Исследование в XXI веке ноябрь, 2022 г 896 funksional tenglamalar



Yüklə 0,85 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə1/3
tarix13.12.2023
ölçüsü0,85 Mb.
#175085
növüИсследование
  1   2   3
Dilobar Rahmonova No\'manjon qizi



Международный
научный
журнал

4 (100), 
часть
1
 
«
Новости
образования

исследование
в 
XXI 
веке
»
ноябрь
, 2022 
г
896 
FUNKSIONAL TENGLAMALAR 
 
Dilobar Rahmonova No'manjon qizi 
Andijon viloyati Izboskan tuman 
12-umumiy o'rta ta'lim maktabi Matematika fani o'qituvchisi 
 
Annotatsiya: 
Ushbu maqolada
 
matematikada eng asosiy xususiyat — qatʼiy 
mantiqiy mushohada, degan gʻoya vujudga kelgani haqida, Maktabda matematikasida 
o'rganiladigan tenglamalarni yechishning asosiy maqsadi bazi-bir noma'lum o'zgaruvchi
miqdorning sonli qiymatlarini topishdan iborat ekanligi haqida so`z boradi. 
Kalit so`zlar: 
matematika, algebra, geometriya, sanoq, qiymat, tenglama, noma`lum 
son, mantiqiy, mushohada. 
 
Matematika
(yun. 
thematike, 
mathema — 
bilim, 
fan) — 
aniq mantiqiy mushohadalarga asoslangan bilimlar haqidagi fan. Dastlabki obʼyekti sanoq 
boʻlgani uchun koʻpincha unga „hisob-kitob haqidagi fan“ deb qaralgan (bugungi 
matematikada hisoblashlar, hatto formulalar ustidagi amallar juda kichik oʻrin egallaydi). 
Matematika eng qadimiy fanlardan biri boʻlib, uzoq rivojlanish tarixini bosib oʻtgan va 
buning barobarida „matematika nima?“ degan savolga javob ham oʻzgarib, chuqurlashib 
borgan. Yunonistonda matematika deganda geometriya tushunilgan. IX-XIII asrlarda 
matematika 
tushunchasini algebra va trigonometriya kengaytirgan. 
17—18-asrlarda 
matematikada analitik 
geometriya, differensial va integral 
hisob asosiy 
oʻrinni 
egallaganidan soʻng, to XX asr boshlarigacha u „miqdoriy munosabatlar va fazoviy shakllar 
haqidagi fan“ mazmunida taʼriflangan. XIX asr oxiri va XX asr boshlarida turli 
geometriyalar 
(Lobachevskiy 
geometriyasi, proyektiv 
geometriya, Riman 
geometriyasi kabi), algebralar (Bul algebrasi, kvaternionlar algebrasi, Keli algebrasi kabi), 
cheksiz oʻlchovli fazolar kabi mazmunan juda xilma-xil, koʻpincha sunʼiy tabiatli obʼyektlar 
oʻrganila boshlanishi bilan matematikaning yuqoridagi taʼrifi oʻta tor boʻlib qolgan. Bu 
davrda matematik mantiq va toʻplamlar nazariyasi asosida oʻziga xos mushohada uslubi 
hamda tili shakllanishi natijasida matematikada eng asosiy xususiyat — qatʼiy mantiqiy 
mushohada, degan gʻoya vujudga keldi (J. Peano, G. Frege, B. Rassel, D. Xilbert). XX asr 
oʻrtalarida Burbaki taxallusi ostida matematika taʼrifini qayta koʻrib chiqqan bir 
guruh fransuz matematiklari bu gʻoyani rivojlantirib, „Matematika — matematik 
strukturalar haqidagi fan“ degan taʼrif kiritdi. Bu yondashuv avvalgi taʼriflarga koʻra 
kengroq va aniqroq boʻlsada, baribir cheklangan edi — strukturalar oʻrtasidagi 
munosabatlar (masalan, matematika, turkumlar nazariyasi, algebraik topologiya), amaliy 
hamda tatbiqiy nazariyalar, xususan, fizika, texnika va ijtimoiy fanlarda matematik 
modellar bu taʼrif doirasiga sigʻavermas edi. Soʻnggi asrda xilma-xil matematik obʼyektlar 
orasida juda chuqur munosabatlar mavjudligi va aynan shunga asoslangan natijalar 
Matematikaning bundan keyingi taraqqiyotida asosiy oʻrinni egallashini koʻrsatmoqda. 


Международный
научный
журнал

4 (100), 

Yüklə 0,85 Mb.

Dostları ilə paylaş:
  1   2   3




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin