Nega insonlar iqlim o‘zgarishi faktini rad etishadi?
Asosiy sabab — ideologiya. Ba’zi konservatorlar bozorga asoslangan iqlim o‘zgarishi siyosatini muhokama qilish o‘rniga, ilmiy dalillarga qarshi chiqish orqali global isishni inkor qilmoqdalar.
AQShning sobiq prezidenti Tramp bir necha bor olimlar jamoatchilikni aldash uchun butun dunyo bo‘ylab yolg‘on o‘ylab topilayotganini yoki global isish Amerika sanoatini beqarorlashtirish uchun Xitoy tomonidan o‘ylab topilganini ta’kidlagan. Skeptiklarning argumentlari shu qadar shubhali bo‘lib qoldiki, hatto neft va ko‘mir ishlab chiqaruvchi kompaniyalar ham bunday munozaralardan o‘zlarini chetlab o‘tishdi, vaholanki, ularning ba’zilari hali ham shunday qarashdagi siyosatchilarning saylov kampaniyasini moliyalashtirmoqda.
Oqibatlari qanday bo‘ladi? (2-qism)
Biz duch kelgan muammo qanchalik katta?
Ahvolimiz chatoq. Olimlarning ta’kidlashicha, yaqin 25−30 yil ichida iqlim yanada issiqlashadi va ob-havo sharoiti keskinlashadi. Marjon qoyalari va boshqa zaif yashash joylari allaqachon yo‘q bo‘lib keta boshladi. Atmosferaga issiqxona gazlari chiqindilari nazoratsiz ravishda tarqalishda davom etsa, olimlar buning uzoq muddatli jiddiy oqibatlarga olib kelishidan qo‘rqishmoqda: bular, dunyo tartibining buzilishi, keng ko‘lamli migratsiya, Yer tarixidagi o‘simliklar va hayvonlarning oltinchi ommaviy yo‘q bo‘lib ketishining tezlashishi, muzliklar erishi, dengiz sathining ko‘tarilishi va dunyoning qirg‘oqbo‘yi shaharlarining ko‘p qismini suv bosishi kabi oqibatlardir. Ushbu xavflarni keltirib chiqaradigan gazlar hozirdan o‘z ta’sirini ko‘rsatmoqda va bu bizning avlodimiz uchun oldimizda turgan chuqur axloqiy savollar borasida bosh qotirish uchun bir imkoniyatdir.
Iqlim o‘zgarishi meni havotirga solishi kerakmi?
Siz o‘z avlodlaringizni himoya qila oladigan darajada boymisiz? Achchiq haqiqat shundan iboratki, odamlar, ba’zida buni sezmagan holda, allaqachon iqlim o‘zgarishi oqibatlarini boshdan kechirishmoqda. Misol uchun, dengiz sathining ko‘tarilishi sababli «Sendi» to‘foni vaqtida Nyu-York va Nyu-Jersining 83 000 ga yaqin aholisi zarar ko‘rdi, olimlarning fikricha, barqaror iqlim sharoitida bu holat sodir bo‘lmagan bo‘lar edi. O‘n minglab odamlar allaqachon global isish tufayli kuchaygan issiqlik to‘lqinlari oqibatida nobud bo‘lmoqda. Dunyo bo‘ylab siyosiy vaziyatni beqarorlashtirgan qochqinlar oqimi — qisman iqlim o‘zgarishi bilan bog‘liq. Albatta, boshqa ijtimoiy ahamiyatga ega muammolarda bo‘lgani kabi birinchi va eng og‘ir zarbani kambag‘allar qabul qilib oladi.