Xalqaro iqtisodiy munosabatlar jahon xoʻjaligidagi alohida mamlakatlar, ularning mintaqaviy birlashmalari, shuningdek, alohida korxonalar (transmilliy, transmilliy korporatsiyalar) oʻrtasidagi koʻp darajali iqtisodiy munosabatlar majmuasidir.
Iqtisodiy munosabatlar turlari:
Ayrim shtatlar o’rtasida
Davlat va korxonalar o’rtasida
Korxonalar o’rtasida.
Jahon iqtisodiy munosabatlarining shakllari quyidagilardan iborat:
1. Tovar va xizmatlarning xalqaro savdosi;
Davlat chegaralari orqali tovarlar va xizmatlar almashinuvi. Xalqaro savdo import va eksportdan iborat.
Import boshqa davlatda mahsulot sotib olishdan iborat.
Eksport- mahsulotlarni boshqa mamlakatlarga sotish.
2. Biznes va kredit kapitalining xalqaro harakati;
Mablag'larni foydali joylashtirish uchun bir mamlakatdan boshqasiga eksport qilish. Kapitalni eksport qilish tadbirkorlik (to'g'ridan-to'g'ri va portfel investitsiyalar) va ssuda kapitali shaklida amalga oshiriladi.
To'g'ridan-to'g'ri investitsiyalar investorga ular ustidan nazoratni ta'minlovchi xorijiy korxonalarga kapital qo'yishdir. Bunday nazoratni amalga oshirish uchun investor kompaniya ustav kapitalining kamida 20-25 foiziga egalik qilishi kerak.
"Portfel investitsiyalar xorijiy kompaniyalarning qimmatli qog'ozlarini sotib olishni anglatadi. To'g'ridan-to'g'ri investitsiyalardan farqli o'laroq, bunday investitsiyalar korxonalar faoliyatini nazorat qilish huquqini bermaydi va asosan qo'yilgan kapitaldan foizlar va dividendlar olish orqali moliyaviy resurslarni ko'paytirish uchun ishlatiladi.
Kredit kapitalini eksport qilish- bu imtiyozli kredit foiz stavkasi hisobiga foyda olish maqsadida xorijiy kompaniyalarga, banklarga, davlat idoralariga naqd va tovar ko‘rinishida o‘rta va uzoq muddatli kreditlar berishdir.
3. Xalqaro mehnat migratsiyasi;
