“International Сonference on Learning and Teaching” 2022/1

“INTERNATIONAL С
ONFERENCE ON EDUCATIONAL INNOVATIONS AND APPLIED SCIENCES 2022/8
”
 
135 
e) Abssizin kislota (ASA), fitogormon angiosperm va gimnospermlarda uchraydi. 
Yuksak o‘simliklarda ASA barcha organlarda uchraydi. Uyqusiz holatda ASA 
(o‘simlik o‘sishi stimulyatori) ga boy bo‘lgan eski yaproqlar, yetuk mevalar, urug‘lar 
va kurtaklarga, ularning oz qismi faol o‘sayotgan to‘qimalarda (barglar, ko‘chatlar) 
mavjud.
Tadqiqotda "Verna 51" va "Fino 49" limon navlarining yetuk to‘qimalaridan 
tasodifiy organogenezi, shuningdek ularning endogen sitokininlar va etilen ishlab 
chiqarish bilan aloqasi o‘rganiladi. Bunda kurtaklari butunlay olib tashlangan nodal 
eksplantlar in vitro dan olingan har ikkala limon navining kurtak kulturalari 
regeneratsiya muhitida yetishtirildi va regeneratsiya tezligi va regeneratsiya qilingan 
eksplantlar qayd etildi. Shuningdek, regeneratsiyadan so‘ng endogen sitokinin tarkibi, 
har ikkala navning eksplantlari chiqaradigan etilen ham tahlil qilindi. Madaniy 
muhitida 8 hafta o‘tgach, "Fino 49" eksplantlari "Verna 51" ga qaraganda ko‘proq 
regenerativ bo‘ldi. "Verna 51" da sitokininlarning endogen tarkibi global darajada 
yuqori bo‘lgan, "Fino 49" da izopenteniladenin va izopenteniladenozin darajasi 
yuqori. Bundan tashqari, "Verna 51" eksplantlarida "Fino 49" ga qaraganda yuqori 
zeatin konsentratsiyasi va bir xil N6 - benziladenin va N6 -benziladenozin 
kontsentratsiyasi mavjud. Shuningdek "Verna 51" da eksplantlar tomonidan 
chiqarilgan etilen darajasi yuqoriroq edi. Ushbu natijalarga ko‘ra, C. limonining yetuk 
eksplantlari organogenezida endogen sitokininlar miqdori eksplant tomonidan etilen 
ishlab chiqarishda muhim rol o‘ynaydi .
Yana bir taqiqotda fevral-mart oylarida to‘plangan qattiq tugunli ildiz qismlari 
(2-3 tugunli) maxsus ekish uchun eng mos bo‘lgan, kurtaklarning sinishi ekilgandan 
keyin 10-15 kunda sodir bo‘ladi.Eksplantlarning taxminan 85-90% MS +9 µM BAPda 
javob berdi. 1-jadvaldagi har bir tugundan tiklangan 3-4 kurtaklar - MS muhitida 
sitokinin (BAP, Kn) kontsentratsiyasining sitrus limonining tugun kurtaklari 
segmentlaridan kurtaklar parchalanishiga ta’siri kuzatiladi (kuzatish 4 haftadan keyin 
qayd etilgan). 

---