Genel olarak odiometrik testler adı verilen işitme testleri kulak hastalıklarının değerlendirilmesinde son derece önemlidir. Hastalığın teşhisinde ve tedavisinin belirlenmesinde bu testlere sıklıkla başvurulmaktadır. Bu anlamda kullanılan birçok test vardır ve herbiri farklı konularda bilgi vermektedir. Hangisinin yapılacağı KBB hekimi tarafından hastanın şikayetlerine, muayene bulgularına ve diğer tetkik sonuçlarına göre belirlenir. Bu testlerden en sık kullanılanları şunlardır.
Safses Odiometrisi (Pure Tone Odiometri):En sık uygulanan kulak testidir. Her iki kulağın değişik frekanslardaki (ince ve kalın seslerdeki) duyabildiği en az ses şiddetini (duyma eşiği) belirler. Hasta ses geçirmez bir kabine oturtulur. Bir kulaklık aracılığı ile hastanın kulağına ses verilir. Hasta sesi duyduğu zaman elindeki butona basarak işaret verir. Böylece işittiği ses seviyesi belirlenmiş olur. Bu ölçümde hava yolu ve kemik yolu işitme seviyesi belirlenir. Hava yolu ölçümleri kulak kepçesinden beyine kadar olan işitme yolları hakkında bilgi verir. Kemik yolu ise iç kulaktan itibaren bilgi verir. Hava yolu ve kemik yolu ölçümlerine bakarak işitme kaybının kulağın hangi bölümünden kaynaklandığı hakkında da bilgi edinilir. Eğer sadece hava yolu işitmelerinde kayıp varsa 'iletim tipi işitme kaybı' , hava yolu ve kemik yolunda aynı derecede işitme kaybı varsa 'sensörinöral işitme kaybı' , hava yolunda daha fazla ama ikisinde birden işitme kaybı varsa 'mikst tip işitme kaybı denir. İletim tipi işitme kaybı dış ve orta kulak hastalıklarında, sensörinöral tip işitme kaybı iç kulak hastalıklarında olur. Bu işitme kaybı tipleri hakkında daha ayrıntılı bilgi 'İşitme Kaybı'konusunda anlatılmıştır. İşitne seviyesi desibel (dB) olarak ölçülür. Buna göre:
0-20 dB Normal 20-40 dB Hafif işitme kaybı
40-60 dB Orta işitme kaybı
60-80 dB İleri iştme kaybı
80-100dB Çok ileri işitme kaybı
100 dB ve üstü Tam işitme kaybı
Timpanometri:Orta kulağın basıncını ölçmeye yarayan testtir. Uygulanması çok kolaydır, bebeklere dahi yapılabilir. Ölçümün yapılabilmesi için kulak zarının delik olmaması gerekir. Dış kulak yoluna sokulan bir prob ile orta kulaktaki basınç ölçülür. Sonuç olarak bir grafi ve basınç değeri elde edilir. Bu grafide normalde bir tepe noktası vardır ve bu tepe noktasının 0 değerinde olması gerekir. Eğer tepe noktası var ancak 0 üzerinde değilse basınç düşüklüğü ve zarda hafif çökme var demektir. Eğer hiç tepe noktası yok ise basınç çok fazla düşmüş ve zarda çok fazla çökme var demektir. Basınç değeri olarak -50 ila +50 arası normal değer olarak kabul edilir. Orta kulak iltihaplarında ve özellikle çocuklarda sık görülen genzi eti ya da allerjiye bağlı basınç problemlerinde basınçta düşme görülür.
Konuşmayı Ayırdetme Oranı:Hastanın konuşmaları anlama yüzdesini ölçmeya yarayan bir testtir. İşitme eşikleri belirlendikten sonra hastanın işitebileceği şiddette bazı kelimeler okunur. Hastanın bu kelimelerin ne kadarını tekrar edebildiğine göre ölçüm yapılır. Özellikel işitme cihazı verilecek hastalarda, kronik orta kulak iltihabı için ameliyat olacak hastalarda, Meniere hastalığında, orta kulak kireçlenmesinde (otoskleroz) önemli olabilmektedir.
Stapes Refleksi Ölçümleri:Stapes refleksi, sesli uyaran karşısında orta kulaktaki stapes (üzengi kemiğinin) hareket etmesi ile oluşan bir reflekstir. Bu refleksin oluşumunu işitme siniri ve yüz siniri sağlar. Bir kulağa ses verildiğinde iki kulakta birden stapes hareket eder. Timpanometri adı veriken alet ile ölçüm yapılır. hastanın kulağına bir prob takılır. Ses veildiği zaman stapesin hareketi, orta kulak basıncındaki değişiklikler sayesinde ölçülür. Normalde stapes refleksi alınır. Alınamadığı durumlar bize bazı hastalıklar hakkında bilgi verir. özellikle otoskleroz adı verilen ve orta kulakta stapes kemikçiğinin kireçlenmesi hastalığında önemlidir. Bunu dışında yüz sinirinin hastalıklarında, beyin sapı hastalıklarında da bilgiler verir.
SISI:Bu test iç kulak ile ilgili hastalıklarda uygulanabilir. Normal kulak ses şiddetindeki çok küçük artışları farketmez. Ancak iç kulak ile ilgili problemlerde bu artışlar farkedilir. Yani SISI testi ile hastanın bu artışları farketmesi iç kulak hastalığını gösterebilir. Uygulması kolay bir testtir, ancak doktora fikir vermesine rağmen kesin tanı koydurucu bir test değildir.
Tone Decay:Belirli bir tonda verilen sese karşı kulağın adaptasyon göstermesi prensibine dayanır. Hastaya ses verildiği zaman bir süre sonra bunu duymaz hale gelir. Belirli bir süre duyması için ses şiddetini çok arttırmak gerekebilir. İşitme siniri ile ilgili hastalıklarda belirli tonda verilen sese adaptasyon çok çabuk gelişir. Yine fikir vermesine rağmen kesin tanı koydurucu bir test değildir.
Otoakustik Emisyon (OAE):İç kulak pasif bir organ değildir ve kendisi de ses üretir. Bu sesin dış kulak yolundam kaydedilmesi tekniğine Otoakustik Emisyon denir. Bu teknik işitme ile ilgili problemlerin tesbitinde son yıllarda giderek daha kullanılmaktadır. Özellikle yenidoğan ve bebeklerin işitme taramalarında artık en fazla OAE kullanılmaktadır. Portatif OAE cihazları ile bebeklerdeki işitme taramaları kolaylıkla yapılmaktadır. Kullanım alanları ve tekniği giderek gelişmektedir.
Beyinsapı Cevaplı Odiometri:Bu teknik BERA ya da ABR olarak kısaltılmaktadır. Sesli uyarana karşı iç kulak ve beyinsapının verdiği yanıtları değerlendirir. Bu yanıtlar elektriksel bazı dakgalar olarak ölçülür. Oluşan dalgaların yorumlanmasıyla işitme seviyesi, iç kulak ve beyin sapı hastalıkları hakkında bilgi sahibi olunur. Bu tetkik çok faydalı bilgiler vermesine rağmen yorumlanması tecrübe gerektirir.
