İslam şƏRİƏTİNDƏ sağlamliq və uzunöMÜRLÜLÜk elmi VƏ TİBBİ

Musiqi ilə Allaha yaxınlaşırıqmı? 
Bəzi  şəxslər  belə  deyirlər  ki,  musiqi  dinlədikdə 
özümüzü  Allaha  daha  yaxın  hiss  edir  və  arifanə  həyat 
sürürük. 
Cavab:  
Əvvəla  belə  olsaydı,  mütriblər  və  böyük  musiqiçilər 
ən  arif  və  Allaha  ən  yaxın  insanlar  sayılardı.  Halbuki 
onların 
çoxunun 
dinin 
və 
irfanın 
ləzzətini 
duymadıqlarını,  eləcə  də  çoxlarının  Allahdan  uzaq 
düşdüklərini  yaxşı  bilirik.  Bəziləri  isə  yaranmışların  ən 
çirkinidirlər.
1
 
İkinci  bir  tərəfdən  Allah,  onun  peyğəmbəri  və  əhli-
beyt  (ə)  Allaha  yaxınlaşma  yollarını  hamıdan  yaxşı 
tanıyırlar. Onlar yaxşı bilirlər ki, hansı şeylər bizi Allaha 
yaxınlaşdırır  və  hansı  işlər  bizi  Allahdan  uzaqlaşdırır. 
Onların  nəhy  etdiyi,  çəkindirdiyi  əməllər  insanın 
Allahdan  uzaqlaşmasına  səbəb  olur.  Nəhy  etikləri 
işlərdən  biri  də,  haram  musiqidir.  Eləcə  də,  onların  əmr 
etdikləri  bütün  əməllər,  Allah-taalaya  yaxınlaşmağa 
səbəb olur. 
                                                 
1
 "Negahi be musiqi", səh.46. 

---

 
76 
Bilməliyik  ki,  sözügedən  şübhə  bizi  Allahdan 
uzaqlaşdırmaq 
üçün 
istifadə 
etdiyi 
şeytanın 
hiylələrindən biridir. 
Üçüncüsü,  musiqi  məzmunsuzdur,  məzmuna  malik 
olduğu  təqdirdə  isə,  onun  forması  ilə  eynidir.  Yəni, 
musiqi batini boş büsbütün zahirdən ibarətdir. Hər hansı 
bir  hərbi  musiqiyə  qulaq  asdıqda  və  ya  musiqi  ilə  daha 
irfani  halda  olduğunuzu  hiss  etdiyiniz  zaman,  bu  sizin 
hərəkətə  gələn  öz  məzmununuzdur.  Musiqi  isə,  öz 
daxilində  reallıqdan  kənardır,  yalnız  bizim  daxili 
reallıqlarımızın təhrikedicisidir. 
Bu hərbi musiqini hərbçilik haqda məlumatı olmayan 
və  ya  irfani  və  ilahi  məsələlər  haqda  heç  nə  bilməyən, 
ümumiyyətlə  bu  məsələlərlə  uyğunluğu  olmayan  şəxs 
üçün  qoyduqda,  görəsən  o  da  sizin  duyğularınızı 
yaşayacaqmı?  Musiqinin  məzmunsuz  olmasının  mənası 
budur.  Əgər  onun  məzmunu  olsaydı,  o  musiqidən 
düşünülən  hər  kəsin  şəxsi  fikri  deyil,  bütün  dinləyicilər 
üçün bir mənanı ifadə edərdi. 
Ancaq  şerə  baxın;  bir  beyt  şer,  məna  yaradır.  Onu 
oxuyan hər kəs, həmin mənanı götürür (musiqinin əksinə 
olaraq belə bir şeri məzmunlu adlandırırıq). Musiqini bir 
taxtaya bənzətmək olar. Fərz edin ki, bir hovuzun qumu, 
lili  və  içindəki  digər  şeylər  onun  dibinə  çökmüş  və  adi 
halda həmin vəziyyətdə qalmışdır. Su da laldır. Bu taxta 
parçası  ilə,  suyu  qarışdırdıqda,  hovuzun  içindəkilər 
yayıyalaraq suyun üzünə qalxacaq. Sual budur ki, suyun 
üzərinə 
qaxmış 
maddələri 
taxtamı 
özündə 

---

 
77 
yerləşdirmişdir,  yoxsa  hovuzun  özündə  bütün  bunlar 
öncədən var idi?  
Musiqi  də  bir  vasitə  kimi,  bizim  daxilimizdəkiləri 
qarışdırır,  özü  isə  məzmunsuzdur.  Buna  ən  gözəl 
nümunə  aşiqanə 
musiqilərdir.  Sevgi  mahnılarını 
dinləyən  hər  kəs,  öz  məşuqunu,  sevgilisini  xatırlayır, 
hətta  müğənni  öz  musiqi  əsərində  öz  sevgilisinin  adını 
çəksə  də  belə,  yenə  də  dinləyici  onu  öz  məşuquna  aid 
edirik.
1