Исследование в XXI веке ноябрь, 2022 г 23 ilk yoshdagi bolalarning nutqini rivojlantirishning samarali
Yüklə 0,76 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
часть 1 « Новости образования : исследование в XXI веке » ноябрь , 2022 г 26 Takrorlashni bolalarga kontekst bo'yicha taklif qilish juda muhimdirular uchun qiziqarli tadbirlar. Izoh- muayyan hodisalar yoki harakatlar usullarining mohiyatini ochib berish. Keng so'zlarning ma'nosini ochishda, qoidalar va harakatlarni didaktikada tushuntirishda ishlatiladio'yinlar, shuningdek, ob'ektlarni kuzatish va tekshirish jarayonida. Yo'nalishlar- ma'lum natijaga erishish uchun bolalarga harakatlar usulini tushuntirish. O'qituvchi, tashkiliy va intizom bilan ta'minlash. Bolalar nutqini baholash - nutq faoliyati sifatini tavsiflovchi bolaning nutqi haqida asosli fikr. Baholash nafaqat tabiatni aniqlash, balki ma'lumotga ham ega bo'lishi kerak. Bu barcha bolalar qila oladigan tarzda berilgan uning bayonotlarida unga e'tibor qarating. Baholash juda hayajonlibolalarga ta'siri. Shaxsiy va yosh xususiyatlarini hisobga olish, qidirish, shuning uchun bolaning nutq faolligini, nutq faolligiga qiziqishini oshiradi, uning xatti-harakatlarini tartibga soladi. Buning uchun baholash birinchi navbatda quyidagilarga urg'u beradisoxta nutq sifati va nutq nuqsonlari namunalar va boshqa o'qitish usullari yordamida tuzatiladi. Savol- javobni talab qiladigan og'zaki murojaat. Savollar asosiy va yordamchi bo'linadi. Ularning asosiylari aniqlanishi mumkin (reproduktiv) - “kim?” nima? qaysi biri? qaysi biri? qayerda? qanday qilib qayerga? " hodisalar o'rtasidagi aloqalar va aloqalarni o'rnatishni talab qiluvchi va qidirish - “nima uchun? nima uchun? ular qanaqa? Yordamchi savollar taklif qiluvchi va taklif qiluvchi. Vizual fokuslar - tasviriy materialni namoyish qilish, tovushni to'g'ri talaffuz qilishni o'rgatishda artikulyatsiya organlarining holatini ko'rsatish. O'yin fokuslariog'zaki va ingl. Ular bolani hayajonlantiradi faoliyatga qiziqish, nutq motivlarini boyitish, ijobiy hissiy muhitni yaratisho'quv jarayoni va shu bilan bolalarning nutq faolligi va samaradorligini oshiradisinflar. O'yin texnikasi bolalarning yosh xususiyatlariga mos keladi va shuning uchun egallaydibolalar bog'chasida ona tili darslarida muhim o'rin. Xulosa qilib aytganda kattalar bilan bevosita muloqot qilish bola nutqiga katta ta'sir ko’rsatadi. Maktabgacha yoshdagi bolalar atrofdagilarga taqlid qilganlari holda nafaqat to’g’ri talaffuz, so’zlarni to’g’ri qo’llash, iboralar tuzish sirlarini, balki kattalarda (pedagoglar, ota-onalar, oila a'zolari va boshq.), atrofdagi bolalarda uchrab turadigan nutq nomukammaliklarini ham o’zlashtirib oladi. Bolalarning nutq madaniyati pedagogning (va boshqa kattalarning) nutq madaniyatiga bevosita bog’liq bo’ladi. Doimo kichkintoylarning diqqat-e'tibori markazida turadigan va ular bilan muloqot qiladigan tarbiyachning nutqi bolalar ona tili, nutq madaniyati namunalarini oladigan asosiy manba hisoblanadi, s 5 huning uchun u nafaqat to’g’ri so’zlashi, ona tilining barcha tovushlarini aniq va tushunarli qilib talaffuz etishi, balki u muayyan balandlikdagi ovozda bosiqlik bilan so’zlashi, uning nutqi intonatsion jihatdan ifodali, grammatik jihatdan to’g’ri rasmiylashtirilgan, ravon, tushunish uchun oson bo’lishi hamda so’z bilan belgilash to’g’ri va aniq amalga oshirilishi lozim. Tarbiyachining ifodalilik vositalaridan foydalangan holda o’qigan hikoyasi bolalarda qiziqish uyg’otadi, ularda qayg’urish, so’z kuchini his qilish, uning mazmunini anchagacha yodda saqlab qolish imkonini beradi; agarda aynan shu hikoya tez va quruq ohangda his- |