Ызбекистон республикаси олий ва ырта махсус таълим вазирлиги
Buyurtmalarning jismoniy taqsimlanishi va mahsulotlarni
Yüklə 1,48 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- 7-chizma. Fizik taqsimlash kanallari bo‘yicha mahsulotlarning jo‘natilishi.
|
4.3. Buyurtmalarning jismoniy taqsimlanishi va mahsulotlarni keltirish ustidan nazorat Buyurtmalarni tayyorlash va fizik taqsimlash - logistikaning vazifasi sanaladi. Moddiy texnika ta’minoti harakatida uning ulushi transport va zahiralar ulushiga nisbatan kamdir. Shunga qaramay, mazkur vazifaning ahamiyati shunisi bilan muhimki, aynan shu vazifa taqsimlash kanallari bo‘yicha mahsulotlarning samarali harakatini ta’minlaydi. Buyurtmani tayyorlash fizik taqsimlashda asosiy vazifa hisoblanadi. (2-jadval). Turli doiralarda mazkur vazifaning amalga oshirilishini ko‘rib chiqamiz. (7, 8, 9 - chizmalar). 2-jadval Buyurtmalarni bajarishning umumiy ko‘rinishi Buyurtmani olish Buyurtmani bajarish va uni to‘plash Omborda yo‘q tovarlarning xaridi uchun qo‘shimcha faoliyat Mol yetkazib berish Konsolidatsiya Transport nakladnoylarini tayyorlash Ombori mavjud bo‘lmagan tovarlar sotib olish Ombordan yuk jo‘natish Buyurtmani omborga jo‘natish Qarzni to‘lash, shikoyatni hal qilish. Buyurtmalarni omborlarda to‘plash 48 7-chizma. Fizik taqsimlash kanallari bo‘yicha mahsulotlarning jo‘natilishi. 8-chizma. Tovar va mollarning ishlab chiqarish kanallariga to‘liq tarzda jo‘natilishi Mahsulotlarni ishlab chiqarish rejasiga muvofiq jo‘natish. Chizmadan ko‘rinib turibdiki, tovar ishlab chiqaruvchilar, asosan 2 turdagi iste’molchilarga: iste’molchilar va mahsulotlarni taklif qiluvchi vositachilarga duch keladilar. Yakuniy mahsulot iste’molchilari, ma’lumki, kichik to‘plamdagi yuqori sifatli mahsulotlarni sotib olishga intiladilar. Vositachilar esa katta to‘plamdagi tovarlarni xarid qiladilar. Amaliyotda korxonalar mahsulot sotishining 1-yo‘lidan ham, 2-yo‘lidan ham foydalanadilar. Bunda iste’molchilarga yuk jo‘natishning 3 asosiy turini ko‘rish mumkin: zavod zahiralaridan bevosita yuk jo‘natish. ishlab chiqarish tarmog‘idan bevosita yuk jo‘natish. ombor orqali yuk jo‘natish. Yuk jo‘natishning qaysi taktikasini tanlash sotilayotgan mahsulot hajmiga bog‘liqdir. Agar tovarlar to‘plami yetarli darajada katta bo‘lsa, u holda bevosita zavod zahiralaridan yoki ishlab chiqarish tarmog‘idan tovarlar jo‘natiladi. Taqsimlash nazorati logistikani funksionallashtirish va samaradorligini boshqarish vositasi sifatida bo‘lishi 9-chizmada ko‘rsatilgan. Mahsulot yеtkazib bеruvchi Ishlab chiqarish jarayoni Tayyor mahsulot zahirasi Zavodlarning ish/ch quvvati Ishlab chiqarish ombori Ishlab chiqarish jarayoni Buyurtma uchun ishlab chiqarish Zaxira uchun ishlab chiqarish Buyurtmalarni ishlab chiqarish Mahsulotni qaytarish Qaytarish Vositachilar Bеvosita yuk jo’natish Ish/ch jarayoni Tayyor mahsulot zaxirasi Kam – ko’stini ishlash Istе'molchi ombori Istе'molchini boshqa korxonaga qaytarish 49 Qoida bo‘yicha xomashyoni to‘plash yirik hajmdagi ta’minotlar bilan ajratib olinadi. Faqatgina katta hajmdagi xomashyo va kerak bo‘lmaydigan ishlab chiqarishlar bundan mustasnodir. Mahsulotlar tayyorlovchi sanoatda ularni bevosita to‘g‘ri yetkazib berish afzal ko‘riladi. Biroq, tayyor mahsulotlar kichik to‘plamda iste’molchilarga jo‘natilayotgan bo‘lsa, u holda taqsimotni ombor orqali ajratib olish samaraliroq hisoblanadi. Agar aniq iste’molchilar uchun yuklab jo‘natilayotgan tovarni bevosita yetkazib berish eng qulay darajada bo‘lmasa, u holda ombor orqali ta’minlash tizimi qo‘llaniladi. Bu esa o‘z navbatida taqsimlash bo‘yicha harajatlar kamayishi va xizmatni yaxshilashga olib keladi. Bunday omborlar iste’molchilarga bir qator xizmat ko‘rsatadilar. Faoliyati mazmuniga ko‘ra, ular zahiralarni to‘plovchi va iste’molchilarni muayyan darajadagi xizmatlar bilan ta’minlovchi taqsimot markazlariga aylanadilar. Lekin taqsimot kanallariga mahsulotlarning jo‘natilishi ularning iste’molchi tomonidan qabul qilib olinish vaqti bilan doimo ham tugamaydi. Mahsulotning bir qismi har xil sabablarga ko‘ra qaytarilishi mumkin. Masalan, mahsulotlarning yomon ahvolda yetkazib berilishi natijada uning shikastlanishi, noto‘g‘ri tamg‘alanishi, taqsimot uslubining mos kelmasligi yoki talabning o‘zgarishi va boshqalar. Har qanday holda ham qaytarilgan mahsulotlarni qabul qilish va joylashtirish, ularni tuzatishga yuborish fizik taqsimot vazifasi hisoblanadi. Mahsulotlarni qaytarish jarayoni miqyosi va ularning samaradorligi mahsulot va taqsimot kanallariga bog‘liqdir. Qaytarilgan sanoat tovarlarini to‘g‘ri va qisqa taqsimlash kanallari orqali ajratib olish murakkab taqsimot kanallari orqali taqsimlanadigan mahsulotlarga qaraganda oson hal qilinadi. Qaytarilgan tovarlar masalasida ularni ishlab chiqaruvchining omborlariga joylashtirish asosiy bosqich sanaladi. Qaytarilgan mahsulotlarni joylashtirish mexanizmining xizmati hisob-kitoblar, nakladnoylar to‘lovi, mahsulotlarni ko‘chirish, ta’mirlashni ta’minlovchi iste’molchi va ishlab chiqaruvchi o‘rtasida bevosita aloqalarni o‘rnatish bilan belgilanadi. Moddiy ta’minotning boshqaruvi Tashqi muhit ta'siri Kirish: Zaxiralar, saqlangan tovarlarni yеtkazib bеrish Logistika tizimi (stratеgiya va siyosati) Chiqish: Istе'molchilarga xizmat ko’rsatish Kamchiliklarni bartaraf qilish Taqsimlashni nazorat qilish Funksionallashtirish andozalari Yüklə 1,48 Mb. Dostları ilə paylaş:
|