Ishlab chiqarishni xavsiz boshqarishda riskni qonuniy asoslari

12-jadval. Ishlab chiqarishni boshqarishda "ob'ekt" va "sub'ekt" tushunchalari

Ishlab chiqarish bo’g’inlari	Boshqariluvchi tizim (ob'ekt)	Boshqaruvchi tizim (sub'ekt)
Korxonada	- Tsexlar, uchastkalar	- Direktor va unga bo’ysinuvchi barcha boshqaruv apparati
Tsexda	- Uchastkalar	- Tsex boshlig’i va unga bo’ysinuvchi barcha boshqaruv apparati
Uchastkada	- Ishchilarning ish joylari	- Uchastka boshlig’i va unga bo’ysinuvchi barcha boshqaruv apparati
Ish joylarida	- Mehnat vositalari	- Ishchilar, xizmatchilar va boshqa xodimlar

Boshqaruvning har ikkala tizimi o’zaro aloqador bir butunni tashkil qiladi va bir-biriga ta'sir ko’rsatadi. Bir tomondan, boshqaruvchi tizim boshqariluvchi tizimga ta'sir ko’rsatgan holda uning tarkibini o’zgartiradi, uni muayyan eng qulay va eng muvofiq nisbatga keltiradi. Ikkinchi tomondan esa, boshqariluvchi tizim boshqaruvchi tizimga aks ta'sir ko’rsatadi.

Ishlab chiqarishni boshqarishda ob'ekt va sub'ekt tushunchalari
Ishlab chiqarish ikki turdagi boshqarishni tashkil qiladi:

• 
  buyumni, ya'ni mehnat vositalarini boshqarish;
  
• 
  odamlar (ishchilar)ni boshqarish.
  

Buyumni boshqarish uning o’zini ishlab chiqarish jarayonidan iborat. Bu jarayonda ishchilar moddiy boylik olish maqsadida mehnat buyumlariga ta'sir ko’rsatadilar va boshqarish sub'ekti rolini bajaradilar. Moddiy boylik olish uchun mehnat buyumlariga bevosita ta'sir ko’rsatadigan ishchilar:

• 
  boshqaruvchi tizimda boshqarishning ob'ekti (odamlarni boshqarish);
  
• 
  boshqariladigan tizimda boshqarishning sub'ekti (buyumni boshqarish) sifatida ishtirok etadilar (5-chizma).