Investitsiyalar xisobi

6. Moliyaviy xisobotlarda investitsiyalarni yoritib berish.

Moliyaviy hisobotlarda investitsiyalarni quyidagilar yoritib berishi lozim:

Hisob siyosati, bu siyosat quyidagilarni aniqlash va aks ettirish uchun ochib beriladi:
1) Moliyaiy investitsiyalarning balans qiymatini aniqlash;
2) Bozor qiymati bo’yicha hisobga olingan qisqa muddatli (joriy) moliyaviy investitsiyalarning bozor qiymatidagi o’zgarishlarni aks ettiish;
3) Qayta baholangan moliyaviy investitsiyalarni sotish chog’ida qo’shimcha baholash qiymatini aks ettirish;
Quyidagi ko’rinishda olingan daromadga kiritilgan katta miqdordagi summalar:
1) Uzoq muddatli va qisqa muddatli (joriy) moliyaviy investitsiyalar bo’yicha foizlar, holati,dividendlar va ijara haqlari;
2) Qisqa muddatli moliyaviy investitsiyalarni sotish chog’ida olingan daromadlar va ko’rilgan zararlar;
3) Bunday moliyaviy investitsiyalar qiymatidagi o’zgarishlar;
Amalga oshirilayotgan investitsiyalarning bozor qiymati, agar ular balansda bozor qiymati bo’yicha hisobga olinmagan bo’lsa;
Ko‘chmas mulkka moliyaviy investitsiylarning joriy qiymati, agar ular uzoq muddatli investitsiya sifatida hisobga olinsa va joriy qiymati bo’yicha ko’rsatilmasa;
Investitsiyalarga muhim cheklashlar yoki investitsiyani amalga oshirishdan olingan daromad va pulni o’tkazish;
Qayta baholash qiymati bo’yicha hisobga olingan uzoq muddatli investitsiyalar uchun;
1) Qayta baholash qaysi vaqtlarda o’tkazilishini aniqlash siyosati
2) So’ngi marta qayta baholangan sana;
3) Qayta baholash asosi va chetdan muklni baholovchini jalb etish fakti;
Shu davrda qo’shimcha baholash qiymatidagi o’zgarishlar hamda bu o’zgarishlarning qanday tusdaligi;
Asosiy faoliyati investitsiya faoliyatidan iborat bo’lgan xo’jalik yurituvchi sub’yektlar uchun investitsiya majmujini tahlil etish.
Xulosa

Xulosa qilib aytadigan bo’lsak, IAS 40 Investitsion mulk Mazkur standartning maqsadi investitsion mulkni hisobga olish hamda tegishli ma’lumotlarni ochib berish bo’yicha talablarni belgilashdan iborat.

Mazkur Standart investitsion mulkni tan olishda, baholashda va ochib berishda qo’llanilishi lozim.
SHu o’rinda ta’kidlash lozimki, mazkur Standart ijara oluvchining moliyaviy hisobotlarida moliyaviy ijara sifatida hisobga olingan ijara shartnomasi asosida egalik qilinayotgan investitsion mulkdagi ulushlarini baholashda hamda ijara beruvchining moliyaviy hisobotlarida operativ ijara shartnomasi asosida ijaraga oluvchiga berilgan investitsion mulkni baholashda qo’llaniladi.
Investitsiyalar – iqtisodiy va boshqa faoliyat ob’yektlariiga kiritiladigan moddiy va nomoddiy ne’matlar hamda ularga oid xuquqlar.
Investitsiya faoliyati – investitsiya faoliyati sub’yektlarning investitisiyalarni amalga oshirish bilan bog’liq harakatlari mavjud.
Investor – o’z mablag’larini, qarzga olingan jalb etilgan mablag’larni, mulkiy boyliklarrni va ualrga doir xuquqlarni, shuningdek intellektual mulkka doir xuquqlarni investitsiya faoliyati ob’yektlariga investitsiyalashni amalga oshirvchi investitsiya faoliyati ob’yekti.
Qarz qimmatli qog’ozlarga investitsiyalar uchta katta guruhga bo’linadi.
1) Qoplanish muddatigacha ushlab turiladigan – korxona qoplanish muddati yetib kelgunicha ushlab turishninazarda tutgan yoki ushlab turgan qimmatli qog’ozlardir.
2) Savdo-sotiqqa oid – asosan yaqin kelajakda narxdagi qisqa muddatli farqdan daromatni olish maqsadida sotish uchun sotib olingan va saqlab turiladiganlar.
3) Qayta sotish uchun mavjud bo’lgan – ushbu turkumga birinchi ikkita turkumga kiritilmagan qarzdorlikka oid qimmatli qog’ozlar kiritiladi.
Ulushga oid qimmatli qog’ozlar bu korxonalarning ustav kapitalidagi ulushni tasdiqlovchi oddiy va imtiyozli aktsiyalar tushuniladi.
MHXCga muvofiq bir korxonaning boshqa korxonaga qilingan investitsiyalari investitsiyalanadigan korxonada investor ega bo’lgan ovozga ega aktsiyalar foiziga bog’liq holda turkumlanadi.
Uzoq muddatli moliaviy investitsiyalarni qayta baholash natijasida paydo bo’lgan qo’shimcha baholash miqdoei o’z sarmoyasiga qayta baholashdan qilgan daromad sifatida qo’shiladi. Moliyaviy investitsiyalar qimati kamaygan taqdirda kamaytirish o’z sarmoyasida (xususiy kapital) aks ettirilgan o’sha investitsiyalarni baholash qiymati hisobidan amalga oshiriladi.
Moliyaviy hisobotlarda investitsiyalarni quyidagilar yoritib berishi lozim:
Hisob siyosati, bu siyosat quyidagilarni aniqlash va aks ettirish uchun ochib beriladi:
1) Moliyaiy investitsiyalarning balans qiymatini aniqlash;
2) Bozor qiymati bo’yicha hisobga olingan qisqa muddatli (joriy) moliyaviy investitsiyalarning bozor qiymatidagi o’zgarishlarni aks ettiish;
3) Qayta baholangan moliyaviy investitsiyalarni sotish chog’ida qo’shimcha baholash qiymatini aks ettirish;