Bilimlarni taqdim etish modellari(mahsuliy modellar)
BILIMLARNI TAKDIM ETISh MODELLARI (MANtshday modellar) Mantik algebrasi. va fikrlar xisobini asosiy konun va
aksiomalari. Mantik algebrada tugri va soxtapiligni belgilash uchun I (yoki 1), L (S yoki 0) ramzlar kirngiladi. Mantikiy boglamapar «Ili/Yoki»- v (diz’yunksiya); «I/VA» - (kon’yunksiya); «Implikatsiya (—»); «ekvivalentnost (—); «Ne/Inkor»- « - «[»_!»] rmzlar bilan belgilanadi. Bu ramzlar mantik algebra funksiyapar sinfini tashkil etadi. X (X emas) X inkori. U“x soxta (0ga teng) ligi X tugri (1ga teng)ligida buladi va aksincha” fikrni ifodalaydi.
XtA Xg /X 1*Xg (Xi va Xg) - kon’yunksiya.
U “Bu funksiya tugri bulishi fakat X] va Xg tutriligida buladi” fikrni ifodalaydi.. X1VX2 (Xi yoki Xg) — diz’yunksiya. U “Bu funksiya tugri bulishi yoki X| yoki Xg tutriligida buladi” fikrni ifodalaydi.
Xi—> Xg - implikatsiya (agar Xi u xolda Xg yoki Xi dan Xg kelib chikadi). U “Bu funksiya fakat Xi tugri Xg esa soxta bulganda soxta buladi ” fikrni ifodalaydi.
X1SX2(X|~Xg) - ekvivalensiya (Xi kiymati/ma’nosi/axamiyati Xggateng; Xi bulishi agar va fakat Xg bulishida mumkin). U “Bu funksiya fakat Xi va Xg ikkalasi yoki tugri yoki soxta bulganida tugri buladi”.
Tablitsa istinnosti / Tugrilik jadvali Tugri xulosa chikarish (modus ponens — m.p.) koidasi: A. A—»V V BILIMLARNI TAKDIM ETISh MODELLARI (SEMANTIK TAPMOIQ Bilimlarni namoyish etnsh turlari
Bilimlarni namoyish etishning ikkita turga ajratsa buladi: Mantikiy
Mantikiy modellar asosida formal nazariyani tushunish yotadi. Mantikiy modellarda aloxida bilimlar (faktlar) birliklari orasida mavjud bulgan munosabatlar, formal nazariyaning sintaktik bilimlari orkapi ifodalanadi (masalan, predikatlarni xisoblash). Mantikiy modellardan farkdangan xolda evristik modellar u yoki bu muammoli soxaga spesifik xususiyat beradigan turli xil vositalar tuplamiga ega. Evristik modellar mantikiy modellar va imkoniyatlar yoki kobiliyatlarni xolis namoyon etishdan kelib chikadi, ya’ni, muammoli soxa va samarali foydalanilayotgan chikarish mexanizmini kursatishdan. Evristik modellar kuyidagicha buladi: tarmokli