104
Qeyd olunanlardan Quranın batini və zahiri mənaları,
həmçinin onun batininin öz zahirini batil edərək
qüvvədən salmaması, əksinə, öz cisminə həyat verən bir
ruh kimi olması aydın oldu. Ümumbəşəri və əbədi bir din
kimi ilk növbədə insanların təlim-tərbiyəsinə əhəmiyyət
verən islam dini cəmiyyətin ümumi mənafeyinə xidmət
edən zahiri qanunlardan, qeyd olunan qanunların
keşikçisi olan sadə əqidələrdən heç vaxt əl çəkmir.
Hər hansı bir cəmiyyət təkcə “insanın qəlbi pak olsun”
deyib rəftar, davranış və əmələ dəyər verməsə, hərc-
mərclik və ədalətsizliklərdən yaxa qurtara bilərmi?! Belə
bir cəmiyyətin səadət və xoşbəxtliyə çatması necə
mümkün ola bilər? Yaramaz əməl və sözlərin pak bir qəlb
yetirməsi, yaxud pak bir qəlbin nalayiq işlər törətməsi
mümkündürmü? Mütəal Allah Öz kitabında buyurur:
“Paklar pakların, napaklar da napkalarındır.”
Başqa yerdə buyurulur:
“Yaxşı torpaq öz bitkilərini yaxşı
cücərdir, pis torpaq da cüzi məhsuldan başqa bir şey vermir.”
1
Deməli, aydın olur ki, Qurani-Kərimin zahiri və batini,
batininin də müxtəlif mərhələləri vardır. Qurani-kərimin
məzmununu bəyan edən hədislər də həmin qaydada
üzrədir.
Dostları ilə paylaş: