraqqiyot jarayonida

---

148 
INNOVATSION IQTISODIYOTNING TARAQQIYOT JARAYONIDA 
TADBIRKORLIK SUB`EKTLARI FAOLIYATINI HAVFSIZLIGINI 
TA`MINLASHGA QARATILGAN MASALALARI

 
Madraximova Shoxista Baxrom qizi
Urganch davlat universiteti Magistratura bo`limi Iqtisodiyot (tarmoqlar va sohalar) 
mutaxassisligi 2-bosqich 211-guruh talabasi 
Tel: [phone] 
E-mail: [e-mail] 
 
Annotatsiya: Innovatsiya hamma joyda – u bizni o‘rab oladi va hayotimizning ko‘p 
sohalarida, jumladan cho‘ntagimizda, ishimizda va uyimizda muhim rol o‘ynaydi.
Innovatsiyalar jamiyatimizni yangi g‘oyalar tobora iqtisodiy farovonlik markaziga aylanib 
borayotgan kelajak sari undaydigan harakatlantiruvchi kuchdir.
 
Kalit so'zlar: Innovatsiya, iqtisodiyot, tadbirkorlik, havfsizlik, iqtisodiy havfsizlik 
ko'rsatkichlari, innovatsion iqtisodiyot, raqobat, 
KIRISH 
Keyingi yillarda xo‘jalik yurituvchi sub’ektlar rahbarlari va olimlar orasida 
“innovatsion iqtisodiyot” atamasi keng tarqalmoqda. Bu institutlar va texnologik 
o'zgarishlar iqtisodiy o'sishning asosiy omili ekanligiga bildiradi. Bugungi kunda YaIM 
o‘sishining salmoqli foizi innovatsiyalar va yangi g‘oyalar hisobiga to‘g‘ri kelamoqda. Bu 
patentlar, mualliflik huquqi va intellektual mulk huquqlari shaklida bo'lishi yaqqol namoyon 
bo`lmoqda. 
G'oyaning qiymati uning iqtisodiyotga ta`siri, iqtisodiy o'sishga qanday ta'sir qilishi 
mumkinligi, iqtisodiyotning barqaror o`sishida namoyon bo`ladi, misol qilib aytganda
yangi g'oya yoki ixtiro bozorida o`ziga hos muhim ahamiyatga ega.
Iqtisodiy o'sish va farovonlikni qayta belgilash . Innovatsion iqtisodiyot nuqtai 
nazaridan, mahalliy mahsulot (YaIM) o'sish sur'atlari ilgari moddiy qo'llanmalar va aktivlar 
nuqtai nazaridan miqdoriy jihatdan baholangan.Bugungi kunda YaIM o‘sishining salmoqli 
foizi innovatsiyalar va yangi g‘oyalar hisobiga to‘g‘ri keladi. Bu patentlar, mualliflik 
huquqi va intellektual mulk huquqlari shaklida bo'lishi mumkin. 
Bu iste`molchilar ehtiyojini qondirish uchun iste`molchilarga doimiy ravishda 
innovatsion mahsulotlarni taqdim etishda kompaniyalar uchun yangi muammolarni keltirib 
chiqaradi. Istemolchilarning kundan kunga o`zgarib borayotgan ehtiyojlari, ularning 
qondirish qaratilgan innovatsion g`oyalar hozirgi kunda tobora ko`payib bormoqda , o`z 
navbatida bozorlarimizda raqobatbardosh hamda sifatli mahsulotlari turi ko`paymoqda bu 

---

149 
eng avvalo sifatning oshishi va narhning keskin kamayishiga ham olib kelmoqda chunki, 
narh va sifat bilan raqobatlasha olgan bozorda qoladi. Kompaniya uchun qisqa vaqt ichida 
doimiy ravishda innovatsion mahsulotlar ishlab chiqarish va samarali, ammo foyda olish 
osonmas, chunki ko`proq sarmoya tikib foydali daromad olish qiyin bo'lishi mumkin.
Afsuski, ba'zi kompaniyalar o'zgaruvchan iqtisodiyot va o'zgaruvchan bozor iqtisodiyotida 
yo`qalib ketadi, iqtisodiy, ijtimoiy siyosiy havflar bunga sabab bo`la oladi va bu 
kompaniyalarning innovatsion iqtisodiyotni, kompaniya strategiyasiga kirita olmaganligi 
raqamli echimlarni amalga oshirishga uringanlaridan keyin ham muvaffaqiyatsizlikka 
uchraganligining natijasi vujudga keladi. Buning natijasida bozorda sanog`li firmalar o`z 
faoliyatini olib boradi, bu ularning har qanday havf- hatarga javob bera oladigan strategiya 
ishlab chiqqani natijasidir. 
Innovatsion iqtisodiyotga kelsak, bu yangi g'oyalarni yaratish qobiliyati bilan qiymat 
qanday aniqlanishi, keyinchalik ularni innovatsiyalarni rag'batlantirish uchun yangi 
mahsulotlar, xizmatlar va biznes modellariga aylantirish mumkinligi haqida, o'zgaruvchan 
iqtisodiyot va o'zgaruvchan bozor imtiyozlari ta'siridan ta'sirlanadi.Iqtisodiyotning 
yetarlicha barqarorligiga erishish iqtisodiy muhitga bog`liq masalan iqtisodiy talablarning 
samarali ta`minlanganligi, milliy zahiralardan foydalanish va ular ustidan davlat 
nazorati,davlat iqtisodiy manfaatlarining jahon miqyosida himoya qilinisshidan iborat. 
Iqtisodiy havfsizlikni ta`minlash ichki va tashqi havfsizlikka tahdid soluvchi holatlarni 
bartaraf etishga qaratilgan chora tadbirlar , usullar va hatti-harakatlardir.