Issn 171-381x innovations in technology and science education volume issue 7
Yüklə 458,7 Kb. Pdf görüntüsü
|
|
ISSN
2171-381X INNOVATIONS IN TECHNOLOGY AND SCIENCE EDUCATION VOLUME 2 ISSUE 7 modasida “Gumon qilinuvchi, ayblanuvchi yoki sudlanuvchi uning jinoyat sodir etishda aybdorligi qonunda nazarda tutilgan tartibda isbotlangunga va qonuniy kuchga kirgan sud hukmi bilan aniqlangunga qadar aybsiz hisoblanadi. Gumon qilinuvchi, ayblanuvchi yoki sudlanuvchi o‘zining aybsizligini isbotlab berishi shart emas. Aybdorlikka oid barcha shubhalar, basharti ularni bartaraf etish imkoniyatlari tugagan bo‘lsa, gumon qilinuvchi, ayblanuvchi yoki sudlanuvchining foydasiga hal qilinishi lozim. Qonun qo‘llanilayotganda kelib chiqadigan shubhalar ham gumon qilinuvchining, ayblanuvchining, sudlanuvchining foydasiga hal qilinishi kerak” deb belgilab qo`yilgan. Aybsizlik prezumpsiyasi jinoyat protsessining muhim demokratik prinsiplaridan biri bo`lib, u shaxs huquqlarining himoyalanishini ta`minlaydi, asossiz ayblash va hukm qilishni istisno etadi. Uning aybi qat`iy isbotlanishi va bartaraf etilishi mumkin bo`lmagan shubhalarni ayblanuvchining foydasiga hal qilinishi haqidagi talab davlat organlarini ish holatlarini xolisona, haqqoniy aniqlashga undaydi, busiz ish sudda asosli va adolatli hal etilishi mumkin emas. Aybsizlik prezumpsiyasidan ozgina bo`lsada chetga chiqish odil sudlovda qonuniylikning buzilishiga hamda fuqarolarning huquq va manfaatlari kamsitilishiga olib keladi. Aybsizlik prezumpsiyasidan “har qanday shubha ayblanuvchi”ning foydasiga hal etiladi(in dubio pro reo) 2 degan juda muhim bir qoida kelib chiqadi. Bu agar jinoyat ishini tergov qilish yoki hal qilishda qaysi bir holatlar shubha tug`dirsa yoki ular turlicha talqin etilishi va tushuntirilishi mumkin bo`lsa hamda dalillar haqiqatligiga to`liq ishonch hosil bo`lmasa, ushbu shubhalar ayblanuvchining foydasiga hal qilinishi kerakligini bildiradi. Aybsizlik prezumpsiyasiga isbotlash haqidagi masala ham bevosita bog`liqdir. Bu ish uchun muhim bo`lgan faktlarni kim isbotlashi lozimligini bildiradi. Aybsizlik prezumpsiyasi qoidalaridan ko`rinib turibdiki prezumpsiya ayblanuvchining isbotlash majburiyatini istisno etadi, ya`ni ayblanuvchi o`zining aybsizligini isbotlashi shart emas. Mashhur tergovchi Lev Sheynenning “Tergovchining esdaliklari”(“Записки следователя”) asarida bo`lajak tergovchilarga shunday maslahat beradi “ Butun hayoting va ish faoliyating davomida quyidagilarni 2 Строгович М.С. Материальная истина и судебные доказательства в уголовным процессе. С. 211. |