THE SUSTAINABLE DEVELOPMENT OF ECONOMY AND ADMINISTRATION: PROBLEMS AND PERSPECTIVES
Baku Engineering University
172
26-27 October 2018, Baku, Azerbaijan
Şəkil 1. Azərbaycan beynəlxalq daşıma marşrutları (Avropaya açılacaq qapı)
Avropa-Qafqaz-Asiya beynəlxalq nəqliyyat dəhlizi üzrə son illər ərzində 52,2 milyon ton yük
daşınmışdır. Yüklərin 15,5 milyon tonu dəmir yolu, 6,1 milyon tonu su, 30,6 milyon tonu avtomobil
nəqliyyatı ilə daşınmışdır. Dəhliz vasitəsilə daşınan tranzit yüklərin həcmi 9,5 milyon ton təşkil
etmışdır. Tranzit yüklərin 3,9 milyon tonu dəmir yolu, 5,6 milyon tonu isə su nəqliyyatı ilə
daşınmışdır [3].
1.2. Şimal-Cənub beynəlxalq nəqliyyat dəhlizi
Yaradılması – 2000-ci il 12 sentyabr, Rusiya, İran və Hindistan arasında imzalanmış
hökumətlərarası Saziş. Azərbaycan qoşulmuşdur - Azərbaycan Respublikasının 20 sentyabr, 2005-ci il
tarixli 984-IIQ nömrəli Qanunu. 13 ölkə üzvüdür - Azərbaycan Respublikası, Belarus Respublikası,
Bolqarıstan Respublikası, Ermənistan Respublikası, Hindistan, İran İslam Respublikası, Qazaxıstan
Respublikası, Qırğızıstan Respublikası, Oman Sultanlığı, Rusiya Federasiyası, Tacikistan
Respublikası, Türkiyə Respublikası, Ukrayna [1].
Azərbaycan ərazisində quru yolunun uzunluğu – 520 km:
Astara çayı üzərindən körpünün uzunluğu – 85 m.
Dəhlizin Azərbaycan üzərindən keçən dəmir yolu xəttinin uzunluğu – 511 km;
Astara (Azərbaycan) - Astara (İran) dəmir yolu xətti (layihə) – 8,3 km.
Dəhlizin Azərbaycan ərazisi üzərindən keçən hissəsində gözlənilən yük daşıma həcmi [3]:
1-ci mərhələdə-3 mil. ton, 2-ci mərhələdə-5-8 milyon ton, 3-cü mərhələdə-15 milyon ton.
1.3. Bakı-Tbilisi-Qars yeni dəmir yolu layihəsi
2007-ci ildə Azərbaycan, Türkiyə və Gürcüstanın birlikdə təməllərini atdığı “Bakı-Tiflis-Qars
Dəmiryolu Layihəsi” Qarsla Axalkələki arasında dəmiryolu xəttinin inşası yolu ilə Bakının Tbilisi
üzərindən dəmiryolu vasitəsilə Qarsla, başqa sözlə Azərbaycanın Türkiyə ilə birləşdirilməsini nəzərdə
tutan layihədir [1].
Layihəsi üç ölkənin ərazisində həyata keçirilərək tamamlanmışdır. 30 Oktyabr 2017-ci il
tarixində Azərbaycan, Türkiyə və digər maraqlı ölkələrin dövlət və hökumət başçılarının geniş
tərkibdə qatılımı ilə Bakı – Tbilisi - Qars dəmir ipək yolunun istifadəyə verilməsinə dair həsr olunmuş
təntənəli tədbir keçirilərək tarixi layihə bir gerçəkliyə çevrilmişdir. [1-2].
1.4. Qars-İqdır-Naxçıvan yeni dəmir yolu layihəsi
"Bakı-Tbilisi-Qars" dəmir ipək yolunun davamı olacaq bu layihə gələcəkdə Naxçıvan Muxtar
Respublikasının Türkiyə və Azərbaycanla, eləcə də digər ölkələrlə dəmir yol əlaqəsini və nəqliyyat
bağlantısını təmin edəcəkdir. Türkiyə ərazisində (Qars-İğdır-Aralıq-Dilucu) xəttin uzunluğu 224 km-
dir. Xəttdə 1 dayanacaq və 5 stansiyanın tikintisi nəzərdə tutulur. Hazırda, layihədə ümumi uzunluğu
9631 m olan 9 tunelin və ümumi uzunluğu 4184 m olan 9 körpünün tikintisi həyata keçirilmişdir.
Bununla yanaşı, Azərbaycan tərəfində Sədərək stansiyasından Türkiyə sərhədinə qədər 7 km
uzunluğunda dəmir yolu xətti tikilməlidir [2-3].
1.5. Yeni Bakı Beynəlxalq Dəniz Ticarət Limanı Kompleksinin tikintisi layihəsi
1.6. Azərbaycanın nəqliyyat qovşaq konsepsiyası, Ələt Terminalı Azad Ticarət Zonası
1.7. Lapis Lazuli marşrutu
1.8. Fars körfəzi - Qara dəniz beynəlxalq nəqliyyat və tranzit dəhlizi
THE SUSTAINABLE DEVELOPMENT OF ECONOMY AND ADMINISTRATION: PROBLEMS AND PERSPECTIVES
Baku Engineering University
173
26-27 October 2018, Baku, Azerbaijan
2. AZƏRBAYCAN RESPUBLİKASININ DÖVLƏT NƏQLİYYAT SİYASƏTİ
2.1. Dövlət Nəqliyyat Siyasətinin əsas məqsəd və prinsipləri
Dövlət Nəqliyyat Siyasətinin əsas məqsədləri nəqliyyat xidmətlərinə olan tələbatın
ödənilməsindən və milli nəqliyyat sisteminin beynəlxalq nəqliyyat sisteminə inteqrasiyası üçün daha
güclü infrastruktura, o cümlədən beynəlxalq standartlara cavab verən avtomobil yolları şəbəkəsinə
malik olmaqdan, nəqliyyat xərclərinin azaldılmasından, iqtisadi cəhətdən əsaslandırılmış tariflərin
müəyyənləşdirilməsindən, təbii inhisarların dövlət tənzimləməsinin və idarə edilməsinin
gücləndirilməsinə və nəqliyyat müəssisələrinin rəqabətqabiliyyətliliyinin artırılmasına yönəldilmiş
islahatların aparılmasından ibarət olmalıdır [1].
Nəqliyyat sisteminin dayanıqlılığı aşağıdakı meyarlarla müəyyən olunmalıdır: təhlükəsizlik,
ekoloji təmizlik, çeviklik, ölkənin müdafiə ehtiyaclarının təmin edilməsi, səmərəlilik, rəqabətə
davamlılıq, istifadə imkanlılığı, rahatlıq, nəqliyyat infrastrukturlarının buraxma və daşıma qabiliyyəti,
daşımaların müntəzəmliyinin təmin olunması, istismar xərclərinin azaldılması və sair.
Vahid Nəqliyyat Siyasətinin aşağıdakı prinsipləri prioritet təşkil etməlidir:
- avtomobil və dəmir yolları şəbəkəsinin, hava və dəniz limanlarının
yenidən qurulması;
- nəqliyyatın bütün növləri üzrə infrastruktur obyektlərinin yenidən qurulması və inkişafı;
- ölkənin əlverişli coğrafi mövqeyindən maksimum istifadə etməklə, nəqliyyatın beynəlxalq
nəqliyyat sisteminə inteqrasiya olunması, ölkədaxili nəqliyyat kommunikasiyalarının beynəlxalq
nəqliyyat dəhlizlərinə inteqrasiya edilməsi və tranzit potensialının inkişafı;
- nəqliyyatda dövlət tənzimləmə funksiyalarının təkmilləşdirilməsi, struktur islahatlarının
aparılması, inhisarçılığın aradan qaldırılması;
- nəqliyyat sisteminin informasiya mübadiləsi şəbəkəsinin yaradılması;
- daşıyıcıların rəqabətə davamlılıq qabiliyyətinin yüksəldilməsi;
- əhalinin nəqliyyata olan tələbatının ödənilməsi və diskriminasiyanın ləğv edilməsi;
- təhlükəsizliyin, ətraf mühitin mühafizəsinin və müdafiə ehtiyaclarının ödənilməsi.
2.2. Dövlət Nəqliyyat Siyasətinin əsas istiqamətləri aşağıdakılar olmalıdır:
2.2.1. Nəqliyyat sistemində islahatların aparılması
İslahatların əsas məqsədi sahibkarlığın formalaşması əsasında nəqliyyat müəssisələrinin
səmərəliliyinin yüksəldilməsi, nəqliyyat xidmətləri inkişafı, kapital qoyuluşlarının artırılması üçün
zəruri iqtisadi, hüquqi və təşkilati zəminlərin yaradılmasından ibarət olmalıdır [1-4].
Aparılan islahatlar aşağıdakıları nəzərdə tutmalıdır:
- dövlət tənzimləmə və idarəetmə funksiyalarının kommersiya funksiyalarından ayrılması;
- dövlət mülkiyyətində olan nəqliyyat müəssisələrində institusional islahatların aparılması;
- daşıma və istehsal prosesləri, təmir-xidmət və qəza-bərpa işləri ilə bağlı olmayan struktur
bölmələrinin dövlət mülkiyyətində olan müəssisələrin tərkibindən ayrılmaqla özəlləşdirilməsi;
- nəqliyyatın fəaliyyətində dövlətin iştirakının minimuma endirilməsi, potensial rəqabət və təbii
inhisar sahələrinin ayrılması, inhisarçı sektorların azaldılması.
2.2.2. Normativ-hüquqi bazanın təkmilləşdirilməsi
Nəqliyyat növlərinin fəaliyyətini tənzimləyən normativ-hüquqi aktlar beynəlxalq normalara,
eləcə də Azərbaycan Respublikasının qoşulduğu beynəlxalq konvensiya və sazişlərin tələblərinə
uyğunlaşdırılmalıdır.
2.2.3. Nəqliyyat xidmətləri bazarının formalaşdırılması
Bu məqsədlə aşağıdakı tədbirlərin həyata keçirilməsi vacibdir:
- zəruri normativ-hüquqi aktların işlənib hazırlanması və qəbul edilməsi;
- nəqliyyatda dövlət idarəetməsinin təkmilləşdirilməsi;
- yeni texnologiyalar tətbiq etməklə kompleks inkişaf proqramının həyata keçirilməsi;
- nəqliyyat-ekspedisiya və logistika xidmətlərinin inkişaf etdirilməsi;
- nəqliyyat növləri arasında qarşılıqlı əlaqələrin, intermodal daşımaların inkişaf etdirilməsi.
2.2.4. Nəqliyyat sektorunda tarif siyasəti
Nəqliyyat sektorunda tarif siyasəti, ölkədəki iqtisadi və sosial proseslərin gedişinə təsir edən
mühüm vasitələrdən biri olmaqla aşağıdakıları nəzərdə tutmalıdır [1]:
- nəqliyyatın inhisarçı sektorlarında iqtisadi cəhətdən əsaslandırılmış tariflərin tətbiqi;
- yüksək rəqabətli nəqliyyat xidmətləri bazarında sərbəst qiymətlərə keçidin təmin edilməsi;
- razılaşdırılmış çevik tarif siyasətinin həyata keçirilməsi;
THE SUSTAINABLE DEVELOPMENT OF ECONOMY AND ADMINISTRATION: PROBLEMS AND PERSPECTIVES
Baku Engineering University
174
26-27 October 2018, Baku, Azerbaijan
- enerji daşıyıcılarının, yanacaq və sürtgü materiallarının, əsas vəsaitlərin və sairlərin qiymət
dəyişikliyini nəzərə alaraq, nəqliyyatda gediş tariflərinin indeksləşdirilməsi.
2.2.5. Nəqliyyat sektorunda investisiya siyasəti
Beynəlxalq təcrübədə geniş yayılmış investisiyaların cəlb edilməsi formaları kimi “BOT” (Tik-
İdarə et–Təhvil ver) texnologiyası, konsessiya, uzunmüddətli icarə və dövlət-özəl sektor əməkdaşlığı
metodlarından geni istifadə edilməlidir.
Nəqliyyat vasitələri parklarının, texnoloji avadanlıqların yeniləşdirilməsi və artırılması zamanı
lizinq xidmətlərindən geniş istifadə edilməlidir.
2.2.6. Nəqliyyat sektorunda elmi-texniki siyasət
Nəqliyyat sektorunun inkişafında elmi-texniki siyasətin məqsədi nəqliyyat vasitələrinin
müasirləşdirilməsindən və nəqliyyat xidmətlərinin keyfiyyətinin beynəlxalq standartlar səviyyəsinə
çatdırılmasından ibarət olmalıdır.
2.2.7. Nəqliyyat sektorunda analitik informasiya fəaliyyətinin təşkili
Nəqliyyat sektorunun bütün sahələrinin qarşılıqlı əlaqəsini və idarə edilməsinin
təkmilləşdirilməsini təmin etmək məqsədi ilə nəqliyyat xidmətləri bazarının monitorinqi əsasında
nəqliyyat növlərinin məlumat bazalarının birləşdirilməsi yolu ilə müasirləşdirilməsi vacibdir. Eyni
zamanda, ölkədaxili və beynəlxalq yük və sərnişin axınlarına dair proqnoz-məlumat bazasının və
elektron-məlumat bazasına malik olan logistika mərkəzlərinin yaradılması və tətbiqinin
genişləndirilməsi zəruridir.
2.2.8. Nəqliyyat sektorunda kadr və sosial siyasət
2.2.9. Nəqliyyatda çevikliyin və nəqliyyatla müdafiə ehtiyaclarının təmin edilməsi
2.2.10. Nəqliyyatda təhlükəsizlik
3. Nəqliyyat sistemində dövlət tənzimləmə və idarəetmə funksiyaları
Nəqliyyatın Dövlət tənzimləməsi və idarəetməsinin əsasını nəqliyyat xidmətləri bazarında bütün
subyektlər üçün azad sahibkarlıq mühitinin yaradılması prinsipi təşkil etməlidir [4].
Dövlət tənzimləməsi və idarəetməsinin əsas istiqamətləri aşağıdakılar olmalıdır:
- nəqliyyat sahəsində iqtisadi, investisiya, tarif və elmi-texniki siyasətin həyata keçirilməsi;
- nəqliyyat növlərinin inkişafı üzrə proqramların işlənilməsi və həyata keçirilməsinin təşkili;
- nəqliyyat sistemində islahatların aparılmasına rəhbərliyin həyata keçirilməsi;
- nəqliyyat xidmətlərinə dövlət tələbatının, müdafiə ehtiyaclarının proqnozlaşdırılması, onların
təmin edilməsi üçün nəqliyyatın fəaliyyətinin təşkili və əlaqələndirilməsi;
- nəqliyyatın təhlükəsiz, səmərəli və ahəngdar işinin təmin edilməsi üzrə dövlət
tənzimləməsinin həyata keçirilməsi;
- nəqliyyatın ayrı-ayrı növlərinin fəaliyyəti üzrə normativ sənədlərin təkmilləşdirilməsi;
- nəqliyyat məsələləri ilə əlaqədar dövlətin iqtisadi maraqlarının, nəqliyyat müəssisələrinin və
nəqliyyatdan istifadə edənlərin hüquqlarının qorunması;
- ölkə əhalisinin bütün təbəqələrinin nəqliyyat xidmətlərinə olan tələbatının təmin edilməsi;
- beynəlxalq nəqliyyat xidmətləri bazarında nəqliyyatın fəaliyyətinin səmərəliliyinin və
rəqabətqabiliyyətliliyinin yüksəldilməsi;
- nəqliyyat sisteminin inkişafına xarici investisiyaların cəlb edilməsi;
- nəqliyyat sahəsində xarici ölkələrlə əməkdaşlığın möhkəmləndirilməsi və inkişaf etdirilməsi;
- nəqliyyat xidmətlərinin keyfiyyətinin yüksəldilməsi;
Nəticə. Azərbaycan Respublikasının Dövlət Nəqliyyat Siyasəti ölkədə bazar münasibətləri
şəraitində iqtisadiyyatın fasiləsiz fəaliyyətinin, ictimai maraqlara xidmət edən nəqliyyat sisteminin
inkişafının və nəqliyyat xidmətləri bazarının formalaşmasının təmin edilməsi və tənzimlənməsi üçün
nəzərdə tutulmalı, bu Konsepsiya nəqliyyat sektorunun dayanıqlı fəaliyyətinin təmin edilməsini və
həlli prioritet təşkil edən tədbirləri özündə əks etdirməlidir.
İSTİFADƏ EDİLMİŞ ƏDƏBİYYAT
1.
Məmmədov H.N., Məmmədov R.T., Gözəlov S.,K. Nəqliyyat sistemlərində idarəetmənin əsasları. Dərslik. Bakı:
”Təhsil” NPM, 2013, 306 s.
2.
JOURNAL OF BAKU ENGINEERING UNIVERSITY-2017. TRANZİT DAŞIMA POTENSİALININ
ARTIRILMASI YOLLARI, Ramazan Dindar, Çingiz Rəhimov, Volume 1, Number 2, Pages 13-43, UOT: 658.7
3.
http://www.stat.gov.az
4.
https://az.wikipedia.org
THE SUSTAINABLE DEVELOPMENT OF ECONOMY AND ADMINISTRATION: PROBLEMS AND PERSPECTIVES
Baku Engineering University
175
26-27 October 2018, Baku, Azerbaijan
TÜRKİYƏDƏN ORTA ASİYAYA TRANZİT DAŞIMA POTENSİALININ
ARTIRILMASI YOLLARI, AVTOMOBİL NƏQLİYYATI İLƏ TRANZİT
DAŞIMA ƏMƏLİYYATLARINDA LOGİSTİK YANAŞMA (XƏZƏR
TRANZİT DƏHLİZİ - FƏALİYYƏT PLANI)
ÇİNGİZ RƏHİMOV
Azərbaycan Respublikası Nəqliyyat, Rabitə və Yüksək Texnologiyalar
Nazirli və Azərbaycan Texniki Universiteti
chingiz.rahimov@mincom.gov.az
LOKMANOĞLU ENSAR
Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi
ensarlokmanoglu@gmail.com
DİNDAR RAMAZAN
İstanbul Emniyet Müdürlüğü (Bakı Müh. Unv.)
dindarramazan@gmail.com
XÜLASƏ
Azərbaycan Respublikasının ərazisindən keçməklə Türkiyə yük avtomobilləri ilə yerinə yetirilən beynəl-
xalq avtomobil daşımalarının dinamikasının getdikcə artması ölkələrimizi regionun mühüm tranzit ölkəsinə çevir-
məkdədir. Həmin daşımaların Azərbaycan Respublikasının ərazisindən keçən marşruta daha böyük həcmdə cəlb
edilməsi ölkələrimizə əlavə gəlirlərin daxil olmasına və ümumilikdə daşıma fəaliyyətlərinin səmərəliyinin artma-
sına şərait yaradacaqdır.
Bunlarla əlaqədar olaraq, beynəlxalq avtomobil daşıma əməliyyatlarının artırılması və liman xidmətləri-
nin daha da təkmilləşdirilməsi məqsədilə məqalədə aşağıdakı məsələlər araşdırılmış, bir sıra təkliflər irəli sürül-
müşdür.
Açar sözlər: Beynəlxalq nəqliyyat dəhlizləri, logistika, liman, TIR, Ro-Ro, yükaşırma.
ABSTRACT
Increasing the dynamics of international cargo transportation by foreign trucks through the territory of the
Republic of Azerbaijan makes our countries an important transit country in the region. A greater number of
transit traffic to the route passing through the territory of the Republic of Azerbaijan will facilitate the introduction
of additional revenues to our countries and, in general, the efficiency of transport operations.
In this regard, in order to expand international transport and further improve the port services, the follo-
wing issues were examined and a number of proposals were put forward.
Key words: International transport corridors, logistics, harbor, TIR, Ro-Ro, carriage.
1. Tranzit Daşıma Potensialının artırılması yolları, Avtomobil nəqliyyatı ilə Tranzit
Daşıma Əməliyyatlarında Fəaliyyət Planı (XƏZƏR TRANZİT DƏHLİZİ-FƏALİYYƏT PLANI)
Hazırda, Bakı Limanından yola düşən gəmilərin (yük və Ro-Ro) aşağı doluluq səviyyəsində
çalışmalarının əsas səbəbi məhz, yük avtomobilləri tərəfindən daşımaların həcminin yetərli səviyyədə
olmamasıdır [1].
Qeyd edilən məqsədlər üçün, habelə Bakı Limanı - Türkmənbaşı - Bakı xəttinin effektiv
işləməsi üçün Türkiyə - Gürcüstan - Azərbaycan - Türkmənistan marşrutu boyunca yük axınının ciddi
artımına təkan verə biləcək beynəlxalq avtomobil yük daşımalarının asanlaşdırılması və inkişaf
etdirilməsi təmin olunmalıdır [7-9].
Bunlarla əlaqədar olaraq, beynəlxalq avtomobil tranzit daşıma əməliyyatlarının artırılması
məqsədilə aşağıdakıları təklif edir və qeyd edilən məsələlərin həllini məqsədəuyğun hesab edirəm:
1.1. Limanlardan İstifadə Olunması
Təklif 1: Xəzərdən Tranzit Keçidlərdə TIR daşıma əməliyyatlarının mərkəzi Ələt Limanı
olmalıdır. Nəqliyyat vasitələri Ələt Limanından Bakıdakı limanlara yalnız hazır gəmi olduqda və
Türkmənbaşı Limanında müvafiq boşaltma sahəsi olduqda istiqamətləndirilməlidir.
Təklif 2: Bakıda Ro-Ro gəmisi olmadıqda, uzunmüddətli gözləmə hallarına yol verilməməsi
üçün Ələt Limanından sistemli şəkildə hərəkət edən bərələrdən TIR-ların daşınmasında istifadə
edilməsi təmin olunmalıdır.
THE SUSTAINABLE DEVELOPMENT OF ECONOMY AND ADMINISTRATION: PROBLEMS AND PERSPECTIVES
Baku Engineering University
176
26-27 October 2018, Baku, Azerbaijan
1.2. Beynəlxalq daşıma əməliyyatları ilə bağlı liman və gəmilərdən istifadə haqları
Hazırda Azərbaycan limanlarındakı gəmilər doluluq nisbəti aşağı həddə olmaqla fəaliyyət
göstərirlər. Liman və gəmilərdən istifadə haqlarının daha cəlbedici səviyyəyə çatdırılması ilə həm
doluluq nisbətlərinin artmasını, həm də gözləmə müddətlərinin azalmasını təmin etmək olar [2].
Təklif 1: Hazırda xarici yük daşıyıcıları (TIR-lar) Türkmənistandan qayıdarkən Türkmənbaşı-
Bakı marşrutuna o qədər də üstünlük vermirlər. Bakı-Türkmənbaşı marşrutunda gəmilərdən istifadə
qiymətlərinin 50% nisbətində azaldılması təmin olunmalıdır.
Təklif 2: Daşıma marşrutlarından gediş-qayıdış şəklində istifadə edən nəqliyyat
vasitələrindən qayıdış yolunda müəyyən haqlar alınmamalıdır. Bununla bağlı limanlarda tələb edilən
müəyyən haqlar Bakıdan Türkmənbaşına ancaq bir gediş istiqamətində ödənilməlidir.
1.3. Gediş qiymətlərinin endirilməsi ilə bağlı görülən işlər
Azərbaycan Prezidentinin tapşırıqlarından sonra 2016-cı ildən etibarən tranzit daşımalarda və
nəqliyyat vasitələrinin liman xidmətlərindən istifadələri ilə bağlı keçidlərdə daşıma tariflərinin aşağı
salınması həyata keçirilmişdir [5-6].
Hazırda, Azərbaycandan yerinə yetirilən tranzit daşımalarda daşıma tariflərinin (müvafiq
haqlar) aşağıdakı kimidir (Cədvəl 1):
Cədvəl 1.
Daşıma haqları
Əvvəlki (ABŞ Dolları) Yeni (ABŞ Dolları)
Giriş İcazə rüsumu
100
100
Yol vergisi
80
80
Şəhər giriş rüsumu
25
25 *
Limanda Yükölçmə Haqqı 15
15
Sığorta
100
YOX
Digər Xərclər
200
YOX
CƏM
520
220
Mənbə: Azərbaycanın statistik göstəriciləri-DGK-in məlumatları [6].
Təklif 1: Xəzər Tranzit Dəhlizindən aktiv şəkildə istifadə edilə bilməsi üçün avtomobil yolu
ilə bağlı tənzimləmələrə və gömrük prosedurlarına dair məsələlər müvafiq qurumlar tərəfindən
yenidən nəzərdən keçirilməlidir.
Təklif 2: Ələt Limanında sürücülərin sosial tələbatlarının ödənilməsi üçün müvafiq prefsbrik
(yığma) qurğular quraşdırılmalıdır.
Təklif 3: Onlayn qaydada (internet vasitəsilə) limanlarda doluluq nisbəti və digər
məlumatların izlənə biləcəyi, eyni zamanda rezervasiya imkanı də verəcək elektron sistem
quraşdırılmalıdır.
Təklif 4: Azərbaycanda limanlarda yükləmə-boşaltma işlərinin və logistika üzrə işlərin
(yükdaşıma və yükaşırma xidmətlərinin) sürətli və əlaqələndirilmiş şəkildə aparılması
təkmilləşdirilməlidir.
2. Yollardan İstifadə Haqları, qabarit və yükgötürmə (çəki) ilə bağlı normativ tələblər
Xəzər dənizindən tranzit keçidi qiymətlərinin İran tranzit keçidi qiymətlərinin səviyyəsinə
endirilməsi məqsədi ilə Ələt Limanından istifadə edəcək TIR nəqliyyat vasitələri üçün avtomobil
yolundan istifadə xərcləri ləğv olunmalı və ya məqbul səviyyəyə qədər azaldılmalıdır.
Təklif: Nəqliyyat vasitələrinin qabarit və yükgötürmə (çəki) ilə bağlı normativ tələbləri
yüngülləşdirilməlidir.
Nəqliyyat vasitələrinin qabarit və yükgötürmə (çəki) ilə bağlı normativ tələblərin
yüngülləşdirilməsi bu sahədə ölkələrin ərazilərindən tranzit və ikitərəfli daşımaların inkişafına şərait
yaradan önəmli amillərdəndir. Avtomobil nəqliyyatı sahəsində hazırda Azərbaycanda TRASEKA
marşrutu üzrə hərəkət edən yük maşınları üçün bir oxa düşən kütlə parametrlərinə dair ciddi tələblər
qoyulur (Şəkil 1).
Hazırda, Azərbaycanda nəqliyyat vasitələrinin qabarit və kütlə (çəki) ilə bağlı normativ
tələblərdə “ikioxlu (üçoxlu) dartıcı üçoxlu (ikioxlu) yarımqoşqu ilə” yük avtonəqliyyat vasitələrinin
icazə verilən ümumi kütləsi (çəkisi) 38 ton həddində müəyyən edilmişdir [4-6].
THE SUSTAINABLE DEVELOPMENT OF ECONOMY AND ADMINISTRATION: PROBLEMS AND PERSPECTIVES
Baku Engineering University
177
26-27 October 2018, Baku, Azerbaijan
Ölkə ərazisindən daha çox tranzit daşımaların həyata keçirilməsi və ümumilikdə bu daşıma-
ların inkişaf etdirilməsi məqsədilə nəqliyyat vasitələrinin qabarit və kütlə parametrləri üzrə hədlərin
artırılması və yüklərin daşınma xərclərinin azaldılması ilə bağlı mümkün təşəbbüslər nəzərdən keçiril-
məlidir.
Dostları ilə paylaş: |