İnstitutu

 

 2.3. Müəllimin təlim fəaliyyətinin planlaşdırılmasına dair nümunələr 

 

Hara  getdiyini,  nə  istədiyini,  məqsədinin  nədən  ibarət  olduğunu,  təlimin 

sonunda nəyə  nail olacağını  və bunu  hansı yollarla  həyata keçirəcəyini,  nail olub-

---

 

 

52 

olmadığını  necə  qiymətləndirəcəyini əvvəlcədən  müəyyənləşdirmə  bacarığı  olan 

bir  müəllim  uğurlu  və  nəticəyönümlü  təlim  təşkil  edə  bilər.Uğurlu  və 

nəticəyönümlü təlim əvvəlcədən mükəmməl hazırlanmış planlaşdırmadan asılıdır.  

Hər  bir  sinfin  kimya  kursunun  məzmunu  və  keçirilmə  ardıcıllığı  tədris 

proqramı ilə müəyyən edilən bir sıra mövzulardan ibarətdir. 

 Mövzular  dərslərə  bölünür;  proqramda  hər  mövzu  üzrə  dərslərin  təxmini 

miqdarı göstərilir ki bu da kursun planlaşdırılması zamanı müəllim üçün müəyyən 

yol göstərir. Müəllim bu və ya digər sinfin kimya  kursu üzrə illik planlaşdırmanın 

tərtibinə başlayarkən, hər şeydən əvvəl bu kursun məqsəd və vəzifələrini özü üçün 

aydın etməlidir. 

Perespektiv  planlaşdırma  hazırlamaq  üçün  müəllimdə  bir  neçə  bacarığın 

olması  vacibdir.  Tədris  vahidi  və  mövzuların  ardıcıllığının  düzgün 

müəyyənləşdirilməsi  mühüm  bacarıqlardan  biridir.  Müəllim  bu  ardıcıllığı 

müəyyənləşdirərkən  bir  neçə  prinsiri  nəzərə  almalıdır.  Təbii  ki  birinci  prinsip 

məzmun ardıcıllığı baxımından sadədən  mürəkkəbə, asandan çətinə doğru  getmək 

olmalıdır. Təlim nəticələrinin təqdim olunan ardıcıllığı tədris prosesi üçün  mütləq 

deyil.  Müəllim  hər  hansı  təlim  nəticəsinin  əldə  edilməsində  ayrılan  vaxt  ərzində, 

proqram  materiallarının  tədris  edilməsindəki  ardıcıllığa  əməl  edilməsində 

sərbəstdir. 

 

 Müəllim  tədris  vahidlərini  (dərslər  bloku)  və  mövzuların  ardıcıllığını 

planlaşdırarkən aşağıdakıları nəzərə almalıdır: 



  fəndaxili inteqrasiyanı 



  fənlərarası inteqrasiyanı (bəzi tədris vahidləri digər fənlər üçün ilkin şərt ola 

bilər; bəzi nəticələr iki fənnin tədris  vahidləri ilə  əlaqəli  inteqrasiya etdirilə bilər) 



 

ardıcıllığın qurulması prinsiplərini 

1) məntiqi ardıcıllıq;  

2)  psixoloji  ardıcıllıq  (sadədən  mürəkkəbə  doğru,  istiqamət,  tətbiq  etmə, 

layihələrin tərtibi, yaxından uzağa prinsipi);  

3) xronoloji ardıcıllıq (tarixi-coğrafi ardıcıllıq),   

4) tematik ardıcıllıq (səbəb-nəticə əlaqələri) 



   hər  sinif  üzrə  tədris  vahidlərinin  (dərslər  blokunun)  ümumi  təlim 

nəticələrinin əsasında tərtib edilməsini 



  Tədris  və  təlim  prinsiplərini  (şagirdyönümlülük;    aktiv,  müstəqil  və  birgə 

təlim  üçün  imkanların  yaradılması;  məqsədyönümlülük;  məktəbdən  sonrakı  və 

ictimaiyyətlə bağlı fəaliyyətlərlə əlaqəlilik) 



  il ərzində keçiriləcək kiçik summativ qiymətləndirmələrin vaxtını 

Planlaşdırma  aparmaq  üçün  müəllimə  lazım  olan  bacarıqlardan  ikincisi 

mövzuların  tədrisi  zamanı  inteqrasiya  imkanlarını  müəyyən  etməkdir.Kimya 

fənninin  bir  çox  fənlərlə  inteqrasiyası  mümkündür  (səh.  16-18).  Planlaşdırma 

aparmaq  üçün  müəllimə  lazım  olan  bacarıqlardan  biri  də  mövzuya  uyğun 

resursların  seçilməsidir.  Mühüm  bacarıqlardan  biri  də  mövzulara  görə 

məqsədyönlü  vaxt bölgüsü aparmaqdır.  

 

Təlimin planlaşdırılmasının aşağıdakı  növləri vardır: 

---

 

 

53 



 

Perspektiv (yarımillik və illik)  planlaşma 



  Cari və ya gündəlik planlaşma 

      

Perspektiv (illik)  planlaşmada: 

1.  Sinif üzrə standartlar  nəzərdən keçirilir 

2.  Tədris vahidləri  müəyyən edilir 

3.  Tədris vahidlərinin ardıcıllığı  müəyyənləşdirilir 

4.  Tədris vahidləri üzrə vaxt bölgüsü aparılır 

5.  Təlim strategiyası  müəyyən edilir 

6.  Resurslar müəyyən edilir 

7.  Qiymətləndirmə texnologiyası seçilir 

 

Carı planlaşmada: 

1.İllik planlaşdırmaya əsasən məzmu ( dərsin  mövzusu müəyyənləşdirilir. 

2.Məqsədlər müəyyən olunur. 

3.Strategiya seçilir. 

4.Resurslar  müəyyənləşdirilir. 

5.Qiymətləndirmənin  forma və üsulları  müəyyənləşdirilir. 

6.Dərsin  planı  tərtib olunur. 

 

Məzmunun) müəyyənləşdirilməsi üçün: 

1.  İllik planlaşdırma nəzərdən keçirilir. 

2.  Həftəlik tədris vahidi nəzərdən keçirilir. 

3.  Tematik planlaşdırmaya  əsasən dərsin mövzusu seçilir. 

Məqsədin müəyyən olunması üçün: 

1.  Tədris vahidi üçün planlaşdırılmış məzmunun standartı və onun alt 

standartlarıı  nəzədən keçirilir 

2.  Dərsin məqsədləri  müəyyənləşdirir 

 

Strategiyanın hazırlanması prosesində: 

1.  Məqsədlərin reallaşmasına yararlı olan təlim strategiyaları seçilir 

2.  Strategiyaların həyata keçirilməsi üçün uyğun didaktik materiallar 

müəyyənləşdirilir. 

 

 Resursların seçilməsi zamanı: 

   illik planlaşdırmada nəzərdə tutulmuş resurslar əldə edilir; 

   dərslik və   digər ədəbiyyatlar müəyyənləşdirilir; 

    laboratoriya avadanlıqları   və     didaktik materiallar hazırlanır. 

 Qiymətləndirmənin  forma və üsullarının müəyyənləşdirilməsi prosesində: 

         - yazılı  testlər və sorğular  hazırlanır,  

         - şifahi  sorğu materialları seçilir. 

         - müşahidə formaları müəyyən  edilir.