9
VI asrda unumdor yerlar hamda suv taqsimoti qabila boshliqlari
va ishboshilarning nazoratiga o‘tdi. Bu esa, ularning qishloq aholisi
-
ga o‘z ta’sirlarini o‘tkazish, ziroatchi aholiga hukmronlik qilish imko
-
niyatini berdi. Ular qishloq hokimi —
dehqonlar
deb atal gan. Qish
-
loq jamoalari yerlarida yashab yer va suvdan iborat umumiy mulkka
ega bo‘lgan erkin ziroatchilar tabaqasi
kashovarzlar,
o‘z yerlaridan
va erklaridan ayrilib qolib, dehqonlarning yerlarida ishlovchi
kadi
-
varlar
paydo bo‘ldi. Dehqonlarning xo‘jaligini tashqi hujumlardan
himoya qilish, ichkarida esa tartib-intizomni saqlashga yordam
beradigan maxsus askariy guruhi –
chokarlari
bo‘lgan.
Dehqonlarning shaharda hunarmandchilik rastalari, uy
-
lari bo‘lgan. Ularning xo‘jaligida ko‘plab odamlar mehnat
qilganlar. Turon hududida ham katta yer egaligi vujudga
keldi.
So‘nggi antik davr (milodiy II-IV asrlar)dan boshlangan tub o‘zgarishlar shu qadar tez
kechdiki, oqibatda, bir tomondan, O‘rta Osiyoning dehqonchilik viloyatlarida (Sug‘diyona,
Marg‘iyona, Toxariston, Xorazm, Choch, Farg‘ona va boshqalar) o‘nlab mahalliy hokimliklar
tashkil topib, ikkinchi tomondan, ularning yiriklashish jarayoni ham jadal kechdi.
Ahmadali Asqarov, «O‘zbek xalqining etnogenezi va etnik tarixi»
Dostları ilə paylaş: