Исследование в XXI веке март, 2023 г 644 O‘tkir hoshimovning "ikki eshik orasi"
Yüklə 0,84 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
часть 2 « Новости образования : исследование в XXI веке » март , 2023 г 645 Asardagi voqea-hodisalar kichkina bir bola Muzaffar nigohida yoritiladi. Albatta, asardagi qahramonlarning ba’zilari insofi, vijdoni, o‘zbek xalqiga xos e’tiqodi bilan kitobxon ko‘nglidan ijobiy o‘rin olgan bo‘lsa, Umar zakunchi kabi qattiqqo‘l, vijdonsiz, o‘z manfaati yo‘lida hech narsadan tap tortmaydigan, nomard inson salbiy o‘rinni egallagan. Ayniqsa, Orif oqsoqol obrazi romanga ko‘rk bag‘ishlaydi. Uning insonparvarligi, odamlar orasida qozongan obro‘-e’tibori, eng og‘ir damlarda qiyinchiliklarni yengib o‘tishga kuch topishi bilan o‘quvchi xotirasiga muhrlanadi. U donishmand, tajribali, hayotning achchiq-chuchugini tatib ko‘rgan o‘zbek qariyalariga o‘xshab har bir ishda tashabbuskorlikni o‘z qo‘lidan bermaydigan shaxs sifatida gavdalanadi. Qora amma va Robiya obrazlarida esa haqiqiy o‘zbek ayollarining naqadar sabrli va matonatli ekanligining guvohi bo’lamiz. Shu o‘rinda Qora amma so‘zi e’tiborga loyiq. Nega Qora amma? Axir oddiygina amma desa bo‘lardi-yu. Bilasizmi, ona ichidagi dard, alam qayg‘udan yurak-bag‘ri qorayib ketganligi uning yuzida ham aks etgan. Farzand dog‘i shu ko‘yga solgan. Xalqqa kelgan to‘y hammasining sababchisi edi. Robiya asarning bosh qahramoni hisoblanib, otasidan ancha yosh yetim qoladi. Qora ammaning uyida yashab, uning tarbiyasini oladi. Kimsan bilan unashtiriladi, biroq Kimsanning taqdirida urushda halok bo‘lish yozilgan edi. Robiya uni kutadi, o‘lmaganligiga doim ishonadi, lekin bu hayot doimo insonlar istaganidek bo‘lavermaydi. Robiya kichik Muzaffar uchun tog‘a sifatida ko‘rgan inson bilan turmush quradi va hayotining davomini birgalikda o‘tkazadi. Mana shu holatlar Robiyaning naqadar itoatkor ekanligini ko‘rsatadi. Bilasizmi, Robiya bundan voz kechishi mumkin edi, axir u qiz bola edi, turmush ko‘rmagan edi, zabardast, alp yigitga turmushga chiqish imkoniyati bor edi, biroq u Qora ammaning qaramog‘ida o‘sgan, uning uyidan yeb-ichgan, unga qarshi chiqolmas edi. Tirik yetim qolgan, onasi tashlab ketgan Muzaffarni ham ko‘zi qiymas edi. Bilasizmi, asarda voqealar shunaqangi syujetlashtirilganki, o‘qigan inson ko‘z yoshini tindira olmaydi. Mana, masalan, Muzaffarni olaylik, u yoshligida onasining xiyonati sabab undan ayrildi, to‘g‘ri Robiya unga qo‘lidan kelgancha onalik qildi, mehr ko‘rsatdi, biroq tuqqan onaga hech kim teng kela olmaydi, nahot Muzaffar onam mendan yuz o‘girgan deya o‘ksinmagan bo‘lsa. Bu ham yetmagandek, asar so‘nggida u ko‘ngil bergan insoni emikdosh singlisi bo‘lib chiqadi. Avvaliga qizning uydagilari sovchilarni qaytaradi, Ra’no ham haqiqatni Muzaffarga qanday aytishni bilmaydi, ular orasida nikoh o‘qitib bo‘lmas edi. Ammo Muzaffar va Munavvar sevgisi fojeali tugaydi, ya’ni 1966-yilda Toshkentda bo‘lgan zilzila ularning sevgisiga raxna solidi. Ammo zukko kitobxon shuni biladiki, aslida asar qahramoni, sevgi yo‘lida qurbon bo‘lishiga sabab, zilzila emas, balki o‘z sevgilisidan - emikdoshi bo‘lgan Muzaffardan homilador bo‘lishi va nomusiga chiday olmay dori ichib, o‘z joniga qasd qilishi bilan asar nihoyasiga yetadi. Bu voqea esa barchaning qalbini qattiq larzaga soladi. Munavvarning onasi Bashorat esa bitta-yu bitta qizidan ajrab qolgani unga yomon ta’sir qiladi. Ushbu voqealar asarning naqadar jonli chiqqanidan dalolat beradi. |