Iqtisodiyot va ta'lim / 2022-yil 5-son 56 8

RAQAMLI IQTISODIYOT

---

Iqtisodiyot va ta'lim / 2022-yil 5-son
 
59
2-rasm. Oʻzbekistonda raqamli iqtisodiyotning tarkibiy tuzilishi (foizda) [2]
Jahon tajribasiga koʻra, makrodarajadagi fun-
damental sabablar, ya’ni fan sigʻimkorligining past-
ligi, erkin iqtisodiy tizimning toʻlaligicha namoyon 
boʻlmasligi texnologik tovarlarni ishlab chiqarishni 
cheklovchi omil hisoblanadi. Xususan axborot tex-
nologiyalarining sohalari erkinlik sharoitida oʻsish-
ga moyil. Xalqaro tajribada Xitoy Xalq Respublikasi-
dagi IT kompaniyalariga katta jarimalar, tekshiruv-
lar, video oyinlar ta’qiqlanishi va boshqa bosimlar 
ortidan kompaniyalar milliardlab dollar zarar koʻril-
di. IT kompaniyalarining birjadagi narxlari tushib, 
mamlakatga investitsiyalar oqimi kamaydi va koʻp-
lab biznes egalari kapitalini chetga olib chiqib ketdi. 
Natijada 2021-yilda Xitoydagi Didi taksi xizmati 
ilovasi telefonlardan oʻchirildi va kompaniya Nyu-
York birjasidan delisting boʻldi. 
Yuqoridagilar 2022-yilga kelib Xitoy iqtiso-
diyoti oʻsishi darajasi koʻzlangan 5,5 foiz emas, balki 
45 % boʻlishiga olib kelishi mumkin. Bu boshqa 
mamlakatlar hukumati uchun ham tajriba sifatida 
qaralsa, iqtisodiy oʻsish nazaridan ijobiy samara 
beradi. 
1-jadvaldagi holat AKT eksporti tarkibida 
ham koʻrinadi. Eksport tarkibida ham AKT xizmatla-
rining ulushi yuqoriligini koʻrishimiz mumkin. 
1-jadval 
Oʻzbekiston Respublikasi AKT sohasidagi xizmatlar va tovarlar eksporti
(ming AQSh doll.) [1] 
Koʻrsatkichlar 
2015-y 2016-y 2017-y 2018-y 2019- y 2020-y 
2020-yilda
2015 yilga 
nisbatan 
oʻzgarishi 
AKT xizmatlar jami mln. AQSh. doll. 
156,9 
147,5 
150,7 
159,7 
167,5 
169,5 
12,6 
Telekommunikatsiya xizmatlari 
152,3 
141,1 
143,2 
150,6 
156,7 
151,8 
-0,5 
Kompyuter dasturlash xizmatlari 
- 
- 
- 
0,7 
0,8 
5,8 
5,8 
Boshqa kompyuter xizmatlari 
2,7 
4,5 
5,6 
6,3 
8,1 
8,3 
5,6 
Axborot agentligi xizmatlari 
- 
- 
- 
- 
0,09 
- 
- 
-Boshqa axborot xizmatlari 
1,9 
1,9 
1,9 
2,1 
1,9 
3,6 
1,7 
Jami xizmatlar eksportida ulushi, foizda 
5,1 
4,7 
6,1 
5,2 
4,9 
8,5 
3,4 
AKT sohasida tovarlar eksporti jami mln. AQSH 
doll.da 
6,6 
5,1 
10,7
12,4 
18,2 
23,9 
17,3 
Maishiy elektronika 
0,6 
3,1 
8,8 
10,8 
15,9 
20,6 
20,0 
Aloqa uskunalari 
1,5 
0,2 
0,2 
0,06 
0,06 
0,5 
-1 
Kompyuterlar va tashqi qurilmalar 
1,8 
0,1 
0,006 
0,14 
0,3 
1,3 
-0.5 
AKT sohasidagi boshqa tovar va komponentlar 
2,7 
1,7 
1,7 
1,4 
1,9 
1,5 
-1.2 
Jami tovarlar eksportidagi ulushi, foizda 
0,1 
0,04 
0,1 
0,1 
0,1 
0,2 
0,1