Innovatsiyalar vazirligi

---

O‘ZBEKISTON RESPUBLIKASI OLIY TA’LIM, FAN VA 
INNOVATSIYALAR VAZIRLIGI 
 
 
 
 
TOSHКENT MOLIYA INSTITUTI 
 
 
 
 
 
 
 
90K-2 GURUHTA’LABASI BAXRONOV JAVOHIRNING MOLIYA 
FANIDAN 
 
 
 
 
 
 
MUSTAQIL ISHI 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Toshkent 2023 

---

MOLIYAVIYNAZORAT 
 
REJA: 
 
1. Moliyaviynazoratvaunitashkiletishningnazariyasoslari. 
2. Umumdavlatnazoratorganlaritomonidanmoliyaviynazoratniamalgaoshiri
lishi. 
3. O’zbekistonRespublikasiMoliyavazirligi, 
uningmoliyaviynazoratnitashkiletishi. 
4. Nodavlatmoliyaviynazorati. 
5. Rivojlanganmamlakatlardamoliyaviynazoratnitashkiletishamaliyoti 
6. Xulosa. 
 
Moliyaviy 
nazoratni 
tashkil 
etish 
bu 
moliyaviy 
resurslarni 
boshqarishningmajburiy elementi hisoblanib,bunday boshqaruv jamiyat oldidagi 
javobgarlikniaks ettiradi. Nazorat bu oxirgi maqsad hisoblanmaydi, nazorat bu 
boshqarishtizimining ajralmas qismi bo’lib, mamlakat iqtisodiyoti va moliya 
tiziminingsamaraliamalqilishiningzaruriyshartidir.Moliyaviynazoratjamiyatningijtimoi
y-iqtisodiy 
rivojlanishini 
boshqarish 
ustidan 
davlat 
nazoratining 
tarkibiyelementibo’libhisoblanadi. 
Hozirgikundamoliyaviynazoratningasosiymaqsaditekshirilayotganobyektdamavjudbo’l
ganhaqiqiyholatniobyektivo’rganishvaboshqaruvqarorlariniqabulqilishvaijroetishgasal
biyta’sirko’rsatuvchiomillarnianiqlashyokioldiniolishdaniborat. 
Bozor iqtisodiyoti uchun davlat moliyaviy nazorati faoliyatning alohida 
birsohasigaaylanibboradi.Davlatmoliyaviynazoratningobyektibo’libboshqarishningbar
chadarajalaridamoliyaviyresurslarningshakllanishivaishlatilishidan 
taqsimlanish 
jarayonlari maydonga chiqadi. Bu boradagi davlatmoliyaviy nazorati avvalo davlat 
moliyaviy 
resurslaridan 
maqsadga 
muvofiq 
vasamaralifoydalanishi,davlatmulkidanoqilonafoydalanishinita’minlashgaxizmatqilmo
g’i lozim. 
Davlat 
moliyaviy 
nazoratining 
mohiyatini 
ochib 
berishi 
uchun 
bir 
qatorholatlarnihisobgaolmoqlozim: 
1. 
Moliyaviynazoratdavlathokimiyativamahalliyo’z-
o’ziniboshqarishorganlarinifaoliyatiningbirshakli,ko’rinishisifatidanamayonbo’ladi. 
2. 
Moliyaviy nazorat ma’lum darajadagi moliyaviy ishlab
chiqarishmunosabatlariniboshqarishvatartibgasolishshaklidaamalgaoshirila
di. 
3. 
Moliyaviynazoratningta’sirchanligiunimoliyaningboshqabarchafunksiyalari
bilano’zarobog’likdaamalgaoshirilgandaginata’minlanadi. 
4. 
Moliyaviynazoratxo’jaliksub’yektlarivaaholitomonidanme’yoriy-
huquqiyhujjatlargarioyaqilinishinita’minlashmaqsadidaamalgaoshiriladi. 
Haqiqatanham,qat’iyvasamaralimoliyaviynazoratsizmoliyaviyintizomnimustahka
mlashqiyin.Moliyaviyintizombo’lmaganjoydaesaiqtisodiyotnirivojlantirishvaaholining
yashashdarajasiniyaxshilashgaqaratilgan muhim vazifalarni hal etib bo’lmaydi. 

---

Ayniqsa 
o’sish 
harakteridagiiqtisodiyotdailgarima’lumbo’lmaganlarvauchramaganmoliyaviybuzilishla
rninganiqlanishiularniamaliyotdamoliyaviynazoratningbarchadastakva 
vositalarini 
qo’llab bartarafetishtalabqilinadi. 
O’zbekistonRespublikasidadavlatmoliyaviynazoratio’zichigadavlatbyudjeti 
va 
davlatning 
byudjetdan 
tashqari 
fondlari 
mablag’larining 
shakllanishivaishlatilishiustidanquyidagivakolatgaega: 

Pulmuomalasinitashkiletishustidannazorat; 

Davlatningichkivatashqiqarzlariustidannazorat; 

Davlatkreditresurslaridanfoydalanishustidannazorat; 

Davlatmulkidanfoydalanishustidannazorat; 

Davlatzahiralariustidannazorat; 

Moliyaviyengilliklarvaimtiyozlarberishustidannazorat. 
YuqoridagilarnihisobgaolganholdaO’zbekistonRespublikasidadavlatmoliyaviynaz
oratigaquyidagichata’rifberishmumkin:davlatmoliyaviynazorati davlat xokimiyati 
organlarining 
hamda 
mahalliy 
o’z-o’zini 
boshqarishorganlarininghuquqiynormalaribilantartibgasolinadigandavlatmoliyaviyresu
rslariningshpkllanishi,taqsimlanishi,maqsadgamuvofiqvasamaraliishlatilishiustidan,sh
uningdek,davlatvamahalliymulkdanqonuniytarzdafoydalanish ustidan nazorat qilish 
yuzasidan moliyaviy huquq normalari bilantartibgasolinadiganmaqsadlifaoliyatdir. 
Bufaoliyatningasosiymaqsadinazorat 
qilinadigan 
ob’yektlar 
faoliyatidagi 
kamchiliklarni topish va mansabdorshaxslarni jazolashdan iborat bo’lib qolmasdan, 
balki bu kamchiliklarning oldiniolish,ulargayo’lqo’ymaslik, ogohlantirishdaniboratdir.