Iqtisodiyot va innovatsion texnologiyalar

Mavzuga oud adabiyotlarning tahlili

 

Raqamli iqtisodiyot tushunchasi ilk bor 1990-yillarda Yaponiya inqirozi davrida yapon 

professori  tomonidan  qo‘llanilgan.  1995-yil  Yevropada  Don  Tapskotning  “Цифровая 

экономика: oбeщaние и oпaснoсть в эпоху сeтeвoй рaзвeдки” asari va 1995-yil Nikolas 

Negroponte (Masachusets, AQSh) ning tadqiqot ishida qo‘llanilgan [1]. 

---

“Iqtisodiyot va innovatsion texnologiyalar” ilmiy elektron jurnali. № 1, yanvar-fevral, 2021 yil 

310 

1/2021 

(№

 

00051)

                               

 

http://iqtisodiyot.tsue.uz

 

 

 

Avvalo  shuni  ta’kidlash  kerakki,  raqamli  iqtisodiyot  o‘zaro  bog‘liq  bo‘lgan  ishlab 

chiqarish  va  boshqaruv  jarayonlarining  zanjiridan  iborat  bo‘lib,  uning  ajralmas  elementi 

zanjirlararo  (insonlararo,  mashinalararo,  bulutlar  orqali,  data  markazlararo)  raqamli 

texnologiyalar yordamida amalga oshiriladigan ma’lumot almashinishdir [3]. 

Raqamli  iqtisodiyot  dasturining  asosiy  maqsadlari  yoritib  berilgan  [4].  Raqamli 

iqtisodiyot  -  bu  xo‘jalik  faoliyatini  yuritish  bo‘lib,  bunda  ishlab  chiqarish  va  xizmat 

ko‘rsatishdagi  asosiy  omil  raqamlar  ko‘rinshidagi  ma’lumotlar  bo‘lib,  katta  hajmdagi 

axborotlarni qayta ishlash va shu qayta ishlash natijasini tahlil qilish yordamida har xil turdagi 

ishlab  chiqarish,  xizmat  ko‘rsatish,  texnologiyalar,  qurilmalar,  saqlash,  mahsulotlarni 

yetkazib  berishda  oldingi  tizimdan  samaraliroq  yechimlar  tatbiq  qilishdir.  Boshqacha  qilib 

aytgancha,  raqamli  iqtisodiyot  bu  onlayn  xizmatlar  ko‘rsatish,  elektron  to‘lovlar  amalga 

oshirish,  internet  savdo,  kraudfanding  va  boshqa  turdagi  sohalarni  raqamli  kompyuter 

texnologiyalarini rivojlanishi bilan bog‘langan faoliyatdir [5].  

Fikrimizcha  raqamli  iqtisodiyot  –  iqtisodiy  resurslar  taqchilligi  sharoitida  raqamli 

texnologiyalar  yordamida  amalga  oshiriladigan  va  boshqariladigan  iqtisodiy  faoliyat.  Har 

qanday  iqtisodiy  tizim  oldida  turgan  asosiy  muammo  bu  resurslar  taqchilligi  bilan  bog‘liq 

raqamli iqtisodiyotda ham asosiy e’tibor ushbu muammoni hal qilishga qaratilmog‘i lozim.